„De pijn die ik had, was groter dan de gevoelens voor mijn kind”, blikt moeder Desney van Dasler terug op haar bevalling. Als verpleegkundige op de afdeling verloskunde had zij heel wat bevallingen van dichtbij gezien. Toen ze vijf jaar geleden zelf zwanger was, had ze geen uitgebreid geboorteplan. „Ik wist dat het in de praktijk vaak anders loopt dan verwacht, dus ik dacht: ik zie het wel. Ik was behoorlijk relaxed en had zelfs best zin in de bevalling.”

Toen ze 38 weken zwanger was, gleed Van Dasler uit in een zwembadje in de tuin. „Heel onhandig en pijnlijk, maar het leek mee te vallen.” Toen ze een paar weken later werd ingeleid, kreeg ze echter enorme pijn aan haar schaambot. „Zo hevig, dat had ik bij andere vrouwen nooit gezien. Lag het aan mij of was het echt niet te doen? Ik kreeg een ruggenprik, maar dat hielp maar even. Bij het persen viel ik geregeld bijna weg van de pijn. Uiteindelijk werd ons zoontje na zeer hevige uren met een vacuümpomp gehaald.”

„Medisch gezien was er geen reden om te blijven, maar ik kon alleen maar huilen” - Desney van Dasler, moeder en verloskundige

Ze had eerder gezien dat pijn na de bevalling vaak als sneeuw voor de zon verdwijnt, maar Van Dasler kon niet genieten van haar zoontje op haar buik. „Ik was alleen maar bezig met die pijn. Er is achteraf nog wel onderzoek gedaan, maar er is niets gevonden.” Na twee dagen mochten moeder en kind naar huis. „Medisch gezien was er geen reden om te blijven. Ons kind was gezond. Ondertussen kon ik alleen maar huilen.”

Van Dasler is geen uitzondering. Lang niet elke vrouw kijkt terug op de bevalling als „de mooiste dag van haar leven”, zo weet Maartje-Marijke Menkveld, klinisch verloskundige in het Gelre ziekenhuis in Apeldoorn. Uit onderzoek blijkt dat 10 tot 20 procent van de vrouwen negatieve gevoelens heeft over de bevalling of deze als traumatisch ervaart. Dat kan verschillende oorzaken hebben. Soms gebeurt er iets levensbedreigends rondom de geboorte, bij moeder of kind.

Menkveld: „Ook op andere manieren kan de bevalling zeer overweldigend zijn of anders verlopen dan verwacht. Je hebt het gevoel de controle te verliezen. Of er is sprake van een spoedsituatie rondom moeder of kind. Soms wordt de communicatie als niet prettig ervaren, waardoor een vrouw zich niet gehoord voelt.”

Gespecialiseerd

Menkveld is al jaren gefascineerd door en inmiddels ook gespecialiseerd in trauma’s en angst rondom de bevalling. Onlangs startte zij met een bevalverwerkingsspreekuur in het Gelre ziekenhuis. „Want een baby mag dan gezond zijn en het lichaam van moeder goed herstellen, dan nog kan een rotgevoel overheersen. Zo kan moeder last hebben van angst- of paniekaanvallen, een kort lontje, herbelevingen, een slechte nachtrust of schuldgevoelens naar zichzelf of de baby toe.”

„Bij de eerste bevalling waarbij ik zelf weer aanwezig was, ben ik in tranen weggerend” - Desney van Dasler, moeder en verloskundige

Tijdens het spreekuur wordt de negatieve ervaring besproken in één of meerdere gesprekken, al naar gelang nodig is. Op het bevalverwerkingsspreekuur ziet Menkveld vrouwen die tijdens of na de nacontrole nog klachten ervaren. „We hebben een of meerdere gesprekken over de bevalling en kijken wat er nodig is om dit te verwerken of een plek te geven.” Het bevalverwerkingsspreekuur valt onder aanvullende verloskundige zorg. Daardoor krijgen vrouwen die deze zorg nodig hebben het vergoed door de zorgverzekeraar.

Toen Van Dasler weer ging werken, merkte ze eigenlijk pas echt hoe slecht het met haar ging. „Ik wilde niks te maken hebben met bevallingen, ik probeerde het weg te stoppen. Bij de eerste bevalling waar ik als verloskundige zelf weer bij aanwezig was, werd de baby geboren met een vacuümpomp. Ik ben in tranen weggerend. Nadat ik een paar keer een paniekaanval kreeg op mijn werk, wist ik dat ik er iets mee moest doen. Ik had geen postpartumdepressie, ik was blij met mijn zoontje en hij deed het goed. Maar echt genieten lukte me niet.”

Sneller in beeld

Het bevalverwerkingsspreekuur bestond destijds nog niet. Van Dasler: „Ik had daar heel graag gebruik van gemaakt. Ik ben nu uiteindelijk bij een vrouwencoach terechtgekomen die me goed heeft begeleid. Zo’n spreekuur kan vrouwen veel sneller in beeld krijgen. Dan ben je misschien ook eerder van je angst en klachten af.”

Met Van Dasler gaat het goed. Hoewel ze regelmatig tegen haar man riep dat ze echt nooit meer wilde bevallen, hebben ze inmiddels een tweede kindje. De bevalling verliep prima. „Ik had er zelfs weer zin in; ik heb het trauma echt achter me kunnen laten.”