„Wat acht ge bij u ter plaatse de grote reden van ongodsdienstigheid?” In 1930 stelde het Brabantse opvoedingstijdschrift Ons Eigen Blad deze vraag in een enquête over arbeidersmeisjes. Het eerste antwoord uit een hele opsomming: „Vroegtijdige verkering.”
De toelichting klinkt verontrustend: „In één plaats is er bijna geen meisje boven de 15 jaar dat geen verkering heeft.” De contacten met jongens legden ze vaak op plaatsen van „zedelijk onheil. De meisjes van de stad gaan veel naar de bioskoop. Haast altijd in gezelschap van een jongen. Dat zijn geen vaste, maar verschillende, naar de dagen van de week.” Ook de kermis en de danszaal blijken favoriete plekken waar jongelui elkaar vinden.
Een kleine eeuw later is er veel veranderd. Jongens en meiden ontmoeten elkaar nog steeds, maar dat gebeurt niet meer op de genoemde plaatsen van „zedelijk onheil.” De bioscoop en de danszaal zijn ingewisseld voor Facebook, WhatsApp, Snapchat en Tinder. Anno 2017 legt een groot deel van de jongelui het eerste contact op een digitale ontmoetingsplaats. Maar wat betekent dat voor de relaties en de huwelijken van de toekomst?
Veel, stelt een Brits-Oostenrijks onderzoeksteam. Een maand geleden publiceerde het een onderzoek naar de invloed van onlinedating, het maken van afspraakjes via sociale netwerken. Dat is erg populair: bij een derde van de huwelijken liepen de partners elkaar digitaal tegen het lijf.
Dat digitale afspraakjes via dating-apps zo’n belangrijke plaats innemen, was al langer bekend. Dating heeft de plaats ingenomen van het contact via vrienden, collega’s, familie en school. Opvallend is dat de kerk de laatste jaren nauwelijks meer genoemd wordt: slechts 2 procent van de huwelijkspartners heeft elkaar daar leren kennen.
Wat de onderzoekers het meest opviel, is dat het bij digitale contacten vaak gaat om mensen die elkaar vooraf nauwelijks kenden. Verkering ontstond vroeger met mensen die je tegenkwam in je rechtstreekse omgeving, de buurt, de school of de kerk. Soms lagen die plaatsen verder van elkaar vandaan en leerden mensen elkaar kennen op vakanties, bij familiebezoek en in landen waar geëmigreerde landgenoten wonen. Maar vrijwel altijd ontstond een relatie vanuit een eigen netwerk.
Digitale netwerken slaan echter bruggen tussen mensen die elkaar anders nooit zouden ontmoeten. De onderzoekers, Josué Ortega en Philipp Hergovich, wijzen erop dat de laatste jaren een sterke toename te zien is van huwelijken tussen mensen met verschillende huidskleur. Die stijging valt precies samen met de opkomst van deze dating-apps. Dating legt verbanden die eerst ondenkbaar waren, is de conclusie. De auteurs zien dat als positief: digitale contacten overbruggen traditionele grenzen van gemeenschappen en leiden daarmee tot sterkere sociale integratie. De wereld is een dorp geworden en dating helpt om dat dorpsgevoel te versterken.
Dat deze nieuwe vorm van contact ook belangrijke schaduwkanten heeft, komt niet zo aan de orde. Een van de meest populaire apps om te daten is Tinder. Afgelopen voorjaar publiceerde HP De Tijd een artikel met als kop: ”Hoe Tinder ons liefdesleven onherkenbaar veranderde”. Tinder heet daar een „makkelijk toegankelijke marktplaats voor vlugge seks.” Natuurlijk zijn er dating-apps waar mensen een serieuze, duurzame relatie zoeken. Vaak speelt het uiterlijk een rol, maar de bijbehorende apps maken het mensen ook mogelijk om te selecteren op interesses en opleidingsniveau. Bovendien heeft zo’n app een lage drempel en dat is prettig voor mensen die anders niet zo gemakkelijk op een ander afstappen.
Welke les kunnen christenen leren uit deze onderzoeken? Is het beter om dating-apps te mijden, of is verantwoord daten mogelijk? Mijden, vindt Marshall Segal, een van de auteurs van desiringGod.org, een site vol boeken, preken en video’s uit het netwerk van de Amerikaanse baptistenvoorganger John Piper. Segal ziet dating als een voorbereiding op echtscheiding in plaats van een duurzaam huwelijk.
Segal citeert uit een boek over dating voor christenen: „Dating is een proefperiode om meer te ontdekken over het andere geslacht, je eigen seksuele gevoelens, morele grenzen, je vaardigheden om relaties te krijgen en je voorkeuren voor mensen.” Jongeren vullen dat in met intieme avontuurtjes en romantische experimenten en krijgen zo de boodschap mee dat het normaal is om elkaar ‘uit te proberen’ om te kijken of je goed bij elkaar past.
De uitwerking ervan is het tegenovergestelde. Inderdaad, zegt Segal, door te daten kun je ervaren hoe het is om zo’n romantische relatie te hebben en leren om je gevoelens te uiten en goede gesprekken te voeren. „Het probleem is dat we aan het einde van elke relatie hebben geleerd hoe we van ‘iemand’ moeten houden, maar deze ‘iemand’ wordt niet onze echtgenoot. We bereidden ons erop voor om met onze vriendin of ons vriendje te trouwen en uiteindelijk zijn we nooit getrouwd. Er groeide emotionele en exclusieve liefde, we leerden hoe we elkaar praktisch konden liefhebben, en daarna liepen we bij elkaar weg. En dan begint het hele proces weer vanaf het begin, met iemand anders. In plaats van ons voor te bereiden op het huwelijk zijn we, praktisch gezien, eigenlijk bij het huwelijk weggelopen. Dating bereidt ons feitelijk voor op echtscheiding.”
Aan mensen die het niet met hem eens zijn, stelt Segal de vraag of ze ooit een man tegengekomen zijn die blij is met de vele avontuurtjes van zijn vrouw vóór hun verkeringstijd, of een vrouw die erover klaagt dat haar man niet eerst wat meer ervaring heeft opgedaan bij een ander. „Hoe zouden wij met elkaar kunnen communiceren als jij niet al die uren aan de telefoon gehangen had met Rachel? Ik ben zo blij dat jij goed hebt leren zoenen bij Greg. Waar zou ons huwelijk zijn als je niet telkens bloemen gekocht had voor Susan?”
Dating is prima als je eraan toe bent om te trouwen en als je afspraakjes maakt met degene van wie je verlangt dat die je aanstaande echtgenoot is.
Waardevolle adviezen
Marshall Segal geeft een aantal waardevolle adviezen voor mensen die verkering willen. Ze zijn ontleend aan Efeze 5. Wees exclusief voor elkaar en streef naar een geestelijke, emotionele en lichamelijke eenheid (5:31, zij twee zullen tot één vlees wezen); stem je wensen en voorkeuren helemaal af op de ander (5:21-24, elkander onderdanig zijnde); zet je in voor de reinheid van de ander (5:26-27, dat zij zou heilig zijn en onberispelijk) en offer jezelf helemaal voor de ander op (5:25, gelijk ook Christus de Gemeente liefgehad heeft en Zichzelf voor haar heeft overgegeven).
Wat kunnen ambtsdragers, catecheten en jeugdwerkers met deze kennis? Het is belangrijk om onderlinge contacten tussen jongeren in binnenkerkelijk kring te stimuleren, ook in informele vorm. Daarnaast zou elke catecheet deze adviezen moeten bespreken met jongeren boven de vijftien.
1. Bereid jezelf voor op exclusieve liefde. Exclusief betekent niet: één tegelijk en daarna weer een ander. Ontwikkel een vurige en oprechte liefde voor de ander alsof diegene en niemand anders je toekomstige man of vrouw zal zijn.
2. Bereid je erop voor om de ander te dienen in plaats van jezelf. Het huwelijk vraagt iedere dag weer van ons om onszelf op te offeren voor de ander, terwijl daten lijkt op jezelf volproppen op kosten van de ander.
3. Oefen jezelf in zelfbeheersing. Dating is vaak gericht op onmiddellijke bevrediging. Verkering, huwelijk en seksualiteit zijn goede geschenken van God, maar we moeten ons onderwerpen aan Gods tijd en Gods voorwaarden om er werkelijk van te genieten.
4. Streef vurig naar reinheid. Een rein en zuiver leven is niet alleen nodig omdat dat je beschermt tegen schande, zwangerschap of geslachtsziekten, maar veelmeer omdat het werkelijke huwelijksvreugde brengt.
