Meer aandacht voor psychische problemen bij bouwvakker
Werkgevers en werknemers in de bouw houden al jaren de vinger aan de pols als het gaat om psychische problemen in de sector. Nieuw is dat vakbond CNV afspraken wil maken over het voorkomen van zelfdodingen.
Gesprekken in de bouwkeet gaan over van alles en nog wat, maar niet vaak over de emotionele problemen van de betreffende metselaars en timmerlieden. Al is er op dat gebied volgens Gijs Lokhorst, bestuurder bij het CNV, in de afgelopen jaren wel veel veranderd. „In positieve zin. Dat stoere bouwvakkers niet of nauwelijks over hun gevoelens durven praten, is toch meer iets uit het verleden.”
Lokhorst is namens zijn bond betrokken bij de cao-onderhandelingen in de bouw. Daarin komen steevast een aantal belangrijke zaken terug. Zo zal er altijd over salarissen en arbeidsvoorwaarden worden gesproken. Maar af en toe verschijnt er een nieuw onderwerp op de agenda. Recent bracht vakbond CNV het thema zelfdoding in. Dit omdat er in de sector relatief vaak sprake is van psychische problemen die leiden tot suïcide.
„Ik ben geschrokken van het aantal gevallen van zelfdoding in de bouw” - Gijs Lokhorst, cao-onderhandelaar CNV
Volgens Lokhorst is het belangrijk om het onderwerp bespreekbaar te maken. Preventieorganisatie 113 houdt gegevens bij over zelfdoding en daaruit blijkt dat tussen 2013 en 2021 meer dan 400 mensen in de bouw een einde aan hun leven hebben gemaakt. Lokhorst: „Van dat aantal ben ik geschrokken. Ik vroeg me direct af wat we kunnen doen. Dit heeft te maken met mijn innerlijke overtuiging. Als iemand een einde maakt aan zijn of haar aardse leven is dat iets wat me raakt. Elk mens telt.”
Pestgedrag
In de bouw zijn veel werknemers actief, op het moment meer dan 353.000. Dat relativeert het genoemde suïcidecijfer, maar procentueel ligt het aantal gevallen van zelfdoding in de bedrijfstak wel hoger dan in de meeste andere sectoren. Lokhorst vindt het lastig om aan te geven hoe dat komt. Hij neemt aan dat er sprake is van meerdere factoren. Zo noemt hij de schuldenproblematiek. „Daar krijgen steeds meer mensen mee te maken.”
Ook pestgedrag in de bouw kan een rol spelen. Lokhorst verwijst naar onderzoeken over ongewenst gedrag op de werkvloer, dat met enige regelmaat door onderzoeksinstituut TNO wordt uitgevoerd. Daaruit blijkt dat jaarlijks vele duizenden werknemers in de sector te maken krijgen met pesten, discrimineren of geweld. Lokhorst: „Dat kan mensen depressief maken.”
Volandis, een door werkgevers en vakbonden in de bouw opgerichte organisatie voor duurzame inzetbaarheid, bevestigt dat hoge aantal. Volgens een woordvoerder werden vorig jaar minstens 8000 mensen met deze problematiek geconfronteerd. Medewerkers op de bouwplaats hadden er vaker last van dan hun collega’s met andere banen.
Schuldgevoelens
Lokhorst van het CNV vindt het niet per se een opdracht voor bedrijven om iets te doen voor werknemers die hun leven niet meer zien zitten. „Ik wil het geen taak noemen, maar niets doen is in mijn ogen geen optie. Zelf hoor ik via onze regioconsulenten soms schrijnende verhalen. Dit gaat om iets wezenlijks. De problemen vragen om een omslag in het denken.”
Hij denkt dat er op het terrein van zelfmoordpreventie afspraken met de werkgevers kunnen worden gemaakt. „Daar ben ik optimistisch over, want het is ook in hun belang. De impact van zelfdoding op de werkvloer is enorm. Vaak vragen de betrokken collega’s zich af of ze meer hadden kunnen doen en soms leidt dat tot schuldgevoelens.”
Leidinggevenden
Bij 113 Zelfmoordpreventie is onderzocht in welke bedrijfstakken veel gevallen van suïcide plaatsvinden. Daarbij springen volgens medewerkster Vicky Verschoor de industrie, de transportwereld en vooral de bouw eruit. Verschoor is binnen haar organisatie verantwoordelijk voor de landelijke agenda suïcidepreventie.
Niet toevallig werken er in deze drie sectoren relatief veel mannen. Verschoor: „In ons land overlijden mannen twee tot drie keer vaker door suïcide dan vrouwen.” In 2023 ging het om 1303 mannen en 559 vrouwen.
Zelfs als dat gegeven buiten beschouwing wordt gehouden, is het suïcidepercentage in de genoemde bedrijfstakken echter bovengemiddeld hoog. Verschoor geeft aan dat er verbeteringen mogelijk zijn als er meer kennis over zelfdoding komt bij onder meer leidinggevenden, personeelsfunctionarissen en preventiemedewerkers. „Het is niet vanzelfsprekend dat werkgevers op dit terrein een verantwoordelijkheid voelen.”
„Het is goed dat collega’s hun oren en ogen open hebben en daardoor sneller signalen kunnen opvangen” - Vicky Verschoor, medewerkster 113 Zelfmoordpreventie
Ook op de werkvloer is meer aandacht voor psychische nood volgens Verschoor belangrijk. „Zodat collega’s hun oren en ogen open hebben en daardoor sneller signalen kunnen opvangen.”
Denkt u aan zelfdoding? Praat erover. Neem gratis en anoniem contact op met Stichting 113 Zelfmoordpreventie via 0800-0113 of 113 (24 uur bereikbaar) of chat op 113.nl.
