Het is een 4 meiherdenking in een bijzonder tijdsgewricht. Want hoewel de Tweede Wereldoorlog ook bij deze herdenking centraal zal staan, zullen de gedachten zeker ook uitgaan naar de oorlog die er woedt in Oekraïne. De aanval van Rusland op zijn buurland heeft Europa wakker geschud. Decennialang werd gedacht dat vrede in Europa iets vanzelfsprekends was. Zeker, er waren oorlogen en er was onrust, maar niet op zo’n grote schaal als nu in Oekraïne. Vele miljoenen mensen moesten daar vluchten voor niets ontziend oorlogsgeweld. Veel is onduidelijk en veel nieuwsberichten kunnen niet geverifieerd worden, maar dat het erg is, lijdt geen twijfel. Ondanks dat Poetin en de mensen om hem heen het woord ”oorlog” niet in de mond willen nemen. Sterker: iedereen die dat woord wél in de mond neemt, is zijn of haar leven niet zeker.

Nu is er genoeg te noemen wat aan westerse kant de afgelopen jaren niet goed is geweest als het gaat om de verhouding met Rusland. Maar toch is volstrekt duidelijk dat niets het geweld kan rechtvaardigen dat gebruikt wordt in Oekraïne. Poetin heeft bewust gekozen voor een grove escalatie en daarmee de verhoudingen op het oude continent, zoals Europa wel wordt genoemd, op scherp gezet.

Op 4 mei herdenkt ons land de gruwelen van de Tweede Wereldoorlog. De verschrikkingen van destijds mogen nooit vergeten worden. En al helemaal niet vergoelijkt. Praten over wat toen gebeurde, is en blijft nodig. Als niet doorgegeven wordt aan nieuwe generaties hoe erg het was, vervaagt de herinnering. Wat weer een groot gevaar is voor het heden.

Toch kan, zeker voor een generatie die de oorlog niet bewust heeft meegemaakt, alleen herdenken van het verleden ook iets gemakkelijks krijgen. Het gaat immers over toen, over gebeurtenissen waar we niet bij waren en waarvoor we ons dus ook niet echt verantwoordelijk voelen.

Bij eerlijk herdenken hoort echter ook dat de blik niet alleen op het verleden maar ook op het heden wordt gericht. Hoe wordt nu omgegaan met vluchtelingen uit Oekraïne die aan onze grenzen staan? Is er ook nog aandacht voor andere gebieden in de wereld waar oorlogen woeden en waar mensen alles moeten achterlaten om het leven te redden? En hoe worden zij behandeld als ze om hulp vragen?

Oorlog is verschrikkelijk. Het is zonde tegen God. Maar dat alleen maar concluderen is niet genoeg. De Bijbel roept christenen op de ogen niet en nooit te sluiten voor onrecht en geweld, en waar mogelijk hulp te verlenen. Door eerst de handen te vouwen én vervolgens die handen uit de mouwen te steken.