Aantal gevallen van sepsis stijgt
Met de petitie ”SOS voor sepsis”, die dinsdag wordt aangeboden aan de Tweede Kamer, krijgt de politiek het verzoek werk te maken van een nationaal actieplan om bloedvergiftiging terug te dringen.
De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) riep de VN-lidstaten vorig jaar mei al op maatregelen te nemen zodat septische shock sneller wordt herkend en behandeld.
Sepsis is een levensbedreigende aandoening waarbij een infectie de orgaanfunctie aantast. De bloeddruk daalt daarbij gevaarlijk en vitale organen, zoals hart, hersenen en nieren, gaan slechter functioneren doordat ze onvoldoende bloed en zuurstof krijgen.
Het is vrij zeldzaam dat een milde infectie tot een levensbedreigende infectie leidt. Het is voor een huisarts dan ook niet eenvoudig om een sepsis te herkennen en tijdig alarm te slaan. Wat vroege herkenning verder bemoeilijkt, is dat het beloop van een sepsis per patiënt sterk wisselt.
Prof. dr. Peter Pickkers, ic-arts en onderzoeker in het Radboudumc in Nijmegen, spreekt uit ervaring: „De meeste patiënten krijgen koorts, maar niet iedereen. Sommigen krijgen zelfs een ondertemperatuur. De bron van infectie kan in de longen zitten, in de buik, in een huidwond. De één gaat in enkele uren van kerngezond naar doodziek, een ander is al enkele dagen ziek. Die diversiteit zorgt ervoor dat de herkenning van sepsis lastig blijft, ook in het ziekenhuis.”
In het afgelopen decennium is de situatie wel verbeterd, constateert Pickkers. „Internationale inspanningen om sepsis meer bekendheid te geven onder artsen en de bevolking hebben zeker effect gehad. Zo wordt een septische shock op de spoedeisende hulp (SEH) en op de verpleegafdelingen sneller herkend en behandeld. Werd er een patiënt binnengebracht met een longontsteking die in een sepsis was ontaard, dan ontbrak er op de SEH eerder nogal eens het gevoel van urgentie. Nu realiseert het medisch personeel zich dat in zo’n situatie haast is geboden, net zo goed als wanneer er iemand met een hartinfarct binnenkomt.”
Ondersteuning
De overlevingskansen van patiënten met sepsis zijn daarmee in de afgelopen jaren verbeterd. Tegelijkertijd hebben de onderzoeken naar nieuwe behandelmogelijkheden bedroevend weinig opgeleverd, aldus Pickkers. Op de intensive care zal een patiënt met orgaanfalen door sepsis zo snel mogelijk antibiotica krijgen om de infectie te bestrijden en lichaamsfuncties waar nodig te ondersteunen. Zo kan er vocht per infuus nodig zijn om de bloeddruk op peil te krijgen, beademing om het bloed en de organen van voldoende zuurstof te voorzien en dialyse om de nierfunctie over te nemen.
Sepsis wordt in Nederland niet structureel geregistreerd. De aandoening treft naar schatting jaarlijks 13.000 patiënten, 3500 van hen overlijden aan de ernstige infectie. Pickkers schat dat ongeveer de helft van de patiënten thuis een sepsis krijgt; de andere helft ligt al in het ziekenhuis, bijvoorbeeld voor een operatie, en ontwikkelt in de dagen daarna een bloedvergiftiging.
Het aantal gevallen van sepsis stijgt, weet Pickkers. „Enerzijds komt dat door de vergrijzing van de bevolking. Anderzijds doordat steeds meer mensen kampen met een combinatie van ziektes.” Met name patiënten die afweeronderdrukkende medicatie slikken, hebben een groter risico dat een infectie ontaardt in een sepsis. „Denk daarbij aan reumapatiënten, mensen die een donororgaan hebben gekregen en patiënten die kunstmateriaal geïmplanteerd hebben gekregen, zoals een heup of hartkleppen.”
Pickkers zal de petitie SOS voor sepsis dinsdag met ex-patiënte Idelette Nutma overhandigen aan de Tweede Kamer. Nutma kreeg in 2007 een septische shock. Met haar website Sepsis en daarna, het geven van workshops, voorlichting, belangenbehartiging en lotgenotencontact wil ze de aandoening bredere bekendheid geven. Pickkers hoopt dat de petitie niet alleen een nationaal actieplan oplevert, maar dat de overheid ook inzet op wetenschappelijk onderzoek naar sepsis.
