Minister Kaag treedt af, Bijleveld blijft aan
Een meerderheid in de Tweede Kamer heeft een motie van afkeuring tegen de demissionaire ministers Sigrid Kaag (Buitenlandse Zaken) en Ank Bijleveld (Defensie) gesteund. Minister Kaag zei daarop af te treden. Ze gaat wel door als fractievoorzitter van D66.
Kaag maakte direct na de stemming haar besluit bekend. Ze besloot met: “Ik dank premier Rutte, Mark, voor zijn vertrouwen. Ik heb de andere D66-ministers gevraagd in hun functie te blijven. Ik dank hen zeer. Gods zegen.”
Er is volgens Kaag „intens en intensief” gedebatteerd over de evacuaties uit Afghanistan. Ze zei achter de inzet van de afgelopen periode te staan, maar vindt dat ze toch niet kan aanblijven. „In mijn opvatting over democratie en cultuur van ons bestuur moet de minister gaan als het beleid wordt afgekeurd.” Ze benadrukte dat het ministerie verder werkt om mensen te evacueren. „Buitenlandse Zaken was mijn passie, dat zal u niet ontgaan zijn”, zei Kaag in de Tweede Kamer, vlak nadat een kleine meerderheid de motie had gesteund. Ze noemde het een grote eer om de functie bekleed te mogen hebben.
Kaag heeft de andere bewindspersonen van D66 gevraagd in functie te blijven. Die zullen dat doen, zei Kaag.
Defensieminister Ank Bijleveld, tegen wie ook een motie van afkeuring werd aangenomen, stapt niet op.
Demissionair defensieminister Ank Bijleveld respecteert het besluit van haar collega Sigrid Kaag om te stoppen als minister van Buitenlandse Zaken. Maar zelf heeft ze „een andere persoonlijke afweging gemaakt”, zei de CDA-minister nadat de Tweede Kamer ook een motie van afkeuring tegen haar had aangenomen. Ze vindt het „heel jammer” dat Kaag vertrekt.
Verder wilde Bijleveld hier niets aan toevoegen. Ze wees er op dat een motie van afkeuring staatsrechtelijk iets anders is dan een motie van wantrouwen. In dat laatste geval moet een bewindspersoon opstappen, omdat de Kamer geen vertrouwen meer stelt in de betrokkene.
Nadat de ChristenUnie eerder donderdag al bekendmaakte de moties te steunen, was al duidelijk dat er een meerderheid zou zijn. Eerder was nog sprake van een hoofdelijke stemming, maar dat verzoek werd ingetrokken.
Na een lang en fel debat in de nacht van woensdag op donderdag over de chaotisch verlopen evacuatie uit Afghanistan diende PvdA-Kamerlid Kati Piri een motie van afkeuring in tegen Bijleveld. Zij heeft volgens de Kamer niet tijdig werk gemaakt van het in veiligheid brengen van tolken die in het verleden werkten voor de Nederlandse missie in dat land, terwijl de Kamer daar herhaaldelijk om had gevraagd.
Een tweede motie van afkeuring betrof de manier waarop het kabinet de uiteindelijke evacuatie heeft uitgevoerd en de Kamer daarover heeft geïnformeerd. Pas toen de Taliban de hoofdstad Kabul hadden ingenomen, werd inderhaast een luchtbrug opgezet. Lang niet iedereen kon op tijd worden geëvacueerd. De Kamer houdt Kaag daar eindverantwoordelijk voor.
Een motie van afkeuring is minder vergaand dan een motie van wantrouwen. Bij die laatste treedt een bewindspersoon af, omdat er niet genoeg vertrouwen meer is. Bij een motie van afkeuring wordt het gevoerde beleid afgekeurd.
Rutte kreeg eerder dit jaar vanwege het schandaal rondom de formatie en toen nog CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt een motie van afkeuring aan zijn broek, maar bleef aan. Kaag zei bij die gelegenheid dat zij zelf haar conclusies zou hebben getrokken. Ingewijden uit D66-kringen geven geen uitsluitsel welke conclusies Kaag donderdag verbindt aan een aangenomen motie van afkeuring.