„Het gaat de goede kant op. Over de hele linie is er vooruitgang.” Dat zei president Vladimir Poetin recent in zijn jaarlijkse tv-toespraak. Enkele dagen eerder claimde hij op het ministerie van Defensie dat zijn manschappen dit jaar zeker 189 plaatsen hadden veroverd en dat Rusland daarmee een succesvol 2024 achter de rug heeft.

De harde realiteit is dat deze woorden niet gelogen zijn. In verschillende Oekraïense provincies boeken de Russen –ten koste van veel levens– vooruitgang. Persbureau AFP berekende dat Moskou in november de grootste terreinwinst boekte sinds maart 2022: 725 vierkante kilometer.

„Het gaat de goede kant op; over de hele linie is er vooruitgang” - Vladimir Poetin, Russische president

Op dit moment ligt het zwaartepunt van het offensief in de regio’s Loehansk en Donetsk. Het Kremlin zet zijn zinnen met name op de strategisch gelegen industriestad Pokrovsk. Hoewel al maanden om de plaats wordt gevochten, zijn Russische troepen de stad vanuit het zuiden inmiddels tot op enkele kilometers genaderd.

Als Pokrovsk valt, betekent dat de grootste militaire tegenslag voor Kyiv in maanden. De stad is niet alleen een belangrijk logistiek knooppunt, maar heeft ook een steenkolenmijn die belangrijk is voor de militaire productie.

Grondoperatie

Nog een groter gevaar ligt echter op de loer. De Oekraïense officier Stanislav Bunyatob stelde deze maand op Telegram: „Bijna niemand weet welke gevolgen dit zou hebben. De val van Pokrovsk maakt de weg vrij voor een Russische opmars naar de naastgelegen provincie Dnjepropetrovk.” Omdat de Russen op dit moment slechts 10 kilometer van de naburige oblast verwijderd zijn, is dat geen ondenkbaar scenario.

Ook in de noordelijker gelegen provincie Charkiv woeden hevige gevechten, al hebben de Russen daar ‘slechts’ 100 vierkante kilometer in bezit en vorderen Poetins troepen niet snel.

Hetzelfde geldt voor de zuidelijke regio’s Zaporizja en Cherson. Maar daar lijkt verandering in te komen. Vorige maand meldde de Oekraïense krijgsmacht dat het zich met name schrap zet voor Russische aanvallen in Zaporizja. Moskou zou daar een nieuwe grondoperatie voorbereiden.

„De val van Pokrovsk maakt de weg vrij voor een Russische opmars naar de naastgelegen provincie Dnjepropetrovk” - Stanislav Bunyatob, Oekraïense officier

Pijnpunt voor Poetin lijkt op dit moment vooral Koersk te zijn. Oekraïense troepen vielen de Russische grensregio op 6 augustus onverwachts binnen. Hoewel Rusland erin slaagt de Oekraïners terug te drijven, gebeurt dat maar heel langzaam.

Het is bovendien niet aannemelijk dat de naar schatting 12.000 ingezette Noord-Koreanen het verschil gaan maken. Daarvan zouden er volgens Kyiv namelijk al zo’n 3000 gedood zijn of gewond zijn geraakt. Het Oekraïense leger nam vorige week ook voor het eerst een Noord-Koreaanse soldaat gevangen, maar het Zuid-Koreaanse persbureau Yonhap meldde vrijdag dat de militair aan zijn verwondingen is overleden.

Blamage

Dat Oekraïne nog altijd in staat is Koersk vast te houden, is knap gezien het huidige verloop van de oorlog. Tegelijkertijd is het de vraag wat het Kyiv op lange termijn brengt. Zelf zegt de Oekraïense president Volodymyr Zelensky de regio in te willen zetten als uitruilmogelijkheid voor Oekraïens grondgebied bij mogelijke toekomstige onderhandelingen met Rusland.

Een ander succes voor Kyiv is dat het diep in Rusland weet toe te slaan. Dat het Oekraïne bijvoorbeeld anderhalve week geleden lukte de Russische industriestad Kazan –op zo’n 700 kilometer ten oosten van Moskou en circa 1000 kilometer van de Oekraïense grens– met drones te raken, is een klap in het gezicht van Poetin.

Kyiv toont namelijk aan dat het beschikt over een onbemand luchtvaartuig met een bereik van honderden kilometers. Nog pijnlijker voor het Kremlin is dat het niet lukt deze drones uit de lucht te schieten. Dat werpt de vraag op of Rusland zijn luchtverdediging wel op orde heeft.

Hetzelfde geldt voor de inlichtingendiensten. Anderhalve week geleden kwam de Russische generaal Igor Kirillov in Moskou om het leven bij de ontploffing van een verstopte bom. Dat Rusland de Oekraïense aanslag niet wist te voorkomen, is een blamage. Zeker omdat dergelijke acties niet voor het eerst worden uitgevoerd.

Toch heeft Zelensky –ondanks dat Kyiv zijn tanden laat zien– gezien de situatie aan het front weinig reden om het jaar met een goed gevoel af te sluiten. Interessant lijkt vooral hoe het er over pakweg drie weken uit gaat zien, als de Amerikaanse president Joe Biden plaatsmaakt voor Donald Trump.

Bevriezen

De Republikein heeft meermaals gezegd dat hij de oorlog na zijn aantreden snel zal beëindigen. Hoewel er nog geen concreet vredesplan ligt, kwamen verschillende adviseurs van Trump al wel met voorstellen.

Die houden onder meer in dat Oekraïne alleen meer Amerikaanse wapens krijgt als het aanschuift aan de onderhandelingstafel. Anderzijds, als Rusland weigert deel te nemen, voeren de VS de steun voor Oekraïne juist op. Verder zou de huidige frontlinie bevriezen en het door Zelensky zo felbegeerde NAVO-lidmaatschap in de ijskast belanden.

Begin deze maand schreef de Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken, Andrii Sybiha, echter dat Kyiv „niet akkoord kan gaan” met andere garanties dan een volwaardig lidmaatschap. Ook het verlies van grondgebied is voor Oekraïne moeilijk te verteren.

Een overeenkomst die zowel Kyiv als Moskou bekoort, is niet voor de hand liggend. Voor Zelensky geldt echter dat hij waarschijnlijk geen andere keus heeft. Tegelijkertijd is het twijfelachtig dat een eventueel akkoord duurzaam is. Maar laat Trump beide partijen eerst maar eens aan tafel zien te krijgen.