Slechts vier maanden na zijn aanstelling als priester in 2014 moet vader Poulos halsoverkop Bashiqa ontvluchten. Het stadje op de Vlakte van Ninevé, een regio in het noorden van Irak waar veel christenen wonen, zal binnen korte tijd onder de voet worden gelopen door strijders van terreurorganisatie Islamitische Staat (IS).

„Vanaf dat moment braken moeilijke tijden aan”, vertelt Poulos op het hoofdkantoor van Open Doors in Ermelo. Het goudgele kruis op zijn borst steekt af tegen zijn zwarte gewaad, dat tot aan de enkels reikt. Zaterdag spreekt hij op de jaarlijkse ontmoetingsdag van de organisatie, die opkomt voor vervolgde christenen.

Tranen

Niemand had verwacht dat de islamitische extremisten zo snel zouden oprukken, vertelt de Assyrisch-orthodoxe pastor. Nog geen week voordat iedereen op de vlucht slaat, zit zijn kerk nog overvol, laat de priester zien aan de hand van foto’s die hij heeft gemaakt. „En dit was de laatste dienst in de kerk, vlak voordat IS de stad binnenviel”, vertelt hij bij een foto waarbij slechts een enkeling aanwezig is.

Ondanks zijn geringe ervaring als priester staat Poulos op als geestelijk leider van zijn kudde. „Ik ben pas op het allerlaatste moment gevlucht: een echte vader, een echte leider moet zichzelf voor anderen inzetten.” Na een eerste vlucht gaat hij nog eens terug naar de stad om te controleren of echt iedereen in veiligheid is. De politie sommeert hem te vertrekken, wat hij vervolgens ook doet.

Veel van zijn gemeenteleden vluchten naar Erbil, een grote stad die uit handen blijft van IS. De omstandigheden zijn er zwaar voor de vluchtelingen. „We hadden alles om ons leven te leiden, en opeens heb je niets meer. De eerste dagen sliepen we op de grond.” Geld om eten te kopen hebben ze nauwelijks.

Tegelijkertijd ervaren ze Gods zorg, zegt Poulos. „We moesten dagen huilen om onze situatie. Maar God heeft onze tranen gezien. Hij heeft voorzien in wat wij nodig hadden, door de hulp van andere mensen. Dat was een enorme bemoediging.”

Via een partnerorganisatie van Open Doors wordt er voorzien in de meest basale behoeften van de vluchtelingen, zoals voedsel en matrassen. Poulos laat foto’s zien van gemeenteleden die op het podium verblijven van een kerk. Zo heeft hij er vele tientallen gemaakt. „Iedere foto bevat een heel verdrietig verhaal. Als ik hier alles over zou vertellen, hebben wij heel de dag nodig.”

Vertwijfeling

Het verslaan van IS in 2017 maakt de weg vrij voor een terugkeer. Poulos treft een stad in puin aan, blijkt uit de beelden die hij laat zien. Van zijn kerk staat alleen nog een zwaar beschadigd betonnen geraamte overeind. IS heeft de kerk als munitiedepot gebruikt, licht de priester toe. „De overheid heeft vliegtuigen ingezet om het te bombarderen.” Ook van de school staat weinig overeind.

De tranen springen hem weer in de ogen als hij erover vertelt. „Ik kan mijn gevoel niet beschrijven. In het begin was het een wond. Ik had de hoop dat de tijd deze zou helen. Maar nu ik de situatie weer zo zie…” Er valt even een stilte. „Het is tragisch.”

Als de priester bij zijn terugkeer oog in oog staat met de verwoeste kerk en stad, borrelt de vertwijfeling op in zijn hart. „Ik vroeg God waarom wij zo zwaar te lijden hadden. Die nacht was ik in gebed. Ik opende mijn Bijbel en las uitspraken van Jezus: In de wereld zul je te maken krijgen met verdrukking, maar heb goede moed, Ik heb de wereld overwonnen.”

„Toen werd mij duidelijk dat lijden een christen eigen is”, zegt Poulos. „Ik ben God nu dankbaar voor deze zware tijden, zodat wij Hem daardoor beter hebben leren kennen. Hij maakte gebruik van deze moeilijke omstandigheden. Voordat IS ons land aanviel, leefden de mensen ver van de kerk en wisten ze weinig van de Bijbel. Toen wij deze moeilijke tijden kregen, kwamen alle mensen dicht bij de kerk. Hij heeft deze gebruikt om Zijn volk terug te laten keren.”

Dankbaarheid

Uiteindelijk keert bijna heel zijn gemeente terug naar Bashiqa, aldus Poulos. De priester neemt daarin het voortouw. „Ik was de eerste die terugkeerde. Om te laten zien dat ik niet bang was, om de weg te openen voor anderen. Toen ik de beslissing nam om terug te gaan, gingen er al gelijk vijftig gezinnen met mij mee. Ik was de laatste die ging en de eerste die terugkeerde.”

Zich daarmee op de borst kloppen doet de priester niet. Hij pakt zijn smartphone erbij en laat een Bijbeltekst zien, Lukas 17:10: over de „onnutte dienstknechten.” Poulos: „Ik heb niet meer dan mijn plicht gedaan.”

De situatie in Bashiqa staat in schril contrast met de landelijke cijfers. In de afgelopen twee decennia is het aantal christenen in het land dramatisch gedaald. Rond 2003 leefden er naar schatting zo’n 1,5 miljoen christenen in Irak. Nu zijn dat er nog maar een fractie daarvan: ongeveer 200.000.

Inmiddels zijn de kerk en de school in Bashiqa herbouwd. In Nederland wil Poulos zijn dankbaarheid tonen voor de hulp die hij heeft gekregen. „We zijn leden van één lichaam, dat van Christus.” Ook wil hij zaterdag op de Open Doorsdag benadrukken dat God overal is, ook tijdens moeilijke omstandigheden. „God maakt van zwakke en eenvoudige mensen gebruik om zijn doel te bereiken. Wij hebben veel pijn ervaren, maar God was altijd met ons. Verwacht niet dat Hij je halverwege zal achterlaten.”