In de NRC van 19 april staat een pleidooi voor de afschaffing ervan. De meeste Nederlanders zijn, zo wordt gesteld, niet religieus, en van hen die wel religieus zijn, hangt 10 procent een niet-christelijke religie aan. Kunnen we in onze seculiere tijd niet beter andere vrije dagen kiezen, waarbij een breder deel van de bevolking zich betrokken voelt, of bijvoorbeeld een vrije dag inroosteren voor het Suikerfeest?

Niet iedereen deelt de mening van de NRC. Een breed onderzoek dat in 2021 op instigatie van het RD uitgevoerd werd, bracht aan het licht dat slechts 13 procent een christelijke tweede feestdag zou willen inwisselen voor een islamitische feestdag. Anderzijds bleek slechts 29 procent van de onderzochten bij Pasen te denken aan de opstanding van de Heere Jezus. De redenen waarom mensen doordeweekse christelijke feestdagen waarderen, zijn dus lang niet altijd religieus.

De vraag of christelijke feestdagen belangrijk zijn, is trouwens ook binnen het christelijk geloof zelf verschillend beantwoord. Pas toen keizer Constantijn de Grote in de vierde eeuw het christendom openlijk toestond en zelfs de christelijke kalender vastlegde, ging men kerstfeest en Hemelvaartsdag vieren. Pasen en Pinksteren vierde men al eerder. Pasen was het belangrijkste feest, waarbij er wel discussie was (en is) over de feestdatum.

Calvijn en Zwingli vonden het houden van speciale christelijke feestdagen niet nodig. Ze wezen niet alleen de wildgroei van allerlei heiligendagen van de hand, maar aarzelden ook bij het handhaven van de feestdagen. Alle aandacht werd gericht op de zondag. Dit deed ook de synode van Dordrecht in 1578. Omdat de overheid echter eerste en tweede kerstdag, tweede paasdag, Hemelvaartsdag en tweede pinksterdag als vrije dagen beschouwde, besloot men dat op die dagen in ieder geval een kerkdienst gehouden moest worden, zodat ze niet „in onnutte en schadelijke lediggang” doorgebracht zouden worden. De puriteinen wilden het liefst deze dagen afschaffen. Jacobus Koelman deelde dit standpunt. Het bracht hem in conflict met de overheid, die hem uiteindelijk van zijn kerkelijke positie onthief.

De doordeweekse christelijke feestdagen zijn dus zeker niet noodzakelijk. Anderzijds: hoeveel zegen wordt er op zulke dagen niet ontvangen als het Woord opengaat en we opnieuw horen van de rijke boodschap van Kerst, Pasen of Pinksteren. Wie zou over Hemelvaart nadenken, als dan niet over de rijkdom ervan gepreekt werd?

We mogen dankbaar zijn dat de feestdagen gehandhaafd zijn. Overigens vraagt dat veel van voorgangers. De neiging in de preken op feestdagen in herhaling te vallen en vooral het bekende te vertellen, is zeker niet denkbeeldig. Wie fris wil blijven, zal hard moeten studeren om het oude Evangelie weer als nieuw te verkondigen. Voorgangers moeten deze extra feestdagen serieus nemen, en gemeenteleden ook! Er is immers onder ons de neiging om de dienst op deze tweede dagen onbelangrijk te vinden.

Het is goed om ons te realiseren hoe bijzonder het is dat we deze dagen hebben. Dat we niet alleen op zondag maar ook op maandag Pasen en Pinksteren vieren, is in onze seculiere tijd een belangrijk teken. Zo wordt ook onze seculiere medemens nog eens extra bepaald bij de heilsfeiten. Deze moeten hem echter wel uitgelegd worden. Want de kennis ervan is vaak heel gering. Zouden we als kerk juist in deze geseculariseerde tijd niet de christelijke feesten moeten aangrijpen om het Evangelie uit te dragen?

Al vele jaren verzorg ik samen met anderen in de Stille Week laagdrempelige bijeenkomsten om de boodschap van Goede Vrijdag en Pasen dichter bij het hart te brengen. Prachtig is het als dan ook onkerkelijken aanschuiven en luisteren. Misschien horen zij deze rijke en belangrijke boodschap wel voor het eerst, of voor het laatst! We doen er als kerken goed aan om juist rond de christelijke feestdagen meer met de christelijke boodschap naar buiten te komen en meer werk van evangelisatie te maken. Zolang de christelijke feesten op onze kalender staan en vrijgehouden worden, hebben we daarin een prachtig aanknopingspunt. Laten we dit ook gebruiken!

De auteur is predikant van de hervormde gemeente te Dordrecht wijk 2 en parttime docent Oude Testament aan de ETF in Leuven. Weerwoord gaat in op vragen die op christenen afkomen.