Kort nadat mijn collega zijn dienst aan mij heeft overgedragen, belt de intensivecarearts mij. Een 88-jarige mevrouw is daar de vorige dag overgenomen van de longafdeling. Ze was opgenomen op de longafdeling omdat ze vocht had tussen de longen en het longvlies. De oorzaak hiervan is onzeker, er wordt gedacht aan een kwaadaardige aandoening. Ze heeft een drain, een dun slangetje, gekregen om het vocht te laten aflopen.

De avond ervoor kreeg ze een infarct in de linkerhersenhelft. Na beoordeling door mijn collega bleek dat het vanwege de drain in de longen niet mogelijk was haar een sterke bloedverdunner te geven. Er was geen verstopping in de grotere bloedvaten naar de hersenen die behandeld kon worden met een katheter via de lies.

De intensivist vertelt mij dat de familie een wilsverklaring van de patiënt heeft achtergelaten. De patiënt heeft hierin opgeschreven dat ze bij blijvende coma of ernstige invaliditeit niet meer behandeld wil worden.

Als ik mevrouw onderzoek, heeft ze een verlamming aan de rechterkant. Zij kan niet spreken en niet begrijpen wat er gezegd wordt. In zijn algemeenheid geldt dat bij rechtshandige mensen het taalcentrum links in de hersenen zit. Bij de helft van de linkshandige mensen zit dit juist rechts. Het taalcentrum zorgt ervoor dat iemand de juiste woorden kan vinden en begrijpt wat er gezegd wordt. Als het taalcentrum beschadigd is, is communicatie via taal onmogelijk.

Geen sondevoeding

Ik bespreek de situatie met de kinderen. Zij wijzen op de wilsbeschikking en willen dat alles in het werk gesteld wordt om het leven zo snel mogelijk te beëindigen. Ik leg uit dat actieve levensbeëindiging onmogelijk is, omdat mevrouw haar wens niet kan uiten. Wel zullen we, in lijn met de wilsbeschikking, geen medische ingrepen meer doen.

Door het herseninfarct kan mevrouw niet slikken. Een belangrijke beslissing is het al dan niet starten van sondevoeding. In samenspraak met de kinderen besluiten we die niet te geven. Ook krijgt ze geen infuus met vocht en verwijderen we de drain in de longen. We spreken af dat mevrouw de volgende dag naar huis gaat met terminale thuiszorg voor de laatste levensfase. Ik geef aan dat er momenteel geen benauwdheid, geen pijn en geen angst of verwardheid is. Als zich dit voordoet, zal dit medicamenteus behandeld worden.

Als ik halverwege de middag thuiskom, kruip ik op de bank met een boek in afwachting van het volgende telefoontje. Zonder taal zou ik mijn boek niet kunnen lezen. Ik realiseer me hoe onvoorstelbaar belangrijk taal is voor de mens. Zonder taal kunnen we geen gedachten vormen, geen gedachten uitwisselen, zou u als lezer dit stukje niet kunnen lezen, had ik dit niet voor u kunnen schrijven en had de medisch redacteur er geen terugkoppeling op kunnen geven. Wie u ook bent, wat er ook gebeurt in uw leven, ik gun u behoud van taal tot het einde van uw leven.

De auteur is neuroloog in het Albert Schweitzer ziekenhuis.

Artsen en zorgverleners vertellen over hun werk