Een goede graadmeter voor de houding jegens Rusland was een VN-resolutie begin maart die de inval in Oekraïne veroordeelde. Van de 193 lidstaten stemden 141 voor. Slechts vijf landen –Eritrea, Noord-Korea, Syrië, Wit-Rusland en Rusland zelf– stemden tegen. De overige –veelal Afrikaanse– landen hielden Rusland de hand boven het hoofd door zich van stemming te onthouden.

Dat Eritrea, Noord-Korea, Syrië en Wit-Rusland Rusland steunden, wekt bij niemand verbazing. Eritrea voert zelf oorlog in de Ethiopische regio Tigray en heeft Rusland op het internationale toneel nodig. Het Syrische regime is het Kremlin veel dank verschuldigd omdat het te hulp schoot in een burgeroorlog. Ook in Wit-Rusland bestaat de dictatuur dankzij de gratie van Moskou. Voor het internationaal geïsoleerde Noord-Korea is het leven nog enigszins draaglijk doordat de buurman helpt om sancties te omzeilen.

Kremlin-narratief

Interessant zijn de landen die zich niet uitspraken. Neem China. Deze wereldmacht geldt als bondgenoot van Rusland, maar stemde desondanks niet voor. De economie van dat land is nauw vervlochten met de Amerikaanse en Europese markt. Om de kool en de geit te sparen, moet het land daarom balanceren op een dun koord. Wat China werkelijk van de oorlog vindt en in hoeverre de Chinese president Xi Jinping Poetin aan een touwtje heeft, is voer voor veel speculatie.

Al zeven maanden zendt China tegenstrijdige berichten uit. Het vindt bijvoorbeeld dat de „territoriale integriteit” van Oekraïne moet worden geëerbiedigd. Tegelijkertijd slingeren Chinese staatsmedia allerlei Russische propaganda de wereld in en gaat het mee in het Kremlin-narratief dat het Westen de oorlog heeft uitgelokt. Ondanks alle retoriek respecteert China de westerse sancties en is het –in tegenstelling tot Iran en Noord-Korea– nog niet betrapt op wapenleveranties aan Rusland.

Duidelijk is dat China’s greep op Rusland groter wordt. De onderlinge handel neemt toe, maar China bepaalt de voorwaarden. Inmiddels wordt steeds duidelijker dat het land niet blij is met de oorlog. Donderdag herhaalde China op de VN-vergadering in New York dat de territoriale integriteit van landen gerespecteerd moet worden. Tevens riep het op tot een staakt-het-vuren.

Oorlog ver weg

Russische olie? Tot groot ongenoegen van het Westen is India er dol op. De import ervan –tegen dumptarief– verveelvoudigde de afgelopen tijd. Rusland en India zijn al zo’n 75 jaar bevriend. De landen treffen elkaar in diverse verbanden, zoals de Brics-alliantie en de Shanghai-samenwerkingsorganisatie, waarin met name op economisch terrein wordt samengewerkt. Voor zijn defensie is India zwaar afhankelijk van Russisch wapentuig.

India koos in de Koude Oorlog geen partij en nog steeds wedt het in de internationale arena op verschillende paarden. Het beziet China met argusogen, maar werkt er wel mee samen. Ook met de VS onderhoudt het goede banden, met name om datzelfde China op afstand te houden. Hoewel India niet blij is met de oorlog –president Modi maakte dat vorige week op een top in Oezbekistan nog eens duidelijk– ligt het niet voor de hand dat het Rusland laat vallen. India wint er niets mee. Bovendien is de oorlog voor de gemiddelde Indiër ver weg.

Gevierd man

Het is een misvatting om te denken dat alle landen die Rusland veroordeelden anti-Kremlin zijn. Daarom, tot slot, een korte blik op Turkije en Israël.

NAVO-land Turkije verbood Russische oorlogsschepen door de Bosporus te varen en riep Rusland meermaals op bezet gebied terug te geven aan Oekraïne. Tegelijk fronsten tal van regeringen hun wenkbrauwen doordat de Turkse president Erdogan dwarslag bij de toetreding van Zweden en Finland tot de NAVO. Dat het niet meedoet aan westerse sancties en de onderlinge handel met Rusland fors opvoerde, neemt evenmin iedereen in dank af.

Het lijkt erop dat Erdogan een slaatje wil slaan uit de oorlog. Hij laveert tussen Kiev, Moskou en het Westen. Turkije kan economisch namelijk wel wat hulp gebruiken. Het land kampt met een torenhoge inflatie van ruim 80 procent. Bovendien, als door toedoen van Turkije Poetin aan de onderhandelingstafel komt, is Erdogan een gevierd man.

Het neutrale Israël acteert behoedzaam, maar de houding ten opzichte van Rusland is inmiddels wel flink veranderd. Hoewel het Moskou nodig heeft om Hezbollah-strijders in Syrië onder de duim te houden, neemt intern de kritiek op Rusland toe. Vooralsnog uit die kritiek zich niet in daden, behalve dat Israël Oekraïne helmen, beschermingsvesten en humanitaire hulp zond. Dat het ooit hightechwapens aan Oekraïne gaat leveren, lijkt ondenkbaar, want dat kan de relatie met Moskou niet verdragen.