Hoe je in Ethiopië van een boete af komt
Een paar maanden geleden probeerde ik bij een stoplicht in Addis Abeba te begrijpen of ik linksaf mocht. Google Maps stuurde me die kant op en ik zag geen verbodsbord. Anderzijds, de pijl van het verkeerslicht wees alleen rechtdoor. En er stond een motoragent… Ik nam het risico. De agent haalde me van de weg en schreef een boete uit. Terwijl ik toch al te laat was voor een bijeenkomst.
Een week of twee later was ik bij dezelfde kruising, nu samen met mijn vrouw. Er stonden zelfs twee agenten. Arda draaide het raampje open en vroeg of we linksaf mochten. Ja hoor, verzekerden zij ons, geen probleem! Waar dat hem nu in zat? In vrouwelijke charmes wellicht.
Ethiopische agenten zijn niet echt makkelijk in de omgang. Denken ze je op een overtreding te betrappen, dan moet je meestal je rijbewijs inleveren. Pas daarna krijg je te horen wat je verkeerd deed. Discussie heeft weinig zin, alleen al vanwege de taalbarrière.
Het boetebedrag is gewoonlijk te overzien, omgerekend een euro of 6. Alleen, je krijgt je rijbewijs pas terug na het betalen van de bekeuring, waarvoor je naar de dichtstbijzijnde bank moet. Heb je pech, dan is als je terugkomt de agent verdwenen. Dan kun je naar het politiebureau om je rijbewijs terug te krijgen, en voor je het weet ben je een halve dag verder.
Op een dag –we woonden hier nog maar kort– reden we naar Addis om ons nieuwe Ethiopische rijbewijs op te halen. We passeerden een groepje agenten, nietsvermoedend. Een paar kilometer verderop werden we van de weg gehaald. „Jullie hebben net een stopteken genegeerd, en waar is je rijbewijs?”
We konden alleen een Nederlands document laten zien; ons Ethiopische rijbewijs gingen we nu juist ophalen. Twee serieuze overtredingen – dat betekende een boete van omgerekend 250 euro. Een absurd bedrag naar ons idee, maar wat nu?
Op dat moment stopte er een taxibusje, met een chauffeur die ons kende. „Wat is er aan de hand?” Zodra hij de situatie begreep, ging hij breed gebarend met de agenten in gesprek. Even later kwam hij naar ons toe: „Geef ze 500 birr voor hun lunch, en dan laten ze je gaan.” Dat was destijds omgerekend 15 euro.
Nog weer een minuutje later bleek zelfs die 500 birr niet nodig: we konden doorrijden. Zonder geldig Ethiopisch rijbewijs dus. Daar was iets op gevonden: een voorbijganger wilde een lift naar de hoofdstad en hij had een Ethiopisch rijbewijs op zak. Dus als hij nou bij ons instapte –gewoon als passagier; ik bleef de chauffeur– dan was er verder geen vuiltje meer aan de lucht.
O? O ja, natuurlijk.