In Parijs is maandag een politiek beladen strafproces begonnen tegen de Franse oppositieleider Marine Le Pen en 24 anderen van haar radicaalrechtse anti-immigratiepartij Rassemblement National (RN). De aanklagers beschuldigen de verdachten, en ook de partij zelf, van gesjoemel met EU-toelages. Geld dat bestemd was voor werk in het Europees Parlement zou illegaal zijn gebruikt om partijpersoneel in Frankrijk te betalen.

De affaire achtervolgt RN al een decennium. Volgens de aanklagers speelde het financieel geritsel zich af van 2004 tot 2016, toen RN nog Front National heette en kampte met geldproblemen. Er zou misbruik zijn gemaakt van de duizenden euro’s per maand die Europarlementariërs krijgen toegewezen om medewerkers te betalen.

Verduistering

De toenmalige voorzitter van het Europees Parlement, de Duitse sociaaldemocraat Martin Schulz, waarschuwde de Franse autoriteiten al in 2015 voor het vermoede gesjoemel van de rechts-radicalen. Die verdenkingen werden nog versterkt doordat uit een partijorganogram bleek dat zestien Europarlementariërs en twintig parlementaire medewerkers, die Europees geld incasseerden, heel andere officiële functies hadden in de anti-immigratiepartij.

Zo kreeg Thierry Légier, bodyguard van partijoprichter Jean-Marie Le Pen, volgens de aanklagers jarenlang uitbetaald als parlementair medewerker. Terwijl Légier die baan helemaal niet vermeldt in zijn cv en ook niet noemt in zijn autobiografie. Toen hij daar door rechercheurs naar werd gevraagd, zou hij hebben toegegeven dat hij inderdaad nooit een sollicitatiegesprek had gehad voor de functie, en dat hij het contract ervoor had ondertekend zonder te weten wat de functie inhield.

De aanklagers beschuldigen de RN’ers er van dat ze „gezamenlijk en opzettelijk” een „systeem van verduistering” hebben opgezet. De op het centrum gerichte politicus François Bayrou, die president Emmanuel Macron steunt, werd eerder voor soortgelijke vergrijpen vervolgd, maar werd vrijgesproken.

Le Pen en de andere verdachten spreken van een politiek gemotiveerde zaak. „We hebben geen regels overtreden”, zei Marine Le Pen maandagmiddag bij het betreden van het gerechtsgebouw tegen de verzamelde journalisten. Ondanks deze ontkenning heeft RN al wel een miljoen euro terugbetaald aan de EU.

De strafzaak gaat naar verwachting zo’n twee maanden duren. Marine Le Pens 96-jarige vader Jean-Marie Le Pen, die ook tot de aangeklaagden behoort, zal het proces niet persoonlijk bijwonen. Zijn gezondheid staat dat niet toe. De radicaal-rechtse provocateur en partij-oprichter is de afgelopen decennia al meermaals veroordeeld voor onder meer haatzaaien.

Serieuze kanshebber

Maar ook zonder Le Pen senior kan de zaak schokgolven veroorzaken in de Franse politiek. Want het proces begint net nu een centrumrechtse regering onder leiding van de kersverse premier Michel Barnier aan de slag gaat. Sommige politieke waarnemers stellen dan ook dat het Marine Le Pen de komende tijd lastiger wordt gemaakt om oppositie te voeren, omdat zij in beslag zal worden genomen door haar verdediging.

Le Pen verloor in 2017 en 2022 presidentsverkiezingen van Emmanuel Macron. Maar RN werd in de tweede ronde van de parlementsverkiezingen in juli de grootste partij in de Assemblée Nationale. En Le Pen zou bij de volgende presidentsverkiezingen in 2027 een serieuze kanshebber kunnen zijn voor het hoogste ambt. Als Le Pen wordt veroordeeld, kunnen de gevolgen groot zijn. Zij kan dan een celstraf krijgen die kan oplopen tot tien jaar, en een geldboete van een miljoen euro. Bovendien kan ze voor tien jaar worden uitgesloten van het meedingen in verkiezingen.

Bij het parket in Parijs loopt ook nog een apart strafrechtelijk onderzoek tegen RN voor illegale financiering van de presidentiële campagne in 2022.