Het is komende zomer een jaar geleden dat de prijzen voor gas en elektriciteit ongekende hoogten bereikten. Om Rusland te straffen voor de inval in Oekraïne, bouwde Europa de import van Russische gas in hoog tempo af. De invoer van vloeibaar gemaakt gas, lng, was nog te laag om dat op te vangen. En met de herfst en de winter op komst waren de gasopslagen nog lang niet gevuld.

Op 26 augustus 2022 werd op de toonaangevende groothandelsmarkt in Amsterdam 350 euro betaald voor een megawattuur in november te leveren gas. Een contract voor juni 2023 deed die dag 307 euro. Niemand wist of die stijging zich zou doorzetten of hoe lang de prijzen hoog zouden blijven. Geen wonder dat energiebedrijven stopten met het aanbieden van vaste contracten: het risico dat ze daarop toe zouden moeten leggen, was ronduit te groot. Een variabel tarief werd de norm.

Winter

Intussen leven we in heel andere tijden. De winter was erg zacht, waardoor de bodem van de gasvoorraden bij lange na niet in zicht is geweest. Lng is volop verkrijgbaar. Dinsdag, de laatste dag dat er nog in gehandeld kon worden, tikte gas voor levering in juni de 23,50 euro aan.

Ook voor de wat langere termijn maken handelaren zich geen grote zorgen. Gas dat in november geleverd moet worden werd dinsdag verhandeld voor 39,80 euro per megawattuur. Gas voor levering februari 2024 noteerde 43,90 euro.

Dat handelaren zich geen grote zorgen maken, heeft te maken met de ontwikkeling van de economie wereldwijd. Met name het herstel in China, na het beëindigen van het strenge coronabeleid in dat land, is minder krachtig dan verwacht. Dat betekent dat het land minder gas nodig heeft. In Europa blijkt de Duitse economie afgelopen kwartaal zelfs in een recessie te zijn beland. Ook dat tempert de vraag naar energie.

Energiebedrijven bieden weer contracten met een langere looptijd aan, voor prijzen die iets onder het prijsplafond liggen. Dat prijsplafond, door de overheid ingesteld om te voorkomen dat veel consumenten de energierekening niet meer kunnen betalen, ligt op 1,45 euro per kuub gas en 0,40 euro per kilowattuur stroom, tot een maximaal verbruik van respectievelijk 1200 kuub en 2900 kilowattuur.

Zekerheid

Volgens Energievergelijk.nl betalen consumenten nog steeds twee tot drie keer zoveel voor energie als voor de Russische inval in Oekraïne. Toch, wie op wat langere termijn –bijvoorbeeld een jaar– zekerheid wil, kan daar dus weer voor kiezen. Of dat nu al verstandig is, is de vraag. Het is niet uitgesloten dat de gas- en stroomprijzen de komende tijd nog verder dalen. Aan de andere kant blijft het onzeker of Europa komende winter genoeg gas heeft. De energieprijzen kunnen later dit jaar dus weer oplopen.

Wie een vast contract heeft en voor de einddatum wil overstappen, is straks duurder uit. Bij contracten met een looptijd korter dan anderhalf jaar was de boete tot nu toe maximaal 100 euro (50 euro voor gas en 50 euro voor stroom). Bij contracten met een langere looptijd kon dat oplopen tot 250 euro. Daar kwam eventueel nog een terug te betalen welkomstpremie bij. Maar vanaf 1 juni moet een overstapper zijn oude leverancier ook het bedrag vergoeden dat die misloopt doordat de klant het contract niet uitzit. Dat bedrag kan behoorlijk oplopen.

Geld toe

Een kleine 200.000 huishoudens hebben een dynamisch energiecontract: zij betalen de prijs die energie op dat moment kost. Voor stroom is dat een uurprijs, voor gas een dagprijs. Die prijs kan zelfs negatief zijn: dan krijgt de klant geld toe.

Tijdens het pinksterweekeinde gebeurde dat: dankzij zon en wind was de productie van groene stroom zó hoog, dat er sprake was van een overschot waardoor het stroomnet overbelast dreigde te raken. Volgens energiebedrijf Zonneplan kregen dynamische gebruikers zondagmiddag tussen 2 en 3 uur 33 cent per kWh afgenomen stroom cadeau.