Een mens leert al doende – ook in de keuken. Ik ben heel enthousiast over mijn crockpot (een combinatie van een snelkookpan en een slowcooker), een nog redelijk recente aanschaf. Maar er valt ook nog veel over te leren. De hogedrukfunctie is bijvoorbeeld handig als je om vier uur bedenkt dat je ’s avonds sudderlappen wilt eten of als je even snel bouillon wilt maken. Een valkuil is dat voedsel in zo’n pan sneller gaar is dan je zou denken.
Ook met een slowcooker moet je leren omgaan. Dit apparaat is ooit ontwikkeld voor het langzaam en op lage temperatuur garen van peulvruchten. Maar daar kleven ook risico’s aan. Dat heeft te maken met lectine, een natuurlijke gifstof die in peulvruchten voorkomt. Als je rauwe of onvoldoende verhitte bonen eet kan de werking van de darmen daardoor ontregeld worden, met als verschijnselen buikpijn, misselijkheid, koorts en lichte diarree. Die klachten doen zich vaak binnen drie uur na de maaltijd voor en nemen na vier tot vijf uur weer af.
Lectine wordt onschadelijk gemaakt door bonen in ruim water te weken. Wie ze vervolgens in de slowcooker verder wil bereiden, moet ze eerst minstens tien minuten laten koken. Lectine wordt namelijk pas afgebroken bij temperaturen boven de 100 graden Celsius. En zo heet wordt het in een slowcooker niet.
Ingrediënten (voor 6 personen)
450 g gedroogde bonen (bijvoorbeeld een mix van kievits-, zwarteogen- en zwarte bonen), 1 ui, 2 teentjes knoflook, 3 stengels bleekselderij, 2 winterwortels, 3 aardappels, 4-5 tomaten (of 1 blikje gepelde tomaten), scheutje olie, 350-400 g varkensribbetjes, 2 takjes rozemarijn, 2 takjes platte peterselie, 2 takjes salie, 2 laurierblaadjes, 1 tl paprikapoeder, peper en zout.
Bereiding
1. Begin een avond van tevoren met de voorbereidingen. Voor de meeste gedroogde peulvruchten geldt dat je ze voor bereiding moet weken in ruim koud water. Op de verpakking staat vaak hoe lang. Voor kievitsbonen is dat bijvoorbeeld 12 uur.
2. Giet de bonen na het weken af, doe ze in een ruime pan, voeg royaal water toe en breng alles aan de kook. Laat de bonen 10 minuten koken.
3. Pel de ui en knoflook en snijd ze fijn. Schil de wortels en snijd ze in blokjes. Was de bleekselderij en snij de stengels in schijfjes. Schil de aardappels en snijd ze in blokjes. Was de tomaten en snijd ze in blokjes. Giet een scheutje olie in de binnenpan van de slowcooker en kies voor de stand sauteren. Voeg ui en knoflook toe en laat ze 5 minuten fruiten. Voeg de overige groenten toe en laat die een paar minuten meefruiten. Voeg ribbetjes, kruiden en paprikapoeder naar smaak toe. Schep de bonen inclusief kookvocht erbij. Doe het deksel op de pan en zet de slowcooker 1 uur op de stand high en daarna 3-4 uur op de stand low. Proef of de bonen gaar zijn. Zo niet: zet de pan dan nog maals 1 uur op de stand low.
4. Haal het vlees en de takjes kruiden uit de pan. Laat de ribbetjes wat afkoelen, verwijder haal het vlees van de botten en snijd het klein. Roer het vlees door de soep. Breng de soep op smaak met peper en zout naar wens.
5. Wie geen verse kruiden heeft, kan in plaats daarvan een blokje tuinkruidenbouillon toevoegen. Wie geen slowcooker heeft: in een stoofpan op het fornuis gaat het ook. Begin dan na ongeveer 1 uur te testen of de bonen gaar zijn.
