Het kerstfeest ligt voor ons, waarop we de geboorte van de Heere Jezus in Bethlehem gedenken. Hoewel velen van ons zich voorbereiden op Kerst met gezellige huizen en kerstliederen zingen over het kerstwonder, hebben christenen in het hedendaagse Bethlehem niet veel te vieren dit seizoen. Zij zien geen toekomst in het Heilige Land.

Gelukkig bezoeken bussen vol toeristen deze weken de kerstmarkt en de Geboortekerk in Bethlehem. De relatief rustige herfst zonder al te veel aanslagen heeft meer pelgrims van over de hele wereld getrokken, wat een zeer welkome inkomstenbron is voor de vele Arabisch christelijke gezinnen die van de toeristische sector leven.

Toch verhult de enigszins aantrekkende economie de daadwerkelijke situatie voor veel christenen, die dagelijks vechten voor hun bestaansrecht in het Heilige Land. Hoewel de generaties teruggaan op het ontstaan van de eerste christengemeenten, en ze alle sindsdien gewaakt hebben over het christelijk erfgoed, steekt geen enkel gezin het meer onder stoelen of banken: ze willen weg. Voor de komende generaties christenen zal hier geen toekomst meer zijn.

Uitweg

Recent onderzoek laat zien dat minder dan 1,2 procent van de Arabisch-Palestijnse bevolking op de Westelijke Jordaanoever nog christelijk is, wat neerkomt op ongeveer 40.000 mensen. Aan het begin van de 20e eeuw was dat nog rond de 30 procent van de bevolking. In Gaza is de populatie kleiner, rond de 900 zielen in totaal. Niet alleen de sterk groeiende moslimbevolking heeft de percentages christenen doen dalen. Nog steeds vertrekken er ongeveer 900 christenen jaarlijks uit het Heilige Land om een uitweg te zoeken uit hun moeilijke en hopeloze situatie.

Christenen voelen zich ingeklemd tussen Israëli’s en Palestijnen, waarbij ze zich niet identificeren met de radicale moslims, maar evenmin met het Joodse volk. Christenen zijn vaak een vergeten groep in de samenlevingen van het Midden-Oosten. Ze proberen onzichtbaar te zijn en zo het risico te vermijden negatief in het nieuws te zijn, en de woede van andere bevolkingsgroepen op hun hals te halen.

Maar juist door hun onzichtbaarheid en gebrek aan inzicht wie ze nu eigenlijk zijn, worden ze vaak het slachtoffer van moslimradicalen. Zo zijn ze regelmatig het slachtoffer van vandalisme, gaan meisjes in sommige gebieden hoofddoeken dragen om maar niet op te vallen als christen onder de moslims, is het solliciteren met een zichtbare ketting met een kruisje in veel gevallen een nadeel of worden christenen benadeeld en opgelicht bij het afrekenen in winkels en op de markt. De priester die dient in de kerk in Nablus, het oude Sichem, gebouwd over de Jakobsbron, is al dertig keer aangevallen door moslimradicalen uit het nabijgelegen kamp Tell Balata. De deur van de kerk zit vol kogelgaten. Toch is weggaan geen optie. Hij zal de laatste priester zijn die nog over deze kerk zal waken.

Aan de andere kant hebben christenen een belangrijke rol in de samenleving. Veel sociale instellingen worden bestuurd door christelijke ngo’s of kerken. Zo zijn de private christelijke scholen de beste in het Palestijnse onderwijssysteem en willen ook veel moslimouders hun kinderen daar naar school doen.

En hoewel de Palestijnen per hoofd van de bevolking de meeste ontwikkelingshulp krijgen wereldwijd, zien de christenen hiervan weinig terug. Ouders hebben de grootste moeite om met een klein salaris het schoolgeld te betalen, en in heel wat gevallen zit er niets anders op dan de kinderen naar overheidsscholen met islamitisch onderwijs te sturen.

Veel meer geld zou er via de Palestijnse overheid en internationale organisaties, maar ook via de kerken, moeten gaan naar het geheel bekostigen van deze zo belangrijke randvoorwaarde voor de toekomst van het christendom. Immers, met het steunen van christelijke scholen wordt niet alleen de kwaliteit gegarandeerd, maar is het zeker dat het donorgeld niet gebruikt wordt voor allerlei vormen van negatieve beïnvloeding of het verheerlijken van geweld, anders dan waar de internationale organisaties indirect aan meewerken bij het organiseren van de VN-scholen en het financieren van de Palestijnse Autoriteit.

Ook op andere gebieden is de aanwezigheid van christenen in de Arabische gemeenschap van groot belang. Zo worden veel sociale voorzieningen zoals ziekenhuizen en andere instellingen vaak bestuurd door christelijke organisaties. Maar door een gebrek aan christenen in de samenleving wordt het steeds moeilijker om in de directies van de instellingen een stevige invloed te behouden. Dit terwijl de rest van de bevolking wel degelijk profiteert van de banen die deze instellingen de maatschappij opleveren.

Economische situatie

Hoewel de economische situatie van christenen over het algemeen als beter ingeschat wordt dan die van de rest van de bevolking, bedriegt ook hier de schijn. Onderzoek toont aan dat de economische situatie van christenen vergelijkbaar is die van de moslimbevolking, maar dat hun cultuur van schaamte iedere uiting van armoede probeert te verhullen.

De christelijke wereld, en vooral zijn leiders, zou zich meer bewust moeten zijn van de essentiële rol die de christenen in het Heilige Land hebben. Niet alleen omdat, zoals de voormalige Palestijnse premier Fayyad zei, „christenen de olie moeten zijn tussen moslims en Joden, en dat ze een essentiële rol te vervullen hebben op weg naar vrede en verzoening tussen de samenlevingen”, maar ook om zich als christenen blijvend te vestigen en zich dienend in te zetten voor het Heilige Land en al zijn inwoners.

Als er niet meer bewustzijn en steun komt voor de christelijke gemeenschap in de Israëlische en Palestijnse samenleving, dan zal er over dertig jaar geen christendom in het Heilige Land en het hele Midden-Oosten meer worden gevonden. Steun voor programma’s ter bevordering van de godsdienstvrijheid en interreligieus begrip is hierbij belangrijk.

Tegelijkertijd moet er aandacht zijn voor de randvoorwaarden waaronder christenen een waardig bestaan kunnen leiden, zoals betaalbare huisvesting, eerlijke kansen op een baan, steun voor relevante beroepsopleidingen en financiële steun voor het christelijk onderwijs. Maar bovenal zou vrede tussen de Israëli’s en de Palestijnen al veel van de moeite en pijn wegnemen en hoop geven voor de nieuwe generatie christenen in het Heilige Land.

De auteurs zijn respectievelijk vicevoorzitter van de Israëldelegatie in het Europees Parlement en persoonlijk beleidsadviseur Israël/Palestijnse gebieden.