Kabinet maakt vaart met komst constitutioneel hof
Op dit moment is het nog bij Grondwet verboden. Maar in de toekomst moet iedere Nederlander bij de rechter kunnen aankloppen als hij meent dat een wet van de overheid in strijd is met klassieke grondrechten, zoals de vrijheid van godsdienst.
Daartoe wordt als overkoepelende instantie een constitutioneel hof opgericht. Tien tot twaalf rechters krijgen het laatste woord over de vraag of klassieke grondrechten al dan niet geschonden zijn.
Minister Uitermark (Binnenlandse Zaken) en staatssecretaris Struycken (Rechtsbescherming) hebben de door hen uitgewerkte plannen voor de komst van een grondwettelijk hof vrijdag naar de Tweede Kamer gestuurd. Eerder die dag ging de ministerraad daarmee formeel akkoord.
Met het openbaar maken van de contourennota heeft het kabinet een interne discussie beslecht over de komst van een constitutioneel hof. „Wij willen het in de pure vorm, maar de discussie loopt nu inderdaad in het kabinet”, zei NSC-fractievoorzitter Van Vroonhoven daarover vorig jaar in dagblad NRC.
Uit de plannen blijkt dat iemand een rechtszaak kan aanspannen als zijn of haar klassieke grondrechten geschonden worden. Klassieke grondrechten zijn onder meer de vrijheid van meningsuiting, vrijheid van godsdienst en het discriminatieverbod. Het blijft bij Grondwet verboden om te laten toetsen of wetgeving in strijd is met sociale grondrechten, zoals het recht op huisvesting, onderwijs, gezondheidszorg en sociale zekerheid.
Niet rechtstreeks
Verder wordt duidelijk dat een burger niet rechtstreeks bij het constitutioneel hof kan aankloppen. In plaats daarvan kan hij bij iedere Nederlandse rechter terecht. De rechter kan, afhankelijk van de zaak, het grondwettelijk hof raadplegen via een zogeheten prejudiciële procedure.
Het hof zal bestaan uit tien tot twaalf rechters, die worden benoemd voor een periode van negen jaar. Na het verstrijken van de termijn is herbenoeming niet mogelijk.
Later dit jaar wil het kabinet conceptwetgeving voor het grondwettelijk hof openbaar maken. De komst van een constitutioneel hof is een van de afspraken uit het hoofdstuk ”Goed bestuur” in het hoofdlijnenakkoord. Het plan komt uit de koker van NSC-partijleider Omtzigt.
