Het is voor het eerst sinds de oprichting van de partij in 2013 dat de radicaal-rechtse partij met een kandidaat voor het kanselierschap komt. De genomineerde Weidel sprak eerder deze week op een persconferentie dan ook over een „grote dag voor de partij en een grote dag voor Duitsland”.

Dat de 45-jarige politica –die een doctoraat behaalde in de economie en jarenlang als bankmedewerker werkte– als kanselierskandidaat naar voren is geschoven, is geen verrassing. Weidel is sinds 2015 lid van de federale raad van bestuur en sinds 2017 lid van de Duitse Bondsdag.

Door de jaren heen slaagde ze erin uit te groeien tot onbetwiste nummer een van de partij. Weidel –steevast gekleed in een mantelpakje– wordt gezien als een vertegenwoordiger van de meer gematigde tak van de partij en heeft de Britse premier Margaret Thatcher omschreven als haar politieke rolmodel.

Geheel onomstreden is de politica niet. Terwijl de partij pleit voor traditionele familiewaarden, is de AfD-leider zelf openlijk lesbisch en heeft ze een relatie met een Zwitserse vrouw, met wie ze twee geadopteerde zoons opvoedt.

Daarnaast schrijven verschillende Duitse media dat Weidel, hoewel ze zelf herhaaldelijk benadrukt dat haar hoofdverblijfplaats zich in Duitsland bevindt, in Zwitserland woont. Dat leidt tot onvrede binnen de AfD, vooral omdat de partij een striktere grensbewaking voorstaat en migranten wil weren.

Rusland

Desondanks lijkt de AfD onder Weidels leiding goed te gaan scoren. In de peilingen staat ze momenteel op zo’n 19 procent. Dat is bijna 9 procentpunten meer dan bij de federale verkiezingen van 2021. Alleen de CDU/CSU (31,5 procent) zou de partij in februari ruim voorblijven.

Veel reden tot optimisme is er echter vooralsnog niet. Alle andere partijen hebben samenwerking met de extreemrechtse AfD tot nu toe namelijk uitgesloten. De Duitse politicologe Anna-Sophie Heinze van de Universiteit van Trier zei zaterdag tegen nieuwszender Tagesschau dat die uitsluiting komt door de „radicale tot extreme standpunten van de partij en haar destructieve gedrag ten opzichte van de representatieve democratie”.

Bekend is dat de AfD onder meer pleit voor een vertrek uit de Europese Unie en de eurozone, voorstander is van een strikt antimigratiebeleid, toenadering tot Rusland wil zoeken en het recht op abortus wil beperken.

Een groep van 113 leden van de Bondsdag diende daarom vorige maand een aanvraag voor een AfD-verbodsprocedure in bij Bondsdagvoorzitter Bärbel Bas. Maar een debat is nodig om daadwerkelijk een dergelijk verzoek te kunnen indienen bij het Constitutioneel Hof – het enige orgaan dat een partij kan verbieden.

Of het zover komt, is nog niet zeker, want een meerderheid van de Bondsdag moet akkoord gaan. Hoewel uit de hoek van de sociaaldemocratische SPD, de liberale FDP en de christendemocratische CDU steun komt, is CDU-leider Friedrich Merz bijvoorbeeld tegen een verbodsprocedure.

Maar zelfs al zou er genoeg steun voor het voorstel komen, dan nog wordt het lastig om aan te tonen dat de partij ongrondwettelijk is. Het zou bovendien een langdurig proces zijn. Daarom lijkt op voorhand zeker dat de AfD in februari zonder problemen aan de verkiezingen kan deelnemen. De kans dat Weidel het vervolgens tot kanselier schopt, is echter nihil.