Jonathan maakte een Bijbelchatbot: Laat interpretatie Bijbel niet over aan AI
Een chatbot die alle vragen over de Bijbel voor je beantwoordt. Dat klinkt handig, maar is deze techniek ook betrouwbaar?
Het concept is eenvoudig. Je opent de website BijbelGPT.nl, stelt een vraag over de Bijbel en binnen een paar seconden verschijnt het antwoord van de chatbot op je scherm. Een chatbot is een robot waarmee je kunt chatten en waaraan je een eindeloze hoeveelheid vragen kunt stellen.
Op de vraag: Wat schiep God op de vierde dag? weet de chatbot precies te vertellen dat God de zon, maan en sterren schiep om het licht te regelen en om de seizoenen, dagen en jaren te markeren. Onder het antwoord verschijnt het gedeelte uit de Bijbel, Genesis 1:14-19 in de Statenvertaling, waar hij de informatie vond.
Om het wat ingewikkelder te maken, vraag ik de chatbot hoe de Bijbel denkt over vrouwen in het ambt. Hier begint hij met het noemen van enkele verzen die betrekking hebben op dit onderwerp, zoals 1 Timotheüs 2:12 en 1 Korinthe 14:34. Vervolgens concludeert de Bijbelchatbot dat „verschillende christelijke tradities deze passages interpreteren op verschillende manieren. Sommigen interpreteren ze historisch en cultureel, terwijl anderen ze letterlijk nemen.”
Uiteindelijk is het aan elke individuele kerk en gelovige om te beslissen hoe ze deze passages interpreteren en hoe ze de rol van vrouwen in het ambt behandelen, concludeert BijbelGPT.
Onderbouwen
Initiatiefnemer van BijbelGPT is Jonathan Vollmuller (22), student kunstmatige intelligentie en ethiek aan de Hogeschool van Utrecht en lid van de hervormde gemeente Waddinxveen. „Bij het bestuderen van de Bijbel wil ik vaak weten wat er precies staat in de Bijbel om mijn keuze of standpunt te kunnen onderbouwen. Toen kwam ik op het idee om kunstmatige intelligentie in te zetten om antwoorden in de Bijbel te vinden.”
Na een avondje experimenteren met vrienden bleek het technisch mogelijk te zijn om kunstmatige intelligentie in te zetten door de Bijbel toe te voegen aan de kennis van een taalmodel.
Hoe werkt BijbelGPT precies?
„De achterkant van de app is gebouwd op de techniek van de app ChatGPT. Dat is een chatbot die dankzij uitgebreide kunstmatige intelligentie vragen van gebruikers in natuurlijk taalgebruik kan beantwoorden en teksten kan schrijven in meerdere genres. Vervolgens hebben wij daar de Bijbel aan toegevoegd. De Statenvertaling was daarvoor de beste optie, omdat daar geen auteursrecht meer op berust.
In deze database is de Bijbel opgesplitst in hoofdstukken. Van ieder hoofdstuk zijn zogeheten vectoren gemaakt waarin de informatie staat waar het hoofdstuk over gaat. Als er een vraag wordt gesteld, zoekt de chatbot naar vectoren die overeenkomsten hebben met de gestelde vraag en geeft vervolgens het bijpassende hoofdstuk door aan de chatbot.”
Hoe betrouwbaar zijn de antwoorden?
„Bij gerichte en feitelijke vragen weet BijbelGPT vrijwel altijd de juiste antwoorden te geven. De gebruikte techniek kan helaas slechts een beperkt aantal Bijbelpassages gebruiken per vraag. De vraag ”Hoe vaak komt het woord hoop voor in de Bijbel?” bijvoorbeeld kan de chatbot daarom niet beantwoorden.”
Bij ingewikkelde theologische kwesties houdt BijbelGPT zich erg op de vlakte.
„Dat klopt. De chatbot geeft meestal antwoord in twee delen. Eerst komt er een feitelijke reactie over wat er in de Bijbel staat. Daarna nuanceert hij de feiten en geeft wat maatschappelijke context. Ik weet dat Open AI, het bedrijf achter GPT, superlang bezig is geweest om zijn model zo aan te passen dat de antwoorden minder bot en kwetsend overkomen.
Bij gevoelige thema’s antwoordt het model meestal dat iedere kerk en gelovige zelf mag beslissen hoe ze Bijbelteksten hierover interpreteren. In zo’n antwoord kunnen de meeste mensen zich vinden. Bovendien zet hij vindplaatsen uit de Bijbel onder zijn antwoord zodat mensen die zelf kunnen bestuderen en zich een mening kunnen vormen.”
Voor wie is deze chatbot bedoeld?
„Voornamelijk voor kerkelijke mensen die wat willen opzoeken in de Bijbel. Het maken van een perfecte zoekmachine over de Bijbel is echter niet mijn uiteindelijke doel. Door deze chatbot wil ik mensen wakker schudden en bewust maken van de gevaren van kunstmatige intelligentie. De technologische ontwikkelingen gaan ontzettend snel. Moeten we alles willen wat er mogelijk is? Het is belangrijk dat christenen zich op deze vraag bezinnen. Het zou mooi zijn als mijn website zal fungeren als een eyeopener.”
Wat zijn ethische bezwaren bij zo’n Bijbelchatbot?
„Het grootste bezwaar is dat de data die zijn gebruikt voor het trainen van het taalmodel niet neutraal zijn. Alle tekst waarop het model is getraind is geschreven in een bepaalde context en is vaak subjectief. Je kunt dus nooit achterhalen of het antwoord dat de chatbot geeft uit de Bijbel afkomstig is of uit een willekeurige blog op internet. OpenAI is niet transparant over de data die zijn gebruikt om het model te trainen en dat maakt het extra onvoorspelbaar.
Verder is het gevaarlijk om een machine de interpretatie van de Bijbel te laten bepalen. Helemaal omdat het niet duidelijk is waar BijbelGPT zijn informatie vandaan haalt. Dit zou ertoe kunnen leiden dat de chatbot een antwoord geeft dat tegen de Bijbel ingaat. Een AI-model dat alle antwoorden op Bijbelse vragen kan geven, kan ook helemaal de verkeerde kant opgaan. Dat maakt dat we er kritisch mee om moeten gaan.”
De website is dus een soort experiment. Is dat wel voor iedereen duidelijk?
„Op mijn site staat een link naar een artikel op Techthics waarin ik mijn bezwaren uit over BijbelGPT. Techthics is een platform voor Bijbelse bezinning op technologische ontwikkelingen. Als mensen dit artikel lezen wordt wel duidelijk hoe ik aankijk tegen deze techniek.”
Kun je je voorstellen dat mensen zo’n experiment te gevaarlijk vinden en er ver weg van willen blijven?
„Dat begrijp ik zeker. Persoonlijk vind ik deze site een mooie manier om te laten zien
waartoe de technologie van AI in staat is. Maar ik begrijp goed dat dit vragen oproept. Het zou mooi zijn als christenen daarover met elkaar in gesprek gaan.”
Staan christenen te naïef tegenover nieuwe technologische ontwikkelingen?
„Niet alleen christenen, denk ik. Hoewel er al veel onderzoek is gedaan naar kunstmatige intelligentie was het ook voor veel onderzoekers en bedrijven een enorme shock toen het bedrijf Open AI ChatGPT naar buiten bracht. De grenzen tussen feiten, fictie en fake zullen steeds meer vervagen wanneer mensen klakkeloos overnemen wat een chatbot ze voorschotelt. De waarheid wordt hiermee steeds moeilijker te achterhalen. Als je hier niet mee om weet te gaan, kan AI een groot gevaar zijn.”
Wat zijn de reacties op BijbelGPT?
„Heel divers. Er zijn mensen die kritisch staan tegenover deze techniek en aangeven dat de antwoorden niet honderd procent kloppen. Die mensen verwijs ik naar mijn artikel dat ik schreef voor Techthics. Techneuten zijn vooral geïnteresseerd hoe ik deze site heb gemaakt en hoe die werkt. Er zijn ook mensen die BijbelGPT een uitkomst vinden en niet kunnen wachten tot deze techniek wordt geïntegreerd in Bijbelapps.”
Hoe zie jij de toekomst van BijbelGPT?
„Dit experiment heeft laten zien dat taalmodellen goed bruikbaar zijn voor het maken van een geavanceerde zoekmachine over de Bijbel. De komende jaren zal de techniek verbeteren waardoor deze toepassingen steeds beter zullen werken.
Het zal lastig blijven om dit taalmodel op een verantwoorde manier in te zetten door de onvoorspelbaarheid en het gebrek aan transparantie over de data vanuit Open AI. Maar de belangrijkste vraag is misschien wel: moeten we de interpretatie van de Bijbel overlaten aan een machine? Wat mij betreft niet, maar ik nodig iedereen uit om BijbelGPT te proberen en zichzelf een mening te vormen.”
