Column (ds. J. Belder): Botsingen
NRC kwam zaterdag met een alarmerend artikel over weer een misstand in het reformatorisch onderwijs. Uitgevers zouden door steil gereformeerde schoolbesturen geprest worden om leermiddelen te produceren die voldoen aan het eigen –strengchristelijke– normen-en-waardenpatroon. De krant sprak van censuur.
Vloekwoorden zijn taboe, evenals ruwe termen. Ook kermis, carnaval, regenbooggezinnen, sporten op zondag, bloot, spoken en heksen worden geweerd uit de methoden. Honderdduizenden kinderen wordt stelselmatig belangrijke informatie over de werkelijkheid onthouden door wereldvreemd lesmateriaal. Scholen zouden handelen in strijd met de beginselen van de democratische rechtsstaat en het overheidsstreven van een inclusieve samenleving. Dat laatste betekent: allemaal dezelfde denkbeelden huldigen. Maar inclusief wordt exclusief als ieder in zijn eigen bubbel leeft.
Recent verscheen ”De verdeelde Nederlanden” van de hooggeleerde Groninger econoom Beugelsdijk. Hij signaleert een permanente strijd van allen tegen allen. We vechten over Zwarte Piet, paaseieren, gender, seksualiteit, stikstof, coronapas, klimaat, over schilderijen, standbeelden, boeken en duizend andere dingen meer.
Nu wezen de Hollandse neuzen nooit allemaal in dezelfde richting. Er waren altijd politieke en religieuze tegenstellingen. Die waren er al in de Republiek. Zo kwam ook de verzuiling van de vorige eeuw niet uit de lucht vallen, niettemin was er een sociaal cement, we waren een land van tolerantie, polderen en compromissen. In de 21e eeuw groeien we steeds meer uit elkaar. Vertrouwen in elkaar en in de overheid is verdampt, ziedaar de rijpe vrucht van polarisatie. Niks geen nuances meer, maar krachtige standpunten. De tijd dat we elkaar ruimte gaven is voorbij. De voortdurende aanvallen op het bijzonder onderwijs getuigen daarvan. We zijn in de macht van wij-zij-denken.
Beugelsdijk geeft een heldere analyse van de huidige stand van zaken in Nederland. We zenden voortdurend uit, maar luisteren steeds minder en slechter naar elkaar. En de (sociale) media gooien gretig olie op het vuur, daarvan akte in NRC.
Of het pleidooi van de schrijver om weer naar elkaar te leren luisteren, gehoor zal vinden, betwijfel ik. Zijn boek is zeker een aanrader voor mensen in een voorbeeldfunctie: politici, journalisten, opiniemakers en onderwijsgevenden. Onderschat het effect van vijandbeelden niet. Je verplaatsen in een ander is voor ieder blik- en hartverruimend.
