Schoof en coalitie sluiten compromis over EU-defensieplan
Premier Schoof en PVV, VVD, NSC en BBB hebben na urenlang spoedberaad een akkoord bereikt over de Nederlandse opstelling tegenover de eerder aangekondigde Brusselse defensieplannen.
Op uitnodiging van premier Schoof hebben de fractievoorzitters van de coalitiepartijen donderdag urenlang vergaderd op het ministerie van Justitie en Veiligheid, waar het ministerie van Algemene Zaken tijdelijk gehuisvest is. Gedurende de avond zijn de partijen het eens geworden.
Premier Schoof hoeft, volgens ingewijden, van alle vier de regeringspartijen vooralsnog niet terug te komen op het feit dat hij eerder instemde met de hoofdlijnen van Von der Leyens voorstel voor extra defensie-investeringen. Als voorwaarde daarvoor geldt dat Schoof in Brussel moet benadrukken dat de begrotingsregels niet al te ver opgerekt worden. Ook is afgesproken dat de premier niet zonder akkoord van de Kamer instemt met een ophoging van het bedrag aan gezamenlijke schulden.
Het compromis zal vandaag besproken worden in de ministerraad. Na afloop daarvan zal premier Schoof een toelichting geven.
De uitkomst van het noodberaad betekent dat PVV, NSC en BBB water bij de wijn gedaan hebben. Dankzij de steun van de drie regeringspartijen eiste een nipte Kamermeerderheid eerder deze week dat Nederland zijn steun voor het Brusselse defensievoorstel zou intrekken.
Deze krachtsverhouding bracht premier Schoof in een lastig parket. Vorige week stemde hij namens Nederland in met de contouren van het voorstel van de Europese Commissie. Als Schoof de wens van de Kamer uitvoert, moet hij terugkomen op zijn eerdere optreden.
De oppositie sprak eerder deze week schande van de ontstane situatie. „Ik vind dat we de premier niet met een duidelijke boodschap naar Europa sturen”, zei CDA-fractievoorzitter Bontenbal.
Begrotingsregels
Brusselse plannen voor extra geld liggen vanouds gevoelig in Nederland. Europese Commissievoorzitter Von der Leyen deelde vorige week de contouren van een plan om als Europa 800 miljard euro extra te investeren in defensie. Voor het gros van deze investeringen wil de Europese Commissie de begrotingsregels tijdelijk buiten werking stellen. Dat zou lidstaten de financiële ruimte opleveren om de komende vier jaar in totaal 650 miljard euro extra te investeren in defensie.
Daarnaast wil de Commissie zelfstandig geld gaan lenen op de kapitaalmarkt. Van de opbrengst wil ze rechtstreekse defensieleningen verstrekken aan EU-lidstaten. Dat moet 150 miljard euro aan extra defensie-uitgaven opleveren.
Volgens minister Heinen (Financiën) zijn de defensieleningen geen eurobonds: gezamenlijke schulden voor rekening en risico van alle lidstaten. Heinen benadrukt dat landen hun leningen zelfstandig moeten terugbetalen.
Feitelijk staat Nederland via de EU-begroting indirect garant voor de leningen aan andere lidstaten. Dat heeft echter pas consequenties als een lidstaat failliet dreigt te gaan.
Volgende week donderdag en vrijdag wordt het gesprek tussen EU-regeringsleiders over de defensieplannen vervolgd. Dan staat er een Europese top op de agenda.
