Column: Na de passie moet het wel Pasen worden
De tijd van de passionen is weer voorbij. Misschien nog een enkele uitvoering op deze Stille Zaterdag. Maar in de meeste gevallen zal de muziek van Bach weer zijn opgeborgen tot volgend jaar. Dan hopelijk opnieuw een reeks uitvoeringen van de ”Matthäus Passion”, of een intieme vertolking van de kortere ”Johannes”. Voor velen iets om nu al naar uit te kijken.
Honderden, duizenden medelanders hebben intussen de achterliggende dagen en weken het lijdensevangelie meegekregen. In een muzikale sessie van twee of zelfs drie uur werden ze meegenomen in het passieverhaal zoals Johannes of Mattheüs dat vertelt. De complete geschiedenis van Gethsemané, Gabbatha en Golgotha kwam langs, verrijkt met de mooiste reflecties en zuiverste koralen. Velen hebben het bruisende ”Wir setzen uns mit Tränen nieder” of het verstilde ”Ach Herr, lass dein lieb Engelein” nog in hun oren. De muziek, en daarmee ook het lijdensevangelie, maakte diepe indruk op mensen die verder misschien wel nauwelijks in de kerk komen. Prachtig, toch?
Zeker. Alleen zit er wel een schaduwkant aan deze passietraditie. Die krijgt namelijk vaak geen vervolg. De ”Matthäus” of ”Johannes” is voor velen een absoluut hoogtepunt, maar tevens ook eindpunt. Als de passion geweest is volgt er niets. Hooguit de paaseieren, de paasbrunch of de paashaas op zondagmorgen. Maar waar is de paasmuziek? En waar blijft het paasevangelie?
Voor Bach was destijds in Leipzig de ”Matthäus” of de ”Johannes” zeker een hoogtepunt. Muzikaal en theologisch. Maar zo’n stuk was op geen enkele manier een eindpunt. Wie op Goede Vrijdag 1725 met de ”Johannes” naar huis was gegaan, kon twee dagen later het onmisbare vervolg tegemoetzien. Opnieuw een muzikaal hoogtepunt, nu juichend en stralend. De trompetten, die gezwegen hadden tijdens de passietijd, schallen de kerkgangers tegemoet bij het openingsdeel van het ”Oster Oratorium”. En als het koor inzet, fier en feestelijk, dan zingt en swingt het: „Kom, haast je naar het graf, ons Heil is opgewekt!”
Wat zou je dat de mensen die de achterliggende dagen intens genoten van een van Bachs passionen graag gunnen: dat ze meekrijgen dat de geschiedenis niet stopt bij de graflegging in de hof van Jozef, waar we ons met tranen neerzetten om een dode Jezus te bewenen. Maar dat we, na de Stille Zaterdag, Hem óók begroeten als ten derden dage de steen wordt afgewenteld en de Heiland verrijst. Hoe laat Bach dat zingen? „De zweetdoek in het lege graf zal de tranen van pijn van onze wangen wissen.” Dát!
Als de passie weer passé is, moet het wel Pasen worden.
