Dat heeft zorgminister Ernst Kuipers (D66) de Tweede Kamer laten weten.

Voor de test, die beschikbaar is sinds 2017 en screent op het Edwards-, het Patau- en het Downsyndroom brengen de academische medische centra vrouwen nu nog een eigen bijdrage van 175 euro in rekening. De coalitie van VVD, D66, CDA en ChristenUnie wil daarvan af, zo viel in het eind vorig jaar gepresenteerde coalitieakkoord al te lezen. Volgens dat document wordt ook de twintigwekenecho kosteloos beschikbaar gesteld.

In de Tweede Kamer riep de eigen bijdrage voor de NIP-test al langer vragen op. Eind 2018 steunde een meerderheid een motie van PVV-Kamerlid Agema om na te gaan wat voor vrouwen de reden was om voor de screeningstest te bedanken. Volgens onderzoek dat daarop volgde, bleken de kosten bij ongeveer 13 tot 17 procent van de zwangere vrouwen mee te wegen in de keus om van de prenatale screening af te zien.

Voordat de NIP-test gratis beschikbaar kan worden gesteld moet een nu nog lopende aanbestedingsprocedure voor het testmateriaal worden afgerond. Medici werken ook nog aan een richtlijn die uiteenzet hoe de zwangere geïnformeerd kan worden als uit het onderzoek een andere afwijking naar voren komt dan de drie symptomen waar de NIP-test zich op richt.

Bij 0,3 procent van alle zwangeren die de NIP-test laten doen, geeft deze test een aanwijzing dat hun ongeboren kind het Downsyndroom heeft. Na een afwijkende test moet voor de zekerheid nog een vlokkentest of een vruchtwaterpunctie worden gedaan.

In 2002 was in Nederland bij 16 op de 10.000 levendgeboren kinderen sprake van Down, zo blijkt uit onderzoek. Anderhalf jaar na de NIP-test, in 2018, was dat aantal gedaald naar 10 op de 10.000. Zwangerschapsafbrekingen als gevolg van de test spelen daarbij een rol. Latere cijfers wijzen op een stabilisatie. Kanttekening daarbij is alleen dat voor het meest recente onderzoek van 2020 alleen gegevens in Groningen, Friesland en Drenthe verzameld zijn.

De deelname van vrouwen aan de test is bovendien stijgende. Koos in 2017 39 procent voor de test, in 2020 was dat opgelopen tot 51 procent.

De SGP keert zich tegen het gratis beschikbaar stellen van de test, stelt fractievoorzitter Van der Staaij desgevraagd. „Uit onderzoek blijkt dat een flink deel van de vrouwen een screening niet goed geïnformeerd ondergaat. Sommigen van hen ervaren maatschappelijke druk die door het gratis maken van de test nog verder wordt vergroot. In het overleg met de regering willen we daar aandacht aan geven.”

De ChristenUnie is bezorgd omdat in veel buurlanden steeds meer een downvrije samenleving ontstaat. „Daarvoor willen we waken, we zullen de minister daarop bevragen”, kondigt Kamerlid Bikker aan.