Het was niet de eigen keus van de gemeente om de kerk gasloos te bouwen, bekent Henk van Zijtveld, voorzitter van de bouwcommissie, direct maar eerlijk. De lokale politiek besloot dat nieuwbouwwijk ”Voor de brug” aan de rand van het dorp Driebruggen volledig gasloos moest worden. „De kerk had geen andere keus dan om daarin mee te gaan.”

De hersteld hervormde gemeente kerkte vanaf 2008 in Driebruggen in een bedrijfspand op het industrieterrein dat speciaal voor en door de gemeente gebouwd was. In de achterliggende jaren spaarde ze voor een eigen kerk en pastorie. Die kwamen er in 2021. Het nieuwe gebouw biedt ruimte aan een kerkzaal voor circa 550 personen en een galerij met circa 150 zitplaatsen.

De gemeente stond niet te juichen bij de opgelegde verplichting om duurzaam te bouwen, vertelt Pieter Buitelaar, lid van de bouwcommissie. „We vroegen ons af of het voor ons wel financieel haalbaar was. Gaandeweg het proces zagen we er de voordelen van in.”

In het nieuwe gebouw zit een bodemwarmtepomp. Buitelaar: „De installatie heeft een warmtewisselaar die de warmte aan de bodem onttrekt. De pomp waardeert de warmte op tot een temperatuur die geschikt is voor verwarming. ’s Zomers maakt het systeem gebruik van de koelte van de bodem om te koelen. Dan wordt er geen gebruikgemaakt van de warmtepomp. De bron van een bodemwarmtepomp zit metersdiep in de grond waar de temperatuur vrij constant is.”

Stroom wekt de kerk op met de negentig zonnepanelen die op het dak liggen. Door meet- en regeltechniek wordt het energiesysteem afgesteld voor optimaal gebruik. „Deze techniek regelt wanneer we waar moeten stoken. Per zaal kunnen we aangeven hoe warm het er moet zijn. Hiermee voorkomen we onnodig energieverbruik.”

De gekozen opties zijn niet de goedkoopste, maar wel het meest duurzaam op lange termijn, zegt Van Zijtveld. „Gelukkig hebben veel gemeenteleden meegeholpen bij de bouw. Dat heeft ertoe geleid dat we ruimschoots onder de begroting van 3,8 miljoen euro voor het kerkgebouw en 450.000 euro voor de pastorie zijn gebleven.”

De bouwcommissie is tot nu toe tevreden over de gemaakte keuzes. „Tijdens de afgelopen zomer was het in de kerk lekker koel. Ook de kerkgangers reageren tot nu toe positief.” Het enige nadeel dat commissie kan bedenken, is dat de nieuwe installaties behoorlijk wat technische kennis vragen. „In het begin was de regeltechniek niet helemaal goed aangesloten. Ook gebeurde het weleens dat iemand vergat door te geven dat hij gebruik wilde maken van een zaal en er dan geen verwarming en verlichting was. Na ongeveer een half jaar was alles goed ingesteld. Toen zagen we het energieverbruik dalen.”

Grootste voordeel is dat de gemeente geen last heeft van de gestegen energieprijzen. Van Zijtveld. „Dat die zo zouden oplopen, hadden we van tevoren niet kunnen bedenken en ook nooit verwacht. Nu zijn we extra dankbaar dat we gasloos hebben gebouwd.”

Ook voor bestaande kerken is energieneutraal worden haalbaar, denken de beide heren. „Voor oude historische kerken is zo’n stap niet realistisch, maar voor andere gebouwen valt er zeker nog winst te halen als het gaat om verduurzaming. Denk allereerst aan goede isolatie. Wat je verliest, hoef je ook niet op te warmen. Daarnaast kun je ook met het goed instellen van verwarming, verlichting en ventilatie veel energie besparen.”

In 2019 werd de gereformeerde kerk vrijgemaakt in Harderwijk de eerste gasloze kerk van Nederland. De Petrakerk installeerde zonnepanelen, vloerverwarming, een warmtepomp en zorgde met maximale isolatie voor een flinke besparing op de energienota.