Dat Wilders, althans in het begin, het debat domineerde kwam niet zozeer doordat Baudet dinsdagmiddag afhaakte en ziek naar huis ging, waardoor FVD aan het hele debat geen enkele bijdrage leverde. Het kwam vooral doordat Wilders, als vanouds, grossierde in provocaties en persoonlijke aanvallen. Én doordat andere politici hem aanhoudend interrumpeerden.

De PVV-leider had nog maar amper zijn eerste zin („Daar zitten ze dan, een aantal bewindslieden van het nieuwe kabinet…”) uitgesproken of de nieuwe D66-fractievoorzitter, Paternotte, onderbrak hem al. Vervolgens ging het debat twee uur lang haast uitsluitend over wat Wilders had getwitterd over minister Yeşilgöz, van wie hij betwijfelt of ze zijn beveiliging wel overeind zal houden.

En over het gevaar van islamitische, gehoofddoekte Kamerleden zoals Kautar Bouchallikht (GL) en Fonda Sahla (D66), die een zus is van de voor terrorisme veroordeelde Soumaya Sahla. En over de vermeende kwalijke rol van de pers, die zich volgens Wilders gedraagt als „een lakei van de macht.”

Uitspraken die stuk voor stuk leidden tot verontwaardigde en geschokte reacties van andere woordvoerders. Zo nam Klaver (GL) de woorden „racisme” en „ondermijning van de democratische rechtsstaat” in de mond. Heerma (CDA) noemde het „walgelijk” dat de PVV-voorman suggereerde dat „een VVD-minister hem het liefst onder de groene zoden ziet verdwijnen.”

Bovendien verzocht de CDA’er de Kamervoorzitter om te onderzoeken in hoeverre het met naam en toenaam beschuldigen van personen tot gevolg heeft dat die mensen vervolgens persoonsbeveiliging nodig hebben. Als die relatie bestaat, heeft de voorzitter „een haakje”, aldus Heerma, „om in te grijpen” en Wilders dus bijvoorbeeld het woord te ontnemen.

Een opmerking die door de PVV-leider werd getypeerd als „een vieze en valse insinuatie.”

Vlam in de pan

En zo sloeg tijdens de eerste twee uur van het debat herhaaldelijk de vlam in de pan. En was met name Kamervoorzitter Bergkamp kop van Jut. BIJ1-woordvoerder Simons „smeekte” haar om in te grijpen en „de veiligheid” van haar en andere Kamerleden te garanderen. De onafhankelijke volksvertegenwoordiger Omtzigt vond dat het niet past als „een scheidsrechter bij het voetbalspel constant zegt „foei, u mag niet op de enkels trappen”, maar vervolgens niet ingrijpt met gele en rode kaarten. En daar bent u nu mee bezig”, aldus Omtzigt.

Bergkamp zocht een uitweg in het procedurele. Ze benadrukte dat ze over de omgangsvormen in de Kamer al sinds december met alle fractievoorzitters in gesprek is. En dat er nog een apart debat zal volgen over dit lastige thema.

Daar moest de Kamer het dinsdag mee doen. Wordt dus, zonder twijfel, vervolgd.