„Tien minuten geleden”, antwoordt Yama op de vraag wanneer hij voor het laatst per telefoon communiceerde met zijn vrouw in Afghanistan. De Afghaanse jongeman zucht. Hij oogt afgemat. Al een paar nachten slaapt hij nauwelijks. Yama maakt zich grote zorgen over zijn vrouw nu de taliban de macht in Afghanistan heeft overgenomen. Ze woont in het bergland. Voortdurend zoekt Yama contact met zijn geliefde.

„Ze is angstig. Ze heeft zich teruggetrokken in haar woning. De deuren en ramen zijn dicht”, vertelt Yama. Hij verblijft sinds 2019 in Nederland en woont in een asielzoekerscentrum. „Tot voor een paar weken geleden werkte mijn vrouw als dokter in een ziekenhuis. Maar dat is voorbij. Ze durft de straat niet meer op. Onder het talibanbewind hebben vrouwen geen rechten.”

Vermoord

In een buurtcentrum zit Yama woensdagmiddag om tafel met twee andere Afghaanse christenen. Het zijn Naser en Hussein. De drie jongemannen zijn verbonden aan de christelijke gemeente Stem van de Goede Herder te Bunde-Meerssen (Zie:”Pijn van Afghanen is mijn pijn”).

De drie Afghanen maken zich grote zorgen nu de taliban afgelopen weken razendsnel hun vaderland veroverde.

Yama: „Afghanistan maakt nu als het ware een soort Tweede Wereldoorlog mee.”

Naser, die sinds 2013 in Nederland verblijft en in een asielzoekerscentrum woont: „Bij mij komt de pijn van vroeger weer naar boven. De taliban vermoordden mijn ouders zo’n twintig jaar geleden. Ik was toen een klein kind. Mijn vader is verraden, hij werkte voor het Afghaanse leger. De taliban zag ook toen het overheidsleger als vijand. Veel Afghanen zijn nu angstig. Ik vrees dat de verschrikkelijke praktijken van de taliban van twintig jaar geleden terugkeren.”

Journalist

Hussein, die sinds 2011 in Nederland verblijft en een verblijfsvergunning heeft: „Mijn ouders zijn in het verleden ook vermoord door de taliban. Een raket van de taliban verwoestte ons huis. Ik ben bij mijn opa opgegroeid. Taliban-aanhangers hebben geen goed hart. Ik zie op sociale media dat de taliban de Afghaanse zwart-rood-groene vlag naar beneden halen en daarvoor in de plaats hun witte vlag hijsen. Daarop staat een islamitische tekst. Dat is in feite een oproep tot islamitische jihad in Afghanistan. Die witte vlag maakt me boos.

Ik volg veel nieuws via sociale media als TikTok en Instagram. Daar las ik dat de taliban een militair die actief was voor het Afghaanse leger uit zijn huis haalden en vermoordden. Taliban vinden het Afghaanse leger kafir, dus ongelovig en slecht. Sommige verschrikkelijke gebeurtenissen halen de officiële tv-journaals niet. Afghanen durven vaak niet vrijuit over moordpartijen door de taliban te spreken, uit angst voor wraak van die organisatie.”

Yama laat een filmpje op zijn telefoon zien waarop een vrouw wordt afgeranseld. „Dit is het werk van de taliban.”

Naser: „Veel Afghanen geloven niet in de zogenaamde goede bedoelingen van de taliban. Die beweging hanteert zijn eigen rechtsregels, volgens hen in lijn met de Koran. Vrouwen en meisjes konden vroegen sporten of journalist worden. Nu wordt dat moeilijker of onmogelijk.”

Hussein, zijn handen verontwaardigd opheffend: „Ik las dat onlangs een vrouw van een motor werd getrokken en werd bestraft. Ze mocht van de taliban niet op die motor rijden. Belachelijk toch?”

Naser: „Als jongen van drie vluchtte ik al uit Afghanistan. Dus ik sta op afstand en kan in zekere zin de pijn van Afghanen niet voelen. Maar aan de andere kant voel ik het verdriet ook weer wel. Want ik blijf Afghaan. Ik hoor akelige verhalen. Zo is een paar weken geleden de broer van een van mijn Afghaanse vrienden omgekomen, door toedoen van de taliban.

Mijn Afghaanse kamergenoot op het asielzoekerscentrum maakt zich grote zorgen over zijn vrouw en twee tienerdochters in Afghanistan. De taliban vinden dat ze de twee jonge meisjes, van ongeveer 12 en 14 jaar jong, mogen pakken om mee te trouwen. Mijn kamergenoot is bang en verdrietig. Ik voel ook de pijn. We moeten voor hem bidden. Ik hoop dat God zijn familie redt, ook al zijn het moslims. Moslims zijn ook mensen.”

Vliegtuig

Geschokt zijn de drie jongemannen over de indringende beelden begin deze week van de chaos op het vliegveld van Kabul. Daar klampten wanhopige Afghanen zich vast aan vliegtuigen, kennelijk in de hoop zo het bergland te kunnen ontvluchten.

Naser: „Toen ik daarover voor het eerst een filmpje zag, dacht ik dat het om een als grap bedoelde montage van beelden ging. Maar de beelden waren wel degelijk echt. Sommige Afghanen zijn zo angstig dat ze zich liever dood laten vallen van een vliegtuig, dan dat ze in handen vallen van de taliban en hun hoofd er wordt afgehakt.”

Yama, zuchtend: „Inderdaad. In gevangenissen martelen de taliban hun vijanden. Door bijvoorbeeld nagels uit hun vingers te trekken. De beelden van het vliegveld in Kabul tonen aan wat voor zwarte tijden Afghanistan doormaakt.”

Hussein: „Ik lag in mijn bed te huilen toen ik zag hoe Afghanen van een opstijgend vliegtuig op de grond stortten. Ik kon niet stoppen met huilen. En op sociale media zag ik hoe een paar mensen van de taliban het prima vonden dat die Afghanen vielen. „Allahu akbar” (God is de grootste), riep een talibansoldaat, toen mensen van een Amerikaans toestel stortten. „Dan moet je maar niet naar Amerika willen vliegen”, zei hij.”

Beroerd

Zullen Afghaanse vluchtelingen in Nederland eerder een verblijfsvergunning krijgen nu de taliban in Afghanistan de scepter zwaait?

Yama: „Het kabinet besloot vorige week om zeker een halfjaar geen uitgeprocedeerde asielzoekers terug te sturen naar Afghanistan. Toch blijf ik in onzekerheid zitten. De situatie is erg beroerd. Als christen was het tot voor kort al voor 200 procent gevaarlijk om terug te keren naar Afghanistan. Nu de taliban er aan de macht is, is terugkeer voor mij nog vele malen gevaarlijker.”

Naser: „Ik ben al een jaar of acht in Nederland en wil hier aan mijn toekomst bouwen. Ik ben hier niet naartoe gekomen om te chillen. Toch durf ik als het ware niet te bidden: „God, maak het nog gevaarlijker in Afghanistan, zodat ik hier in Nederland een verblijfsvergunning krijg.” Want ik wil niet dat de mensen in Afghanistan worden onderdrukt. Tegelijk zeg ik: Als christen loopt mijn leven in Afghanistan gevaar. In het vrije Nederland kan ik mijn geloof belijden.”

Pakistan

Hoe zien de drie jongemannen de toekomst van Afghanistan?

Yama: „Nu kan ik, bijvoorbeeld via WhatsApp, nog contact leggen met mijn vrouw. Maar blijft dat zo? Of sluit de taliban sociale media in Afghanistan af? Spreek ik haar dan ooit nog?”

Hussein: „Ik hoop dat er ooit betere tijden voor Afghanistan aanbreken. Saoedi-Arabië en buurland Pakistan vormen een groot gevaar. Die landen zouden minder invloed moeten uitoefenen op Afghanistan. Pakistan steunt de taliban. In Pakistan worden moslims van jongsaf aan opgeleid tot terrorist. Die terroristen belanden ook in Afghanistan. Jongeren denken dat ze rechtstreeks naar de hemel gaan als ze een bom laten ontploffen.”

Machteloos

Naser: „Op de langere termijn kan de taliban ook een gevaar gaan vormen voor westerse landen. Als de taliban meer mensen en middelen kunnen inzetten, zullen ze mogelijk ook in het westen aanslagen plegen.

Al met al voel ik me machteloos. Maar gelukkig kunnen we wel bidden voor de Afghanen. Afgelopen week was ik met honderd andere jongeren mee met een kamp van de christelijke stichting Gave, die vluchtelingen helpt. Toen hebben we met z’n allen gebeden voor Afghanistan. Ik vond dat zó prachtig.”

De volledige namen van Naser, Yama en Hussein zijn bekend bij de redactie.