Het Amerikaanse federale hooggerechtshof veegde vrijdag het grondwettelijk recht op abortus van tafel. Het langverwachte vonnis is absoluut historisch en een enorme opsteker voor de bescherming van het ongeboren leven. Maar de strijd rond zwangerschapsafbreking is hiermee bepaald niet voorbij. En op andere ethische terreinen evenmin.
Strikt genomen is de uitspraak van de opperrechters gedaan op louter juridische gronden. De Amerikaanse grondwet biedt geen aanknopingspunten om er een recht op abortus in te lezen, is kort gezegd de redenering van de meerderheid van het hof.
Om die reden deugde de uitspraak in de zaak Roe versus Wade van 1973, waarin de grondslag voor het landelijk recht op abortus werd gelegd, van geen kant, betoogde opperrechter Samuel Alito in de toelichting op het vonnis van vrijdag. Daarmee wordt een gerechtelijke dwaling na een halve eeuw rechtgezet. Ook bevestiging van het standpunt in de zaak Roe versus Wade uit 1992 werd ongeldig verklaard.
Dat wil echter nog niet zeggen dat het hooggerechtshof hiermee een inhoudelijke uitspraak over de abortuspraktijk in de Verenigde Staten heeft gedaan. Bij alle euforie over deze doorbraak, past die kanttekening.
Natuurlijk heeft de samenstelling van het hof een rol gespeeld bij de totstandkoming van het vonnis. Conservatief ingestelde opperrechters zijn immers na een drietal benoemingen door de toenmalige president Donald Trump in de meerderheid.
Maar met de uitspraak van vrijdag zeggen de rechters niets over de vraag of het überhaupt geoorloofd is een zwangerschap om elke gewenste reden te beëindigen. Veelzeggend is dan ook de zinsnede in het vonnis dat het tijd is om de grondwet in acht te nemen en de kwestie van abortus te verwijzen naar de gekozen volksvertegenwoordigers.
Daarmee leggen de rechters de verdere vaststelling van de regels rond abortus terug bij de politiek. En dan vooral op het niveau van de staten, waar afzonderlijk wetgeving over dit onderwerp kan worden aangenomen.
Dat zal er hoogstwaarschijnlijk toe leiden dat in iets meer dan de helft van de Amerikaanse staten abortus grotendeels illegaal wordt. In alle andere staten niet.
De winst van deze uitspraak is in elk geval dat er geen beroep op de grondwet meer kan worden gedaan om het recht op abortus te claimen.
De politieke en maatschappelijke strijd om deze kwestie zal intussen eens te meer losbarsten. In het bijzonder als in november de tussentijdse verkiezingen voor het Congres worden gehouden.
De uitspraak van het hof mag dan een overwinning voor conservatief Amerika zijn, op andere ethische terreinen doen zich nog altijd zorgelijke ontwikkelingen voor. Vooral op het gebied van gender, waarover de zittende president Joe Biden zeer liberale ideeën heeft.
