Bijna 11 miljoen volwassenen in Nederland hadden op 1 juli 2021 een eigen keuze ingevuld in het Donor­register, meldde statistiekbureau CBS dinsdagochtend. Dat is 75 procent van de bevolking van 18 jaar en ouder. Begin 2020 had nog maar 49 procent van de volwassenen zich geregistreerd.

De toename van het aantal registraties heeft alles te maken met de nieuwe donorwet, die mensen min of meer dwingt een keuze te maken. Wie geen keuze maakt, komt als ”geen bezwaar hebbend” te boek te staan. Dat is het geval bij 3,3 miljoen Nederlanders, 25 procent van alle volwassenen. „Een ontzettend hoog percentage”, reageert NPV-directeur Diederik van Dijk. „Of al deze mensen echt geen moeite hebben met orgaandonatie, waag ik te betwijfelen. Mogelijk behoren veel laaggeletterden en allochtonen tot deze groep. Aan ons en de overheid de taak om deze mensen goed te informeren, zodat ook zij een weloverwogen keuze kunnen maken.”

Ongeveer 4,8 miljoen mensen stemden in met orgaandonatie na overlijden. Dat zijn er bijna een miljoen meer dan begin 2020. Van Dijk: „Het doel van de wetswijziging –aan meer donoren zien te komen– lijkt hiermee geslaagd.” Ook de groep die expliciet géén toestemming geeft voor donatie is toegenomen: van 2,3 miljoen mensen aan het begin van 2020 naar 4,3 miljoen in juli 2021.

In de leeftijdsgroep van 20 tot 70 jaar geeft een meerderheid van de mensen toestemming voor donatie. Bij 80-plussers is juist het omgekeerde het geval. Vrouwen hebben vaker hun keuze vastgelegd in het Donorregister en stemmen ook relatief vaker in met orgaan­donatie dan mannen.

In Urk is het percentage mensen dat toestemming geeft voor orgaandonatie met 15 procent het laagst. Dat heeft waarschijnlijk met de jonge bevolking te maken, vermoedt Van Dijk. Ongeveer de helft van de Urker bevolking is jonger dan 25 jaar. Uit de CBS-gegevens blijkt dat vooral jongeren nog geen keuze hebben gemaakt. Van Dijk: „Jongeren denken over het algemeen minder na over hun levenseinde en daaraan gerelateerde vragen zoals orgaandonatie.”

Hersendood

Het percentage donors is ook relatief laag in veel andere gemeenten op de Biblebelt. De gemeenten met het hoogste aandeel mensen die géén toestemming geven voor orgaandonatie zijn Neder-Betuwe (42 procent), Tholen (40 procent), Rotterdam, Alblasserdam en Ridderkerk (alle drie 39 procent).
„Veel christenen worstelen met vragen rond orgaandonatie die voor ongelovigen minder relevant zijn”, verklaart Van Dijk de lagere donatiebereidheid in veel Biblebeltgemeenten. „Zo vragen ze zich af of ze delen van het lichaam dat ze van God hebben ontvangen, mogen weggeven aan anderen. Ook willen ze weten of hersendood ook écht dood betekent, en hoe het dan met de ziel zit.”