„Alles goed met je familie?”, vraagt een vrouw die groenten en brood afrekent bij een Turkse supermarkt. „Ja, mijn familie zit gelukkig veilig in Istanbul”, antwoordt Emin Yilmaz (61). Hij bemant de winkel aan de Boxbergerweg in Deventer. Naast een Turkse supermarkt bevinden zich in deze straat ook een Turkse kapper, Turkse groenteboer en Turks eethuis.

„Zo ging het dinsdag de hele dag”, vertelt de winkelier. „Iedereen vraagt aan elkaar of familie en vrienden veilig zijn.”

De impact van de ramp, waarbij duizenden doden zijn te betreuren, is groot in Deventer. De stad aan de IJssel trekt in de jaren zestig veel gastarbeiders aan om in fabrieken aan het werk te gaan. Veel van deze mensen komen uit Turkije en laten hun gezin overkomen. Zodoende wonen er nu naar schatting minstens 10.000 Turken in Deventer, en is er een Turks consulaat gevestigd in de stad.

Hoofdpijn

Hoewel winkelier Yilmaz zelf geen familieleden heeft in het getroffen gebied, kent ook hij mensen die vermist zijn. Hij laat op zijn telefoon een foto zien van een gezin met twee jonge meisjes: vier lachende gezichten in zomerse kleding. Yilmaz’ broertje werkte met de vader van het gezin samen in Turkije. Het lukte hem nog niet in contact te komen met de familie. „Zo zijn er hier nog heel veel mensen die familie of vrienden zoeken”, vertelt Yilmaz.

Zelf vernam hij het nieuws van de ramp dinsdagochtend via sociale media. „Het was toen nog niet duidelijk hoe dodelijk de aardbevingen waren, maar je zag wel meteen dat het een enorme ramp was. Ik was in paniek, maar ik moest toch naar de winkel. Ik heb de hele dag hoofdpijn gehad.”

Ook de 24-jarige Aysegul, die net de supermarkt in komt lopen, kon haar hoofd dinsdag niet bij haar werk in de kinderdagopvang houden. Hoewel haar familieleden in Turkije zelf niet getroffen zijn door het natuurgeweld, hebben ze de aarde wel voelen schudden. „Gelukkig konden we snel contact met hen krijgen.”

Dak

De jonge vrouw is vooral bezig met de vraag: hoe kunnen we de mensen daar helpen? „Het is vreselijk om de beelden op sociale media te zien. Wij hebben een dak, in Turkije hebben veel mensen dat nu niet meer. Het regent, sneeuwt en is koud. Ze kunnen dus alle hulp goed gebruiken.”

Al een paar uur nadat het nieuws van de ramp zich verspreidde, kwamen in Deventer inzamelacties op gang. Een van de plekken waar mensen hulpgoederen kunnen inleveren, is in winkelcentrum Keizerslanden. Medewerkers van twee horecagelegenheden, die tegenover elkaar een pand hebben, zorgden dinsdagmiddag voor een kleine vrachtauto. Ze plaatsten een oproep op sociale media. De bereidwilligheid om te geven is groot, vertelt de 40-jarige Perihan, die in het Yof Café werkt. Op de toonbank staat een potje waarin mensen geld kunnen doneren. „Tot 22.00 uur ’s avonds kwamen mensen langs om kleding, dekens en luiers te brengen. Ook voorbijgangers hielpen mee: ze gingen bijvoorbeeld spontaan langs de Kruidvat om paracetamol te kopen en in te leveren.”

Vliegtuig

De eerste vracht aan hulpgoederen is inmiddels per vliegtuig onderweg naar het rampgebied, vertelt Perihan. In Deventer gaat het inzamelen door. Tegenover het Yof Café liggen alweer flinke stapels luiers en vuilniszakken met warme kleding.

„We gaan door zolang het nodig is”, zegt Riza Ulu (54), een van de initiatiefnemers van de inzamelactie. „Huizen zijn ingestort en veel mensen zijn dakloos geraakt, dus ze kunnen alle steun gebruiken.”

Iedereen in de Turkse gemeenschap is droevig gestemd, vertelt Ulu. „Het is triest om de beelden van de verwoesting te zien. We doen wat we kunnen om de mensen daar te helpen.”

Reisbureau

Veel jonge Turken in Nederland willen naar de getroffen steden toe om vrijwilligerswerk te doen. Dat merkt Ismail Kabadayi (38), die het nieuws over de aardbeving op de voet volgt. Hij heeft een reisbureau in Deventer. Een Turkse nieuwszender toont de verwoesting in het rampgebied. De beelden staan in schril contrast met foto’s van wuivende palmbomen die de wanden van het kantoor bedekken.

Normaal gesproken verkoopt Kabadayi rond deze tijd vooral tickets naar toeristische bestemmingen in Turkije voor de mei- en zomervakantie. Nu loopt het storm voor vluchten naar het rampgebied in het zuidoosten van het land. „Maandag was een chaotische dag. Ik ben door tientallen mensen gebeld die naar het gebied willen afreizen. Sommigen omdat ze naar hun familie willen, anderen omdat ze ter plaatse hulp willen verlenen. Inmiddels kun je met het vliegtuig weer naar de getroffen steden Gaziantep en Adana, maar de provincie Hatay, in het epicentrum van de beving, is nog niet te bereiken.”

Ook deze dinsdag staat de telefoon van Kabadayi roodgloeiend. Terwijl hij vertelt over asfalt dat opengespleten is en wegen die afgesneden zijn, rinkelt zijn toestel onophoudelijk. „Mensen zoeken in Turkije naar binnenlandse vluchten”, verklaart Kabadayi. Hij moet ze vaak teleurstellen: „Nee, vandaag heb ik niets naar die stad. Misschien naar Gaziantep wel.”

Furkan

Wie zo snel mogelijk naar Turkije wilden afreizen, waren ook de familieleden van de 26-jarige Furkan uit Deventer. De jongeman, topscorer bij Deventer voetbalclub Turkse Kracht, was afgelopen zaterdag naar het Turkse Kahramanmaras afgereisd voor een vakantie. De flat waar hij in verbleef stortte in. Jongeren die in hetzelfde gebouw zaten, kunnen de Deventenaar sindsdien niet vinden, en zijn familie kan geen contact met hem krijgen.

Tapijtenhandelaar Ahmed Balcaen (62), die de familie kent, weet dat negen familieleden inmiddels met het vliegtuig vertrokken zijn naar Turkije. „Ze konden niet naar Kahramanmaras zelf vliegen, dus moeten ze nog twaalf uur met de bus verder vanaf Antalya. Het is een race tegen de klok voor hen. Als er nog geen hulp is als ze aankomen, willen ze zelf in het puin gaan graven, op zoek naar hun zoon.”

Balcaen laat wat lucht tussen zijn tanden ontsnappen. „Het is moeilijk. Mijn vrouw was maandag bij de moeder van Furkan om haar te steunen. Vreselijk wat zo’n vrouw nu overkomt.”