Dinsdagochtend, half negen. Een auto met aanhanger rijdt het terrein van het asielzoekerscentrum (azc) in Harderwijk op. Het is de tweede rit die vrijwilligers rond de plaatselijke internationale kerkdiensten maken naar het azc, waar bijna 800 asielzoekers verblijven.

Even later staan Aleid Hekstra en Joop de Zwaan, beiden lid van de stuurgroep internationale diensten, samen met andere vrijwilligers kerstpakketten uit te laden. „We hebben 675 pakketten gevuld”, zegt Hekstra. „Elke bewoner vanaf 18 jaar krijgt er één. Voor de kinderen hebben we 240 leuke spelletjes.”

Dertien kerken uit Harderwijk en Hierden verzorgen bij toerbeurt op zondagmiddag een internationale dienst, zegt De Zwaan, diaken in de hervormde gemeente (Grote Kerk) en voorzitter van de stuurgroep. De diensten zijn ontstaan vanuit de werkgroep kerk en vluchteling Harderwijk, toen er in 2016 een azc in de stad kwam.

„Vorig jaar kon de kerstdienst met aansluitend een maaltijd niet doorgaan vanwege Covid”, zegt Hekstra. „We hebben toen voor het eerst kerstpakketten uitgedeeld in het azc, als alternatief. Dit jaar werken we samen met het platform Welkom vluchtelingen Harderwijk en Stichting Present. Daardoor konden we mooie pakketten samenstellen, met onder meer koffie, thee, sap, kerstkransjes en chocola. Er zit een algemene kerstgroet in van de betrokken organisaties, evenals de kerstkaart van de gezamenlijke kerken die in Harderwijk huis aan huis wordt verspreid.”

Op tweede kerstdag zou de internationale dienst worden verzorgd door de plaatselijke christelijke gereformeerde kerk. „Vanwege de nieuwe coronamaatregelen kan de dienst niet doorgaan”, zegt De Zwaan. „Zo lang dat duurt, zullen we elke week een bemoediging vanuit een van de kerken online zetten, met vertaling in het Engels, Arabisch en Farsi.”

Vanwege Kerst wordt nog wel een inloopmoment georganiseerd voor de vaste bezoekers. „Zij kunnen op veilige afstand langs een christelijke lectuurtafel lopen en een boek uitzoeken in hun taal. Er zijn mensen van het pastoraal team aanwezig voor een praatje en om met mensen te bidden. Bij de uitgang krijgt iedereen een tas met presentjes.”

Kerstliederen

De bewoners van het azc in Luttelgeest ontvingen zaterdag een kerstpakket. De actie was een initiatief van de werkgroep kerk en vluchteling Noordoostpolder-Urk in samenwerking met de christelijke Urker stichting ”Ik was een vreemdeling”, vertelt Marijke de Wit-Bakker, die bij beide betrokken is.

„De afgelopen jaren organiseerden we een kerstviering voor asielzoekers in een kerk in Emmeloord. Stichting ”Ik was een vreemdeling” regelde dan een bus die twee keer op en neer reed tussen het azc in Luttelgeest en de kerk. Vorig jaar kon de viering vanwege corona niet doorgaan. Toen is het idee ontstaan om kerstpakketten te bezorgen op het azc.”

In 2020 leverden vrijwilligers bij elke bungalow in het opvangcentrum een pakket af. „Omdat in veel bungalows twee gezinnen wonen, hebben we dit jaar overal twee pakketten gebracht, in totaal 290”, zegt De Wit. „Er zaten onder meer een kerststol en diverse andere etenswaren in, maar ook kerstkleurplaten en een set potloden voor de kinderen.”

Drie teams van vrijwilligers verspreidden zich over het azc om alles uit te delen. „Dit jaar dachten we: zou het mogelijk zijn om ook iets te zingen? We waren heel blij dat het COA daarvoor toestemming gaf. Met elk groepje vrijwilligers liepen een paar zangers mee. Zij zongen in de open lucht, bij een gitaar, in het Nederlands en Engels bekende kerstliederen, zoals ”Stille nacht”, ”Ere zij God” en ”Er is een Kindeke geboren op aard”.

De bewoners van het azc reageerden „blij, dankbaar en verrast” op de overhandiging van het pakket, zegt De Wit. „Sommigen kenden we, bijvoorbeeld omdat ze de wekelijkse vrouwenochtenden in de buurt van het azc bezoeken, anderen niet. Veel asielzoekers kwamen even naar buiten om naar de liederen te luisteren. Daarbij konden we hen kort spreken. We waren blij dat we dit konden doen. Het was hartverwarmend.”

In Urk heeft ”Ik was een vreemdeling” ook contact met dertig tot veertig vluchtelingen met een verblijfsvergunning, zogeheten statushouders. „Voor Kerst bezorgen we bij hen bijvoorbeeld gebakken vis, gerookte zalm en kerstbroden, waarbij we zo goed mogelijk kijken wat bij elk gezin past. De Eritreeërs hebben nu een tijd van vasten. Zij krijgen in januari iets, als hun vastenperiode voorbij is.”

Spoedberaad

In Ridderkerk beleggen vier kerken bij toerbeurt op zondagmiddag een internationale samenkomst, met vertaling in Engels, Arabisch en Farsi. Dit gaat uit van de werkgroep vluchtelingen. Vanuit de hervormde gemeente (Singelkerk) is Raymond Schrik hierbij betrokken. „De bedoeling was om de bezoekers na de samenkomst op tweede kerstdag een kerstpakket mee te geven. Ook waren we van plan de mensen dan –vanwege corona buiten– een kop soep en een broodje aan te bieden.”

Na de coronapersconferentie van zaterdag had er binnen de werkgroep „spoedberaad” plaats. „Het was onduidelijk of de dienst op tweede kerstdag door kon gaan en zo ja met hoe veel bezoekers. Daarom hebben we de pakketten afgelopen zondag al uitgedeeld, na de samenkomst die was belegd door de gereformeerde gemeente in Ridderkerk-Slikkerveer. Het thema was ”Jezus is het Licht in de duisternis” , naar aanleiding van Jesaja 9.”

De bezoekers van de samenkomsten zijn vooral statushouders uit Ridderkerk en omgeving. Sinds 19 november biedt het Zuid-Hollandse dorp ook noodopvang voor 64 asielzoekers uit Syrië en Jemen die maximaal twee maanden in Nederland zijn . Zij verblijven op een boot in de haven. „Als werkgroep vluchtelingen hebben we onder meer kleding voor hen ingezameld, twee sportmiddagen georganiseerd en oliebollen uitgedeeld.”

Zo’n 25 asielzoekers van de boot bezochten zondag de internationale samenkomst. „Dat was heel bijzonder. Sommigen kwamen voor het eerst in een kerk en kregen na afloop meteen een kerstpakket. Er waren mannen bij die het met tranen in de ogen aannamen. Ze ervoeren de middag als een warm bad. Deze week gaan we nog naar de asielboot om alle bewoners en bemanningsleden een kerststol te overhandigen. Dat doen we samen met Stichting Ontmoeting.”

De circa zestig statushouders die dit jaar in Ridderkerk woonruimte hebben gekregen, werden afgelopen week al verrast met een kerstpakket namens de kerken. „De producten hiervoor worden ingezameld door het interkerkelijk diaconaal beraad, waarbij achttien gemeenten zijn aangesloten.”

Het pakket bevat levensmiddelen, zoals thee, rijst, bloem, sap, een blikje vis en koekjes. „Ook zit er een tegoedbon van de Hema in. Alle kinderen krijgen bovendien een cadeautje, afgestemd op hun leeftijd. En in elk pakket zit een kerstkaart van de kerken. Daarmee wensen we de statushouders een gezegend kerstfeest toe.”

Bijzondere Kerst

In het azc in Harderwijk moeten de bewoners elke dinsdag tussen 9 en 11 uur stempelen, zodat het COA zicht houdt op hun aanwezigheid. Deze ochtend passeren ze bij de uitgang tafels met kerstpakketten. Vrijwilliger Margreet Boschma overhandigt de mensen een doos. „Een cadeautje voor Kerst.”

Boschma kent veel asielzoekers door de taallessen die ze geeft en via de internationale diensten. Onder hen zijn nogal wat Iraniërs, zoals Maryam, die verrast een pakket aanneemt. „Kerst is heel belangrijk voor mij, omdat Jezus geboren is”, zegt de Iraanse, die in Nederland is gedoopt.

Even later maakt een Pakistaanse vrouw een praatje met Boschma. Voor haar wordt het een bijzondere Kerst, vertelt ze. „Ik ben vier jaar in Nederland. Vorige maand zijn mijn man en drie kinderen hier gekomen. Nu kunnen we eindelijk weer samen Kerst vieren. Ik ben heel dankbaar voor het gebed en de geestelijke steun uit de kerk in de afgelopen jaren. En ik vraag aan de kerkmensen: Blijf voor ons bidden.”