In Leersum ontstond een hervormde evangelisatie. Die werd in 1946 tot gemeente geïnstitueerd, in de Christelijke Gereformeerde Kerken. Zes jaar later ging ze over naar de Oud Gereformeerde Gemeenten in Nederland. Een stormachtige beginperiode.
Op 18 juni dit jaar was er geen storm, maar een valwind. Het kerkgebouw staat aan het begin van de Burg. Van den Boschlaan, en aan het eind van die laan zijn nog volop de gevolgen te zien van de ramp die het dorp trof: stukken bos zijn weggevaagd, een deel van de bomen moet nog worden opgeruimd. Hier en daar zijn nog huizen met plastic afgedekt. „Er zijn haast geen dakpannen te krijgen”, zegt diaken J. J. van Zwetselaar. De kerk bleef ongedeerd: twee bomen ernaast vielen een andere kant op. Bij de pastorie achter de kerk waren een paar pannen van het dak.
De predikantswoning staat al lang leeg. Inmiddels is de gemeente ruim 35 jaar vacant. De twee ouderlingen staan beurtelings achter de katheder om een preek van een oudvader voor te lezen.
Van Zwetselaar, een van de drie diakenen, groeide in de gemeente op en zit sinds 2014 in de kerkenraad. Zijn vader was ook diaken. En diens vader zat vanaf de oprichting in het bestuur van de evangelisatie. In de jaren 1944-1950 was L. Gebraad er voorganger. Ds. E. du Marchie van Voorthuysen diende de gemeente in de jaren 1952-1966 en 1974-1986. En eigenlijk nog langer: in de tussenliggende periode, toen hij in Urk stond, kwam hij zes zondagen per jaar naar Leersum en vanaf 1967 kwam hij weer elke week catechisatie geven.
„De zondag over logeerde hij bij ons en dinsdags tussen de catechisaties at hij bij ons mee”, zegt Van Zwetselaar. „Nadat we in 1970 uit het winkelcentrum vertrokken, zaten we tijdelijk in een vakantiehuisje met maar drie kamertjes. Vader zei tegen de dominee dat hij beter naar een ander kon gaan, maar ds. Van Voorthuysen kwam, keek om zich heen en zei: „Hier kan ik best liggen.” Ons volgende adres had een lastige uitrit. Ik was nog maar vijftien, maar de dominee zei: „Jochie, zet jij de auto even op de weg?” Bij het ontbijt hoefde ik niet op te zoeken wat ik moest lezen: „Lees de reispsalm maar, jochie”, zei hij steevast. Dat was Psalm 121. Als de dominee bij ons logeerde, zaten we ’s zondagsmiddags na het eten soms nog anderhalf uur aan tafel. ’s Avonds kwamen er dan nogal wat mensen op bezoek. Dan werd het vaak laat.”
Hetzelfde interieur
Op de plaats van de houten kerk waarin ds. Van Voorthuysen voorging, werd in 2015 een nieuwe kerk in gebruik genomen. Iets korter, maar even breed. Het interieur kon dan ook worden overgeplaatst. De kerkenraad zat links van de kansel, maar sinds corona kwam, zitten de diakenen aan de overkant. Het pijporgel op de galerij dateert uit 1970. In de nok is het ventilatiesysteem te zien; „het is ’s zomers nu heel wat koeler dan in de vorige kerk.”
De meeste leden wonen in Leersum. Degenen die uit de –wijde– omgeving komen, kunnen parkeren op eigen terrein. Daar staat ook het verenigingsgebouw, waar de catechisaties worden gegeven en activiteiten worden gehouden. De jeugdvereniging die samen met de gereformeerde gemeente in Nederland van Rhenen werd opgezet, bestaat niet meer. „Onze gemeente vergrijst”, zegt Van Zwetselaar. „Voor jongeren zijn de huizen hier haast niet te betalen.”
Bij de kerkbouw werd het aantal zitplaatsen teruggebracht van 350 naar 275. Het ledenaantal ligt nu rond de 200. Zondag aan zondag zetten ze zich onder het Woord. En ongeveer eens per maand ook doordeweeks.