Als we de doop slechts zien als iets uiterlijks, dan nemen we God in Zijn verbondsbelofte niet serieus. De gedachte dat het verbond pas werkelijkheid wordt als we wederom geboren zijn, past meer bij de volwassendoop dan bij de kinderdoop.
Vanuit de Gereformeerde Gemeenten in Nederland is een boekje verschenen over doop en verbond, bestemd voor jongeren en ouders (RD 15-3). Het is zeer te prijzen dat er aandacht is voor een van de twee sacramenten en het is te hopen dat jongeren en ouderen zich verdiepen in hun doop.
In het interview waarschuwt ds. D. E. van de Kieft tegen overschatting van de doop. Er staat: „We komen door de doop niet in het verbond en de beloften zijn niet voor alle gedoopten.” En: „Alleen door wedergeboorte komt iemand in het verbond.”
Hoezeer het ook te prijzen is dat de doop en het verbond onder de aandacht van jonge mensen worden gebracht, deze manier en deze uitspraken zijn teleurstellend. Wanneer er door de doop nog geen verbond is, blijft er voortdurende onzekerheid over het heil. Als we door de doop nog niet in het verbond zijn opgenomen, dan hebben we namelijk niets om op terug te vallen en blijven we altijd in onzekerheid aangaande Gods beloften. Waar moeten we dan naartoe met onze zonde? Veel jongeren zijn onzeker over hun eeuwige heil omdat het juiste zicht op de doop gemist wordt. Velen hebben niet door hoe rijk het is dat God een eeuwig verbond heeft gesloten.
Een verkeerd zicht op de doop kan zelfs tot onverschilligheid leiden. Immers, wanneer we door de doop nog niet in het verbond zijn opgenomen, leven we nog los van God en waarom zouden we Hem dan gehoorzamen?
Eis tot gehoorzaamheid
Gelukkig spreekt de Heidelbergse Catechismus in zondag 27 anders. Daar wordt de vraag gesteld of kleine kinderen ook gedoopt moeten worden. Dat is zeker zo, want ook de kleine kinderen behoren tot het verbond, stelt de Catechismus terecht. Dat de Heere een verbond met de gedoopte heeft gesloten, zien we ook in het doopformulier. Daarin staat dat we „verplicht worden tot een nieuwe gehoorzaamheid.” De Heere legt deze eis tot gehoorzaamheid in ons leven juist omdat Hij een eeuwig verbond gesloten heeft.
Wat zou het erg zijn als we zouden menen dat de woorden „Ik doop u in de Naam van de Vader en de Zoon en de Heilige Geest” slechts uiterlijk zijn en nog niets voorstellen. Zouden we dan toch niet op Hem en Zijn Woord aankunnen? Als we de doop slechts zien als iets uiterlijks, dan nemen we Hem in Zijn verbondsbelofte niet serieus. Dán is te begrijpen dat velen voor de volwassendoop kiezen. De gedachte dat het verbond pas werkelijkheid wordt als we wederom geboren zijn, past meer bij de volwassendoop dan bij de kinderdoop.
Het allervoornaamste is evenwel dat nergens in Oude en Nieuwe Testament het verbond beperkt wordt tot hen die wederom geboren zijn. Het verbond houdt juist in dat de Heere eenzijdig een verbond sluit, nog voordat Hij aan Israël iets heeft gevraagd. Hij sluit een verbond met de oproep en ook de plicht dat Israël leeft vanuit het verbond. Daarin zijn de doop en het verbond ook weer anders dan een belofte. Een belofte van God uit is nog eenzijdig en die kunnen we naast ons neerleggen, maar als de Heere een verbond sluit, dan verwacht Hij ook onze gehoorzaamheid. Zo sluit de Heere in Genesis 12 een verbond met Abram en verwacht Hij dat Abram gehoorzaamt.
Klem op ons hart
Wordt iedereen die gedoopt is zalig? Nee, helaas niet. Dat ligt echter niet aan de God van het verbond, maar aan ons harde hart, dat zich verzet tegen het verbond. Dat maakt ongeloof ook zo ernstig. Want omdat er een verbond is, ligt er een enorme klem op ons hart of we God door geloof en bekering dienen en liefhebben. Als we Hem niet gehoorzamen, dan zal de zegen van het verbond eens een vloek zijn.
Is de doop te overschatten? Nee, want de God van de doop is niet te overschatten. Wel kunnen we op een verkeerde manier omgaan met de doop. Maar de doop, waarin de eeuwige Heere Zijn Naam aan onze Naam verbindt, is niet te overschatten! De Heere, Die Zich in belofte en eis verbindt aan mensen, is slechts in geloof en verwondering te zien en te aanbidden. Wat de doop is: God de Vader sluit een verbond met een kind van Adam. Christus verbindt Zich aan ons. De Naam van de Heilige Geest wordt aan onze Naam verbonden. Daarin belooft de Geest om ons aan de levende Borg en Zaligmaker te verbinden door het ware geloof te schenken.
De auteur is hervormd predikant te Papendrecht.
