„Er heerste zaterdag een bedrukte stemming op de partijdag van de afdeling Berlijn van de SPD”, meldden Duitse kranten maandag. De bijeenkomst volgde op een videoboodschap twee dagen daarvoor van minister van Defensie Boris Pistorius dat hij niet beschikbaar is als kandidaat voor het bondskanselierschap. Hij sprak tegelijk zijn vertrouwen uit in Scholz.

De mededeling kwam hard aan bij de Duitse ”kameraden”. Het waren woorden die ze liever niet hoorden, want nu moeten ze met Scholz de Bondsdagverkiezingen in die op 23 februari worden gehouden. Scholz was bondskanselier van de zogenoemde Stoplichtcoalitie bestaande uit SDP, de Groenen en de liberale FDP.

De coalitie ging onder andere van start met ambitieuze klimaatplannen, maar werd ingehaald door de werkelijkheid. Van alle ideeën kwam niets terecht door de oorlog in Oekraïne en de daaruit voortvloeiende energiecrisis. Voortdurend lagen de partijen met elkaar overhoop. Scholz wist niet alle neuzen dezelfde kant op te krijgen en uiteindelijk sneuvelde zijn kabinet begin deze maand door onenigheid over de begroting. Burgers haalden opgelucht adem, want zij konden zich niet aan de indruk onttrekken dat ze niet werden geregeerd.

Populair

Veel SPD’ers hoopten dat Pistorius de verkiezingskar zou gaan trekken, vanwege zijn grote populariteit in eigen partij en daarbuiten. Niet minder dan 60 procent van de Duitsers acht hem een geschikte kanselierskandidaat. Hij is overigens de enige politicus met een populariteitsscore hoger dan 50 procent. Scholz moet het doen met een schamele 21 procent. CDU-lijsttrekker Friedrich Merz zit op 28 procent.

Maar Pistorius bedankte voor de eer en nu mag Scholz als kandidaat aantreden. Tegen beter weten in. De krant Frankfürter Allgemeine (FAZ) citeerde in dit verband de Britse oud-premier Winston Churchill, die eens sprak: „Af en toe struikelen mensen over een waarheid, maar dan gaan ze weer staan en lopen verder alsof er niets is gebeurd.” „Dit fenomeen bevestigen de sociaaldemocraten op dit moment. Bijna hadden ze de waarheid onder ogen gezien dat met Scholz de aanstaande Bondsdagverkiezingen nauwelijks te winnen zijn. Maar dan hopen ze toch weer dat het goed kan gaan zonder pijnlijke persoonswisseling”, schrijft de FAZ.

De sociaaldemocraten noemen als argument dat ze in deze moeilijke politieke tijden hun bondskanselier niet willen verzwakken. Dat siert de SPD, maar het is de vraag of ze dit vol blijven houden als Scholz met zijn partij in de peilingen nog lager gaat scoren.

Tweede viool

Volgende maand moet Scholz de vertrouwensvraag in de Bondsdag zien te overleven. Stemt een meerderheid van de afgevaardigden hem op 16 december weg, dan zal opnieuw de vraag klinken of hij wel de geschikte kandidaat voor het bondskanselierschap is. En op 11 januari moet de SPD-partijdag nog akkoord gaan met Scholz als kandidaat. Maandag is hij alleen nog maar voorgedragen door de SPD-leiding.

Waarom trekt Scholz niet zelf de conclusie en pakt hij zijn biezen? Deze en tal van andere vragen klinken in Duitsland. Ziet hij niet in dat hij kansloos is? En kan hij geen afstand doen van de macht?

Het hoogst haalbare voor Scholz is –zoals het er nu uitziet– een zogenoemde grote coalitie met de christendemocraten. De post van bondskanselier zal dan voor CDU-leider Friedrich Merz zijn, niet voor de sociaaldemocraat. Scholz mag dan hooguit de tweede viool spelen.