Dat verwacht ondernemersorganisatie voor de technologische industrie FME tenminste. „Ongeveer een kwart van de kostprijs van een product bestaat uit energie. Gaat die kostenpost omhoog, dan heeft dat natuurlijk enorme gevolgen”, aldus de organisatie dinsdag. Signalen dat bedrijven nu al in de problemen zitten, heeft FME nog niet. „Niemand loopt hier echt mee te koop”, zegt een woordvoerder.

Vanaf woensdag wordt de gaslevering door de Nord Stream 1 van de huidige 40 procent capaciteit teruggeschroefd naar 20 procent. Volgens Moskou komt dat door onderhoud aan een turbine. Eerder lag de pijplijn al tien dagen stil door ander onderhoud.

Voor de winterperiode waarschuwt FME voor het afschalen of zelfs stoppen van productie in de industrie. Volgens FME maken de meeste van de bedrijven die bij de ondernemersorganisatie zijn aangesloten „in welke vorm dan ook” gebruik van gas. Ook zullen veel toeleveringsbedrijven in de keten worden geraakt. De hoge energieprijzen worden misschien ook in de prijzen doorberekend, „waardoor het inflatievraagstuk weer gaat spelen”, zegt de organisatie. Als oplossing wijst FME op het bijvullen van de gasvoorraden.

Gasakkoord

Volgens gastransporteur Gasunie heeft de verlaagde capaciteit „op dit moment geen effect.” Gasunie verwijst daarbij naar een eerder rapport waarin de transporteur becijferde dat Nederland een jaar zonder Russisch gas zou kunnen.

Hans Grünfeld, voorzitter van belangenbehartiger van de zakelijke energie- en watergebruikers VEMW, heeft wel zorgen over de verlaagde capaciteit. „Wij hebben de pijplijn nodig om ons voor te bereiden op het winterseizoen. President Poetin gebruikt de pijplijn om het Westen onder druk te zetten.”

De Europese gasprijs ging dinsdag verder omhoog door de zorgen over de Russische leveringen. De prijs steeg tot boven de 200 euro per megawattuur op de toonaangevende Amsterdamse gasbeurs. Dat is het hoogste niveau sinds maart.

Dinsdag werden de 27 EU-landen het eens over gasbesparingen in de komende maanden. Die moeten voorkomen dat huishoudens, belangrijke bedrijven en ziekenhuizen zonder verwarming komen te zitten als Rusland de gaskraan volledig zou dichtdraaien.

Vraagtekens

De Europese Rekenkamer zet overigens vraagtekens bij de kans van slagen van de Brusselse plannen om voor 2030 met een strategische, Europese aanpak onafhankelijk te worden van fossiele brandstoffen uit Rusland. Er zitten volgens de rekenmeesters veel haken en ogen aan de financiering en uitvoering van het plan van de Europese Commissie. Ze waarschuwden dinsdag dat het totale bedrag aan daadwerkelijk beschikbare middelen mogelijk ontoereikend is om de benodigde investeringen te dekken.

De Europese Commissie kwam in mei met een pakket voorstellen om de EU zo snel mogelijk af te koppelen van Russische kolen, olie en gas. Ze schatte dat de extra investeringen die daarvoor nodig zijn, tot 2030, in totaal op 300 miljard euro zouden uitkomen.