Koning Willem-Alexander draaide er maandag in Athene niet omheen: Griekenland heeft zware jaren achter de rug. Inmiddels is er echter „perspectief op een gezonde toekomst.” Want „na de extreem moeilijke jaren van de kredietcrisis vond Griekenland de moed en de kracht om zichzelf te herscheppen.”

Het Nederlandse koningspaar begon er maandag een driedaags staatsbezoek: twee dagen in Athene, één dag in Thessaloniki. Een jaar geleden ging het bezoek niet door vanwege de coronacrisis. In maart dit jaar werd het vanwege de oorlog in Oekraïne opnieuw uitgesteld. „Nu is het eindelijk zover!” zei de koning maandagavond in zijn rede tijdens het staatsbanket.

’s Middags had hij het tijdens een ontmoeting met honderden Nederlanders die in Griekenland wonen ook al gezegd: „Drie keer is scheepsrecht.” Voordeel van het uitstel is dat nu het compliment over de opheffing van het verscherpt toezicht kan worden gemaakt.

Republiek

In Griekenland staat de vakantiewoning van het koninklijk gezin. Maar nu zijn vorst en vorstin er officieel, als gasten van Katerina Sakellaropoulou, die sinds 2020 de eerste vrouwelijke president van de Helleense Republiek is. Zij spreekt het koningspaar in het Grieks toe. De Nederlandse gasten lezen de vertaling mee.

Koning en koningin kwam zondagavond aan; de president ontving hen maandagmorgen bij haar paleis. Vroeger was dit het paleis van koning Constantijn, maar de Grieken schaften de monarchie af.

Al vóórdat het koningspaar naar de president ging, legde het een krans bij het monument voor omgekomen militairen. Deze plechtigheid en de welkomsceremonie bij het staatshoofd zijn steevast de eerste onderdelen van een staatsbezoek.

Als een olijfboom

Hoogtepunt –letterlijk– van het bezoek aan hoofdstad Athene is de bezichtiging van de Akropolis, de rots waarop de duizenden jaren oude restanten van tempels en andere gebouwen bewaard zijn gebleven. Later op de dag heeft de koning het in zijn toespraak over de mythe van de godin Athene, die een olijfboom schonk en daarom over Attica mocht heersen. In de loop der geschiedenis werd die olijfboom gespleten door geweld en gehavend door vuur, maar steeds weer ontsproten er groene loten. „Griekenland is die olijfboom!” zegt de koning. Het land kwam vele oorlogen en andere crises te boven.

In Technopolis –museum en cultureel centrum in een oude gasfabriek– krijgt het koningspaar uitleg van de burgemeester van Athene, onder meer over het onderwijs in zijn stad. Al die tijd kijken de Nederlandse gasten naar een scherm waarop alleen Griekse tekens te zien zijn, maar gelukkig is de uitleg wel in het Engels.

Heimwee

Intussen verzamelen zich honderden Nederlanders in een ruimte waar de sterke geur van oude machines hangt. Eén voor één mogen de gasten onder een tunneltje door om het koningspaar de hand te drukken. De meesten van hen wonen in Griekenland. Anderen verblijven er regelmatig in hun tweede huis.

Meeldijk, een van de oudste gasten, trouwde met een Griekse, maar zij kon in Nederland niet wennen aan de taal, de gewoonten, het klimaat. Ze kreeg heimwee. En daardoor bloedarmoede. De weekenddokter bij wie ze na een flauwte terechtkwam, wist de oorzaak te benoemen. „Lang verhaal kort”, zegt Meeldijk, „we zijn naar Griekenland verhuisd.” En daar woont hij dit jaar een halve eeuw. In 1997 was hij te gast tijdens het staatsbezoek van koningin Beatrix en prins Claus. Nu drukt hij hun zoon en schoondochter de hand. Met Nederlands praten is het volgens hem net als met fietsen: je verleert het niet.

Onbegrip

„Wat in het vat zit, verzuurt niet”, zegt de ambassadeur over het tweemaal uitgestelde bezoek. En koning Willem-Alexander vraagt en krijgt applaus voor de staf die tot driemaal toe alles tot in de puntjes moest voorbereiden, en tweemaal werd teleurgesteld.

„De koningin en ik komen vaak in Griekenland; we begrijpen wat u aantrekt in dit land”, zegt de koning tegen de Nederlanders. „Dit bijzondere land blijft voor altijd een deel van ons hart.”

Niet dat het er altijd eenvoudig is. Tijdens groepsgesprekken die het vorstelijk paar aan verschillende statafels voert, krijgt het te horen dat de afgelopen twee jaar soms zwaar waren. De economische situatie leidde tot onbegrip tussen EU-landen. „Maar de crisis tussen Nederland en Griekenland is voorbij.”

Na de toespraken zet de ambassadeur het Wilhelmus in. Haar „leve de koning!” wordt met een driewerf hoera beantwoord.

Het staatsbanket in het paleis besluit de eerste bezoekdag. Vanuit Nederland schuiven onder anderen minister Hoekstra en de staatssecretarissen Van der Burg en Van Ooijen aan. De volksliederen klinken, en een toast besluit de toespraken waarin de staatshoofden de warme banden tussen beide landen benadrukken.