De trip van Biden is niet geheel onomstreden. Dat voelde de president zelf kennelijk ook wel aan. Want hij nam zelfs de moeite om dit weekeinde in een lijvig opinieartikel in de Washington Post uiteen te zetten wat nu precies de bedoeling van zijn reis is.

Met de tussentijdse verkiezingen van november in het vooruitzicht, nam Biden de gelegenheid te baat om meteen een forse politieke noot aan het stuk toe te voegen. Hij haalde een aantal keren uit naar het mislukte Midden-Oostenbeleid van zijn Republikeinse voorganger, Donald Trump. Maar, betoogde de president, de regio is onder mijn bewind een stuk veiliger geworden. „Ik reis naar het Midden-Oosten om een nieuw en veelbelovender hoofdstuk van de Amerikaanse bemoeienis open te slaan.”

Atoomakkoord

Daar denken zijn gesprekspartners van de komende dagen toch een tikkeltje anders over. Om te beginnen de demissionaire regering van Israël, waar Biden woensdag als eerste zijn opwachting maakt. Waarnemend premier Yair Lapid zal het Amerikaanse staatshoofd met alle egards op de luchthaven Ben Goerion ontvangen. Maar er zullen ongetwijfeld harde noten worden gekraakt over de Amerikaanse pogingen om een nieuw atoomakkoord met Iran te sluiten. Jeruzalem is van mening dat Teheran veel zwaarder onder druk moet worden gezet om zijn nucleaire aspiraties op te geven.

Israël hoopt verder op extra Amerikaanse financiering van zijn luchtverdedigingssysteem. Om die reden zal Biden een uitgebreide tour langs diverse faciliteiten van het leger krijgen. Ongetwijfeld zal de president zijn ongenoegen over uitbreiding van de Joodse nederzettingen uiten. De vraag is of die boodschap –gezien het feit dat Israël op 1 november vervroegd naar de stembus gaat– nu veel politieke zoden aan de dijk zal zetten. Opvallend is dat Biden ook een ontmoeting met oud-premier Benjamin Netanyahu heeft. Het is niet uitgesloten dat ‘Bibi’ na de Israëlische verkiezingen opnieuw een regering gaat leiden.

Biden zal in Bethlehem ook spreken met de Palestijnse leider Mahmud Abbas. De betrekkingen tussen de VS en de Palestijnse Autoriteit belandden onder Trump op een dieptepunt, vooral nadat Washington besloot de Amerikaanse ambassade van Tel Aviv naar Jeruzalem te verhuizen. Weliswaar heeft het Witte Huis de geldkraan richting de Palestijnen onlangs weer opengedraaid en heropening van het Amerikaanse consulaat in Oost-Jeruzalem in het vooruitzicht gesteld, maar veel vertrouwen in Amerika heeft Abbas nog niet.

Vredesproces

Tekenend was dan ook dat Biden in zijn artikel in de Washington Post slechts één alinea aan Israël en de Palestijnen wijdde. Over het vredesproces repte hij met geen woord. Veel uitgebreider ging de Amerikaanse president in op het belang van een veilig en stabiel Midden-Oosten, om de Russische agressie een halt toe te roepen en succesvol met de Chinezen te concurreren. Sinds de inmenging van Moskou in de Syrische oorlog, is de invloed van de Russen in de regio enorm toegenomen, ten koste van de Amerikanen. En ook Peking probeert er steeds meer voet aan de grond te krijgen.

Het meest acute probleem van Biden is echter de olieprijs, die door de oorlog in Oekraïne tot recordhoogte is opgestuwd. De Amerikaanse president benadrukte voor zijn vertrek omstandig dat olie niet de belangrijkste reden van zijn bezoek aan Saudi-Arabië is. Analisten gaan er echter vanuit dat het aanhalen van de banden met het koninkrijk toch vooral is bedoeld om Riyad ertoe te bewegen de olieproductie fors op te voeren om zo de prijs te drukken.

Biden zit daarbij in een spagaat. Eerder noemde hij Saudi-Arabië een „pariastaat” wegens gebrek aan respect voor mensenrechten en de vermeende betrokkenheid van kroonprins Mohammed bin Salman bij de moord op journalist Jamal Khashoggi. Tegelijkertijd heeft hij de Saudiërs nodig om de prijs aan de Amerikaanse benzinepomp omlaag te krijgen.

Het zal dus vooral interessant zijn om te zien hoe de president vrijdag balanceert tussen olie en mensenrechten.