Waarin verschilt dit vaccin van de andere vier?

Het vaccin, van de Amerikaanse farmaceut Novavax, bevat nagemaakte virusdeeltjes die zijn geproduceerd in cellen van nachtvlinders. Ook is er een stofje uit boomschors aan toegevoegd dat de immuunreactie van een ingeënt persoon versterkt.

Het middel valt in de categorie eiwitvaccins. Deze werken op een traditionelere methode dan de mRNA-vaccins van Pfizer en Moderna en de vectorvaccins van AstraZeneca en Jansen.

Voor wie is Novavax interessant?

Novavax kan interessant zijn voor mensen die de mRNA-techniek van Pfizer en Moderna wantrouwen en bang zijn voor onverwachte bijwerkingen op de lange termijn. Zo vrezen ze dat deze vaccins in staat zijn het menselijk DNA te veranderen, met als gevolg een verhoogd risico op bijvoorbeeld kanker. Immunologe prof. Marjolein van Egmond legde eerder in het Reformatorisch Dagblad uit dat het vaccin niet in de celkern kan komen en daarom onmogelijk je DNA kan veranderen.

Ook de vectorvaccins van AstraZeneca en Janssen zijn niet onomstreden. Sommigen hebben hier moeite mee omdat het vaccin is gemaakt met behulp van genetische modificatie – een moderne techniek waar ze zich verre van willen houden.

Biedt het vaccin van Novavax kansen voor mensen die moeite hebben met het gebruik van foetale cellijnen?

Niet helemaal. Het vaccin van Novavax wordt niet geproduceerd in foetale cellen, zoals bij AstraZeneca en Janssen. Echter is dit middel wel getest in deze cellen, evenals de vaccins van Pfizer, Moderna en Sanofi. Alleen het vaccin van de Franse farmaceut Valneva is volledig ‘prolife’.

De foetale cellijnen gaan terug op abortussen die plaatsvonden in de jaren zestig, zeventig en tachtig. Voor de vaccins hoeven dus niet steeds nieuwe abortussen te worden uitgevoerd. Ethicus prof. Henk Jochemsen verklaarde eerder tegen het RD dat hij dit bezwaar wat vergezocht vindt, omdat de gebruikte cellijnen weinig meer lijken op de oorspronkelijke foetale cellen.

Zal het eiwitvaccin van Novavax mRNA-sceptici over de streep trekken?

Dat is de vraag. Uit gedragsonderzoek van het RIVM blijkt dat slechts een zeer beperkt deel van de niet-gevaccineerden zich mogelijk laat bewegen tot het nemen van een meer traditioneel vaccin.

Wanneer wordt er in Nederland met Novavax geprikt?

De farmaceut verwacht de vaccins in het eerste of tweede kwartaal van 2022 te kunnen leveren. Demissionair minister De Jonge raadt aan daar niet op te wachten, maar al een van de beschikbare vaccins te nemen.

Ook de vaccins van Valneva en Sanofi zijn op eiwitten gebaseerd. Wanneer komen deze in Nederland op de markt?

Voorlopig niet. Het ministerie heeft in principe alleen 840.000 doses van het eiwitvaccin van Novavax besteld. Er is niet voor Sanofi gekozen omdat er nog geen duidelijk beeld is van de effectiviteit en de mogelijke markttoelating van dit vaccin, legt minister De Jonge in een Kamerbrief uit. Sanofi bevindt zich momenteel nog in de onderzoeksfase.

Van het eiwitvaccin van Valneva heeft het ministerie van Volksgezondheid voor de vorm 10.000 doses besteld. Het kabinet neemt deel aan een Europese overeenkomst met de farmaceut, om de mogelijkheid te behouden in 2023 een groter aantal doses af te kunnen nemen. Daarbuiten heeft Nederland geen extra vaccins van de Franse farmaceut gereserveerd omdat er al voldoende andere vaccins zijn ingekocht, verklaart De Jonge in een brief.

Hoe goed beschermt Novavax tegen corona?

Uit onderzoek in Mexico onder bijna 30.000 volwassenen blijkt dat het vaccin vanaf een week na de tweede prik voor 94 procent beschermt tegen een coronabesmetting met klachten, en voor 100 procent tegen matige en ernstige ziekte. De bescherming is iets minder, 91 procent, bij 65-plussers en mensen met onderliggende aandoeningen.

De vaccineffectiviteit is onderzocht bij eerdere coronavarianten, maar niet bij delta en omikron.