Vitamine C is al lang het domein van de orthomoleculaire geneeskunde ontstegen. Onderzoekers in universitair medische centra overal ter wereld nemen vitamine C inmiddels uiterst serieus. Grote onderzoeken, zoals ”Citris-Ali” en ”Vitamins”, hebben uitgewezen dat de toediening van hoge doseringen per infuus (intraveneus) veilig is.

Het medicament (hydro)chloroquine dat wél risico’s met zich meebrengt, wordt niet uitgesloten bij de behandeling van coronapatiënten op de intensive care-afdelingen. Waarom? Omdat we zo’n middel in het heetst van de strijd, nu er zoveel op het spel staat, graag het voordeel van de twijfel geven. Ik denk dat heel veel patiënten en hun familieleden daar blij mee zijn.

Dezelfde redenering zou echter ook moeten opgaan voor vitamine C, zeker omdat het veel minder risico’s heeft dan welk denkbaar middel ook.

Essentiële stof

Een willekeurige intensivist zal bevestigen dat vitamine C een stof is die essentieel is voor het goed functioneren van ons immuunsysteem. Evenwel levert de vraag of het een veelbelovend middel is in de strijd tegen infecties en sepsis helaas veelal gereserveerde reacties op.

Zulke reacties zijn niet terecht. Voor de gunstige werking van vitamine C bestaat al een heel goede rationale, wetenschappelijke basis, beschreven in tal van onderzoeken. Verdere versterking van het bewijs is een kwestie van tijd, die we nu niet hebben! Vitamine C is bovendien in vele onderzoeken al effectief gebleken in het voorkomen of beperken van orgaanfalen door een sepsis, mits snel toegediend.

Zo’n sepsis kan worden veroorzaakt door virussen, zoals bij Covid-19, maar ook door schimmels of parasieten. Meestal is echter een bacteriële infectie de boosdoener, zoals bij een longontsteking of door een ontstekingsproces na een operatie. In de volksmond wordt sepsis vaak bloedvergiftiging genoemd, maar eigenlijk is dit een onjuiste term. Bloedvergiftiging kan duiden op bacteriën in de bloedbaan of ontstoken lymfeklieren. Hoewel sepsis daarmee gepaard kan gaan, is dat niet altijd het geval. Sepsis betekent dat er sprake is van een ontspoorde infectie die gepaard gaat met een verminderde functie van een of meer organen.

Minder sterfte

In de grote Vitamins-studie, waarbij de toediening van hoge doses vitamine C intraveneus nog rijkelijk laat plaatshad, lag de sterfte in de groep patiënten die naast de gebruikelijke therapie ook vitamine C kreeg op 30 procent. In de placebogroep lag de sterfte op 46 procent.

Covid-19 vertoont in zijn ernstige vorm reacties die duiden op een zogeheten cytokinestorm. Daarbij komt een overmatige hoeveelheid ontstekingsstoffen vrij. Dit leidt tot lekkage van vocht uit de bloedvaten, bloedstollingsstoornissen, daling van de bloeddruk en schade aan organen. Het kan leiden tot orgaanfalen, een situatie die ook onder Covid-19-patiënten zoveel slachtoffers maakt. Orgaanfalen is dus het gevolg van de ontspoorde reactie van het afweersysteem op een infectie.

Vitamine C is cruciaal bij het bestrijden van de oxidatieve stress die bij de overreactie van het afweersysteem op een infectie optreedt. Echter, bij heel veel ernstig zieke patiënten is het vitamine C-niveau sterk verlaagd. Ook in eigen land is hierover gepubliceerd, bijvoorbeeld in 2014 en 2018 door intensivisten verbonden aan het Amsterdam UMC.

Daarnaast zijn recent in China positieve ervaringen opgedaan met de toediening van hoge doseringen vitamine C bij Covid-patiënten. Zo heeft onder meer de Shanghai Medical Association bij monde van een consensuspanel met dertig deskundigen het gebruik van hoge doseringen vitamine C vastgelegd en aanbevolen in een protocol.

Protocol

Ook heeft het Amerikaanse samenwerkingsverband Front Line Covid-19 Critical Care Consortium in april een protocol het licht doen zien voor de behandeling van ernstig zieke coronapatiënten. Hoge doseringen vitamine C vormen daarin een vast onderdeel van de behandeling. De cruciale rol van vitamine C –mits zo snel mogelijk toegediend– wordt expliciet uitgedragen naar collega-intensivisten in de hele wereld.

Er is dus geen enkele reden om terughoudend te zijn, laat staan zich druk te maken over het doen van ”loze beloften”, als het gaat om de veiligheid en effectiviteit van hoge doses vitamine C bij Covid-19-patiënten op de ic.

Het feit dat we de precieze werking van deze essentiële stof nog verder moeten ontrafelen, mag er niet toe leiden dat we onze patiënten deze belangrijke therapie onthouden. Meer dan ooit hebben patiënten nu vitamine C nodig. Simpelweg omdat hun lichaam het nodig heeft in de strijd tegen het coronavirus. De vraag of patiënten en hun familie vitamine C als hulpmiddel zien in deze strijd is overbodig. Laten we hopen dat hun stem meer mag gaan doorklinken.

De auteur was verpleegkundige, maakte zelf een virale septische shock door, schreef het boek ”Sepsis en daarna” en runt de website sepsis-en-daarna.nl. Ze geeft voorlichting en begeleiding aan patiënten na een sepsis.