„De omstandigheden waren extreem zwaar. We moesten heel hard werken. Er was een bouwplaats. We waren samen aan het pleisteren en moesten bijna elke dag cement mengen. Het was uitbuiting.” Dat vertelde Oleksandrs vriend Serhii Manchencko vorige week aan de Russische onafhankelijke website iStories.

„De kinderen krijgen te horen dat hun families hen zijn vergeten”  - Vladimir Klitschko, broer burgemeester Kyiv

Serhii’s verhaal gaat over het leven in het weeshuis in het dorp Tokarivka nabij Cherson. De jongens wonen  met zes andere kinderen in de instelling die wordt gerund door Liliia Sharvally, een lokale bewoonster. Oleksandr staat sinds 2016 onder de voogdij van de vrouw, nadat de Oekraïense kinderbeschermingsautoriteiten hem bij zijn biologische moeder Olena weghaalden.

Tijdens de herfst van 2022 slagen Oekraïense troepen erin Cherson –nadat het korte tijd bezet is geweest– op de Russen te heroveren. Sharvarly –die met de Russische autoriteiten samenwerkt– vlucht daarom met de acht kinderen naar Rusland.

Daar weigert Lidiia Sharvarly nog langer voor hen te zorgen. De kinderen krijgen daarom een plaats bij pleeggezinnen. Oleksandr komt bij het echtpaar Natalia en Alexander Loekasjenko terecht.

Paspoort

De tiener staat volgens Loekasjenko slechts een maand onder hun formele zorg omdat hij kort daarna achttien wordt. Daarna verblijft hij informeel bij hen. „We gaven hem te eten; we konden hem niet zomaar wegsturen. Hij kon nergens heen”, aldus de man tegen iStories.

Korte tijd later pleegt Oleksandr suïcide. De Russische nieuwswebsite beschikt over een overlijdensakte van de jongen. Daaruit blijkt dat hij zichzelf op 10 januari 2024 ophing.

Loekasjenko beweert dat hij niet weet waarom Oleksandr voor zelfdoding koos. „Niemand heeft ons verteld waarom dit gebeurde.” Een voicemailbericht dat de tiener vlak voor zijn dood naar zijn vrienden stuurt maakt echter veel duidelijk. „Niemand geeft hier om mij. Dat hebben ze me duidelijk gemaakt. Ik kan dit niet meer”, zei hij.

Journalisten van iStories ontdekten dat Oleksandr terug wilde naar Oekraïne, maar dat zijn pleeggezin dit onmogelijk maakte. Een vriend van de tiener stelt dat zijn paspoort door zijn voogden in beslag was genomen. „De gedachte dat hij niet naar huis kon terugkeren was ondraaglijk voor hem.”

Na de begrafenis zei de moeder van een van zijn vrienden: „Hij voelde gewoon dat hij niet nodig was op deze aarde. Zijn biologische moeder kon hem alleen maar vernederen en het pleeggezin begreep niet waarom hij dit zichzelf aandeed. Hij werd begraven, als een hond.”

Het verhaal van Oleksandr is niet uniek. De internetsite Children of War meldt dat het Kremlin al meer dan 16.500 Oekraïense kinderen naar Rusland deporteerde. Daarbij gaat het alleen om bevestigde gevallen. Er zijn ook instanties die spreken over meer dan 300.000 ontvoerde minderjarigen.

Volkslied

De Oekraïense autoriteiten stellen dat op dit moment slechts 400 kinderen zijn teruggekeerd. Zij zijn echter zwaar getraumatiseerd. Alleen door middel van langdurige therapie lukt het de jongeren te praten over hun ervaringen in Rusland.

Vladimir Klitschko, de broer van Vitali Klitschko, de burgermeester van Kyiv, publiceerde in september 2023 het boek ”Gestohlene Leben. De verschleppten Kinder der Ukraine” (Gestolen levens. De ontvoerde kinderen van Oekraïne). Daarin beschrijft hij verhalen over het lot van de ontvoerde kinderen.

Klitschko: „Zodra ze bij hun ouders worden weggehaald, wordt geprobeerd ze opnieuw op te voeden. De minderjarigen moeten elke ochtend het Russische volkslied zingen en krijgen te horen dat hun families hen zijn vergeten.”

Maar waarom ontvoert het Kremlin deze kinderen? Volgens de auteur is het om „Oekraïne te vermoorden, maar ook om Rusland te redden, dat lijdt onder een aanzienlijk geboortetekort”.

Moskou ontkent niet dat Oekraïense kinderen in Rusland ter adoptie worden aangeboden, maar dat is volgens het Kremlin om hen te „redden”.

Denkt u aan zelfdoding? Praat erover. Neem gratis en anoniem contact op met Stichting 113 Zelfmoordpreventie via 0800-0113 of 113 (24 uur bereikbaar) of chat op 113.nl.