Ook onthouding van stemming is een optie, schreef het kabinet vrijdag in een brief aan de Tweede Kamer. Nederlandse instemming is overigens geen vereiste, omdat een gekwalificeerde meerderheid van de EU-lidstaten volstaat.

In politiek Den Haag was afgelopen dagen ongemak over een motie waarin de regering werd gevraagd Nederland niet te laten deelnemen aan het Brusselse plan. Die motie van JA21-leider Eerdmans werd afgelopen dinsdag aangenomen, met steun van coalitiepartijen PVV, NSC en BBB. Premier Schoof had op dat moment al ingestemd met de verdere uitwerking van het plan van de Europese Commissie. Voordat hij dat deed, was echter al wel bekend dat er een –nipte– Kamermeerderheid voor de motie was.

De coalitiepartijen en premier Schoof voerden donderdag overleg over hoe om te gaan met de motie. In de vrijdag verstuurde brief schrijven de ministers Veldkamp (Buitenlandse Zaken), Heinen (Financiën) en Brekelmans (Defensie) mede namens Schoof dat die „deels wel, deels niet” wordt uitgevoerd.

Voorzitter van de Europese Commissie Von der Leyen deelde vorige week de contouren van een plan om 800 miljard euro aan extra defensie-uitgaven door de EU-lidstaten mogelijk te maken. Voor het leeuwendeel van naar schatting 650 miljard wil de Commissie de begrotingsregels tijdelijk buiten werking stellen. Daarnaast zouden lidstaten in totaal 150 miljard euro van Brussel kunnen lenen om aan defensie te besteden.

Bij de behandeling van de voorstellen in EU-verband zal het kabinet ervoor pleiten dat de maatregelen „tijdelijk en gericht” zijn, zo staat in de brief. Ook moeten ze wat Nederland betreft waarborgen hebben voor houdbaarheid van schulden en voor financiële stabiliteit.

Het kabinet benadrukt dat er bij het tweede onderdeel geen sprake is van eurobonds. In de brief van vrijdag markeert zij dat nog eens: „Het kabinet ziet eurobonds als het op structurele basis gemeenschappelijk financieren van elkaars begrotingstekorten en overheidsschulden. Waar tekorten en schulden eerst individueel werden gefinancierd worden ze dan gemeenschappelijk gefinancierd. Daarvan is in de gepresenteerde ideeën van de Commissievoorzitter geen sprake.”

Ook stelt het kabinet dat Nederland niet zal instemmen of zich zal onthouden van stemming bij voorstellen voor bijvoorbeeld eurobonds, of voorstellen waarbij sprake is van subsidies aan begrotingen van andere EU-landen.

De bewindspersonen schrijven dat het kabinet de zorgen van de Kamer serieus neemt en een aantal van de „mogelijke elementen van toekomstige voorstellen” vanuit het Nederlandse belang scherp en stevig zal beoordelen. Het kabinet houdt hierbij de in Brussel ingenomen „constructieve opstelling”, maar zal „zo nodig” dus tegen bepaalde voorstellen stemmen of zich onthouden van stemming.

Zelfde bladzijde

Premier Schoof zei vrijdag op zijn wekelijkse persconferentie dat het kabinet en de vier coalitiepartijen ten aanzien van het defensiebeleid nog steeds dezelfde uitgangspunten delen. Over het overleg van donderdag zei hij dat partijen soms even het gesprek moeten aangaan met elkaar „om te zorgen dat we op dezelfde bladzijde blijven.”

De zorgen die leven had hij bij zijn eerste, inhoudelijk standpuntbepaling in Brussel al zwaar laten wegen, zei Schoof, maar hij zal die elke keer in Europa blijven overbrengen. Later sprak hij van kanttekeningen en randvoorwaarden, die hij in het vervolgoverleg „nog een tandje scherper” zal formuleren, „voor het geval daar onduidelijkheid over zou mogen bestaan”.

Er is donderdag geen akkoord gesloten over het eventueel verlagen van de lasten of het anderszins verbeteren van de koopkracht van bepaalde inkomensgroepen, aldus Schoof.