Bij de WHO zijn in totaal 92 gevallen bekend en nog eens 28 vermoedelijke gevallen, met name in de homoscene. In Nederland is het apenpokkenvirus bij twee mensen vastgesteld.

Het virus is op advies van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) aangemerkt als A-ziekte: artsen zijn verplicht besmettingen of vermoedens daarvan direct te melden.

Wat zijn apenpokken?

Apenpokken of monkeypox is familie van de pokken en koepokken. Bij mensen werden apenpokken voor het eerst vastgesteld in 1970, dat betrof een kind uit Congo. Sindsdien heeft de ziekte zich verspreid over verschillende Afrikaanse landen.

Buiten Afrika zijn apenpokken in 2003 en 2021 aangetroffen bij mensen uit de Verenigde Staten, Israël, Singapore en het Verenigd Koninkrijk. Zij waren aantoonbaar in Afrika geweest of hadden de ziekte opgelopen via geïmporteerde knaagdieren uit Afrika.

Waar komt het virus vandaan?

Het apenpokkenvirus is ontdekt in 1958 onder apen die als proefdier werden gehouden. Daaraan dankt de ziekte haar naam. Momenteel beschouwen deskundigen Afrikaanse knaagdieren, zoals touweekhoorns, boomeekhoorns, Gambiaanse buidelratten, relmuizen, en mensapen als mogelijke dragers van het virus.

Hoe kan iemand weten of hij apenpokken heeft?

Eén tot twee weken na besmetting ontstaan meestal blaasjes op de huid die zich vullen met pus. Bij de meeste nu bekende gevallen ontstond de eerste uitslag rond de anus en schaamstreek. Hierna verspreidde die zich naar de rest van het lichaam. Een apenpokkenpatiënt voelt zich grieperig, met symptomen als koorts, hoofdpijn en kortademigheid. In het algemeen duren de symptomen meestal twee tot vier weken, terwijl de blaasjes binnen twee tot drie weken verdwijnen. Ze kunnen echter wel littekens achterlaten.

Wie lopen risico op besmetting?

Volgens het Amerikaanse RIVM, de CDC, zijn verreweg de meeste gevallen van apenpokken aangetroffen onder homo- en biseksuelen: „mensen die zichzelf identificeren als mannen die seks hebben met mannen.” De huidige besmettingen in Europa zijn vrijwel allemaal te herleiden tot homoseksuele contacten.

Andere risicogroepen zijn personen met een lage weerstand en verplegend personeel, dat veel contact heeft met patiënten of met besmet beddengoed.

Hoe ernstig is de epidemie?

In de afgelopen weken is het virus vastgesteld in Nederland, België, Duitsland, Frankrijk, Groot-Brittannië, Oostenrijk, Spanje, Portugal, Italië, Zweden, Zwitserland, Israël, de Verenigde Staten, Canada en Australië. Maar van een epidemie is niet echt sprake. Wie positief test op apenpokken moet drie weken in isolatie blijven. De patiënt mag geen contact hebben met anderen tot alle klachten voorbij zijn.

Hoe besmettelijk zijn apenpokken?

Het virus is overdraagbaar bij intensief lichamelijk contact. Meestal komt het virus het lichaam binnen via een beschadigde huid of door contact met de slijmvliezen, bijvoorbeeld tijdens zoenen of seksueel contact met een besmette persoon. De ziekte is bij overdracht van mens op mens niet erg besmettelijk: slechts een op de vijftig ontwikkelt symptomen.

Kan de ziekte ook dodelijk verlopen?

Soms wel. In Afrika veroorzaakten apenpokken de dood bij een op de tien personen die de ziekte hadden opgelopen. De laatste tijd lag het sterftecijfer rond 3 tot 6 procent. De WHO vermoedt dat het virus dat momenteel circuleert mildere symptomen veroorzaakt, met een sterftepercentage van minder dan 1 procent.

Wat is ertegen te doen?

Een monogaam huwelijk lijkt vooralsnog goede bescherming te bieden tegen apenpokken, hoewel het risico op besmetting ook dan niet 0 is. Mensen die pokken hebben gehad, of die gevaccineerd zijn tegen pokken lopen 85 procent minder risico om er ziek van te worden. Er bestaan vaccins tegen pokken, maar die zijn sinds 1972 niet meer toegediend in de VS, sinds 1974 niet meer in Nederland.

Medicijnen voor apenpokken zijn voornamelijk gericht op het verlichten van symptomen. Er is wel een antiviraal middel goedgekeurd voor de behandeling van pokken.​