De Democraten in Amerika hebben in de weken voorafgaand aan de midterms kiezers voortdurend opgeroepen om te gaan stemmen. Meestal komen bij de tussentijdse verkiezingen vooral de aanhangers van de partij die geen president heeft, opdagen. Dit keer viel op dat ook partijgenoten van president Biden in groten getale kwamen stemmen. De opkomst deze week was de op één na hoogste van de laatste vijftig jaar.
Twee thema’s hebben de Democratische kiezers vooral gemobiliseerd: de abortuskwestie en ”het gevaar dat de Amerikaanse democratie loopt”. Uit kiezersonderzoek blijkt dat deze onderwerpen vooral vrouwen en jongeren hebben aangesproken.
Sinds de uitspraak van het hooggerechtshof in juni waarbij het landelijk recht op abortus werd afgeschaft, is dat onderwerp nadrukkelijk aanwezig in de Amerikaanse politiek. Meer dan dertig staten hebben inmiddels beperkende maatregelen ingevoerd. Daarbij moet wel worden bedacht dat een strikter abortusbeleid niet gedragen wordt door de meerderheid van de Amerikaanse bevolking. Ook onder Republikeinen is er een aanzienlijke groep die voorstander is van de pro-choice-gedachte. De referenda die deze week in verschillende staten over abortus zijn gehouden, tonen dit duidelijk aan. De Democraten hebben met hun oproep om hen te steunen in de strijd om het herstel van de abortusrechten hun achterban op de been weten te krijgen.
Het tweede speerpunt van de Democratische campagne was de toekomst van de Amerikaanse democratie. President Biden riep: „De democratie zelf staat op het stembiljet.” Dat heeft gewerkt, al is de boodschap overdreven.
Zeker, er zijn problemen in de VS. Vooral de polarisatie is zorgwekkend. En ja, er waren signalen dat er onlusten konden ontstaan. Vooral binnen de Republikeinse partij werd gepreludeerd op verzet als de verkiezingen, zoals deze groep verwachtte, niet eerlijk zouden verlopen.
Maar doorgaans verliest men uit het oog dat de Democraten zelf ook hebben bijgedragen aan de spanningen, niet het minst door hun verkiezingsslogan. Want die speelde in op de angstgevoelens dat wanneer de Republikeinen aan de macht zouden komen er een draconisch bewind zou worden ingevoerd. Dat is echter volkomen onterecht. Een conservatief beleid is nog geen schrikbewind al doen de Democraten voorkomen dat dit wel zo is.
De slogan dat de democratie op het spel staat, heeft in electoraal opzicht effect gehad. Maar de verkiezingen van deze week hebben bewezen, dat de democratie in de VS nog stevig is verankerd. De basis van de democratie is immers dat het volk door verkiezingen beslist. Dat proces is dinsdag zonder noemenswaardige incidenten verlopen. Opstootjes bleven uit en van luide kritiek op het verloop is tot nu toe geen sprake. Afgezien dan van het feit, dat volgens zijn medewerkers, Trump woensdag briesend door zijn huis in Florida liep.
