Het is dinsdag 6.00 uur. In een buitenwijk van Moskou, bij metrohalte Riazanski Prospekt, komen twee mannen een appartementencomplex uit. Daarop volgt een zware explosie.

Bij de ontploffing komen de 54-jarige generaal Kirillov en een van zijn medewerkers om het leven. Kort na de aanslag meldt de Britse omroep BBC dat het om een speciale operatie van de Oekraïense veiligheidsdienst SBU gaat.

Een dag later arresteert de Russische politie een 29-jarige Oezbeek. De verdachte zette volgens het Kremlin in opdracht van een speciale Oekraïense geheime dienst een step met een zelfgemaakt explosief voor de deur van het complex. Vervolgens zou met een camera in een geparkeerde auto in de gaten zijn gehouden wanneer de generaal het gebouw verliet. Dat gebeurde vanuit Oekraïne, zo luidt de lezing van Moskou.

Uitputtingsslag

De timing van het incident verrast Stijnman niet. „Maandag klaagde justitie in Kyiv Kirillov nog aan voor het gebruik van verboden wapens op het slagveld in Oekraïne. Dat de aanslag een dag later plaatshad lijkt daarom geen toeval.”

Of de gearresteerde Oezbeek werkelijk verantwoordelijk is voor de moord is op dit moment lastig te zeggen, zegt de veiligheidsexpert. „Rusland is er natuurlijk alles aan gelegen om snel een dader aan te wijzen en wil bovendien het narratief versterken dat het Westen een rol heeft gehad in de liquidatie.”

Hoe dan ook laat de actie volgens Stijnman zien dat Oekraïense inlichtingendiensten „aardig bekwaam” zijn. Dergelijke operaties vragen volgens hem namelijk veel voorbereiding. „En je moet iemand vinden die bereid is de aanslag te plegen. Waarschijnlijk is het explosief ergens lokaal gemaakt, want je wilt het liefst niet met een bom vanuit Oekraïne Rusland binnengaan.”

Tegelijkertijd woedt in Oekraïne een ware uitputtingsslag. Grote vraag is of de Oekraïense troepen in staat zijn de strijd op lange termijn vol te houden. Stijnman: „Voor Kyiv zijn dergelijke acties daarom misschien wel de enige manier om nog speldenprikjes uit te delen.”

Nucleaire middelen

Dat neemt niet weg dat de impact groot is, zegt de veiligheidsdeskundige. „Dit heeft een aanzienlijk psychologisch effect. Kirillov is niet alleen de zoveelste hoge figuur in Rusland die bij een aanslag om het leven komt, Oekraïne laat Rusland ook heel duidelijk zien dat het niet wegkomt met zijn oorlogsmisdaden. Kyiv bewijst bovendien dat het in staat is buiten het eigen grondgebied hard toe te slaan.”

Rusland gebruikt de aanslag op zijn beurt om te laten zien dat Oekraïne een terroristische staat is, zegt Stijnman. „Het Kremlin stelt alles in het werk om het beeld te handhaven dat het een rechtvaardige oorlog voert.”

„Oekraïne laat Rusland heel duidelijk zien dat het niet wegkomt met zijn oorlogsmisdaden” - Erik Stijnman, veiligheidsexpert Clingendael

Toch raakt de liquidatie president Vladimir Poetin hard, zegt de veiligheidsdeskundige. „De Russische militaire geheime dienst GROe heeft als taak dit soort incidenten te detecteren en te verijdelen. Dat ze daar blijkbaar onvoldoende toe in staat is, zorgt voor onrust. Daar komt bij dat op deze manier weinig hooggeplaatste Russen zich nog echt veilig zullen voelen.”

Grote gevolgen zal de Oekraïense actie desondanks niet hebben, verwacht Stijnman. „Dit was een gerichte aanval. Nevenschade is uitgebleven. Het is daarom onwaarschijnlijk dat Poetin nu ineens overweegt nucleaire middelen in te zetten.”