Het móést een keer misgaan op Cuba, analyseert Verboom. „Ik heb het al vaak gezegd: Hoe lang zal het volk nog blijven zwijgen?”

De protesten die zondag ontstonden, kwamen voor u niet onverwachts?

„Nee. Er is al zó lang onvrede onder het volk. Mensen hebben tekort aan alles. Pas geleden begon het met protestacties van kunstenaars, en sinds zondag zie je de protesten overal. Waarbij het wel bijzonder is dat het niet een paar leiders zijn geweest die hiertoe hebben opgeroepen. De acties zijn vrij spontaan ontstaan, in steden als Matanzas, Havana, en ze breidden zich steeds verder uit.”

Wat ziet u als de oorzaak van deze onvrede?

„Neem alleen al het gebrek aan materiaal. We lopen daar als SEZ ook tegenaan. Een kerk in Baracoa wilde uitbreiden, maar dat heeft lange tijd stil gelegen: gebrek aan materiaal. Maar ook aan medicijnen: apotheken staan voor driekwart leeg. Er is gebrek aan tandpasta, aan zeep. Mensen staan uren in de rij voor etenswaren. Maar in die uren kunnen ze ook niet werken, hebben ze dus ook geen inkomen. Pennen, papier: het is allemaal schaars. Onze christelijke drukkerij op Cuba, gefinancierd vanuit een DEL-actie, ligt soms tijden stil: er is geen inkt, of geen papier. En Cuba geeft Amerika daar de schuld van: de schaarste zou het gevolg zijn van de handelsboycot.

Corona heeft alles nog versterkt; ook het toerisme is bijvoorbeeld deels stil komen te liggen. En de onvrede is nog groter geworden na de stroomuitvallen die sinds twee weken plaatshebben: zes uur per dag wordt er geen stroom meer geleverd, om grondstoffen uit te sparen. Met alle gevolgen van dien.

Daarom was het de vraag: hoe lang blijft het volk dit nog accepteren? Die vraag is inmiddels nóg urgenter geworden nu de Cubaanse overheid ook de enige internetprovider, Etecsa, heeft uitgeschakeld. Met ook als gevolg dat ik sindsdien geen enkel contact meer met het land heb kunnen krijgen. Appjes die ik deze week heb gestuurd, zijn nog niet eens aangekomen.”

Mensenrechtenorganisatie Christian Solidarity Worldwide berichtte dat er ook voorgangers zijn gearresteerd: de baptistenvoorgangers ds. Yeremi Blanco, ds. Yarian Sierra en ds. Yusniel Pérez Montejo, en de rooms-katholieke priester Castor José Álvarez Devesa. Ging het hier om activisten, of was hun arrestatie willekeurig?

„Ik ken de drie baptistenvoorgangers, met ds. Blanco en ds. Sierra heb ik juist vorige week nog contact gehad. Natuurlijk zuchtten zij ook onder de moeilijke omstandigheden. Maar ik ken hen absoluut niet als voorgangers die zouden oproepen tot actie. Ik denk dat ze hun gemeenteleden eerder zouden oproepen níét deel te nemen aan de demonstraties, al is dat bijna de enige mogelijkheid om iets tegen het regime te doen. Deze voorgangers stonden naar de protesten in Matanzas te kijken, en namen er zelf geen deel aan. Maar de politie heeft willekeurig mensen opgepakt.”

Het leek er de laatste jaren op dat de kerken in communistisch Cuba het gemakkelijker kregen. Duiden de arrestaties van deze predikanten erop dat er een nieuwe wind begint te waaien?

„Daarvoor zie ik nu nog geen aanwijzingen. De omstandigheden waarin kerken op Cuba zich bevinden, zijn sterk regionaal bepaald. Ik weet bijvoorbeeld van een kerk in Matanza dat die op een onrechtvaardige wijze met de grond is gelijkgemaakt. Maar elders hebben lokale kerken het wél gemakkelijk. Mijn inschatting tot dusver is daarom dat er bij de nu opgepakte voorgangers sprake was van willekeur: er hadden net zo goed andere mensen gearresteerd kunnen worden. Ik vind het bijvoorbeeld ook wel bijzonder dat hun vrouwen meteen al spulletjes en andere primaire levensbehoeften bij hen in de gevangenis mochten brengen.”

In hoeverre hebben de protesten gevolgen voor het werk van de SEZ op Cuba?

„Als stichting hebben we contact met zo’n 400 voorgangers en duizenden cursisten. Op dit moment lijkt het dus vrijwel onmogelijk om contact met hen te hebben, al ga ik het via vaste telefoonlijnen nog proberen. Maar we willen bijvoorbeeld ook in diaconaal opzicht doen wat we kunnen.”

Hoe schat u de situatie voor de komende weken in?

„Erg moeilijk te zeggen. Ik hoorde een Cubakenner op de radio zeggen dat zij dit ook niet wist. Het is sinds 1959, het jaar waarin Fidel Castro de macht overnam, niet voorgekomen dat het volk zo in opstand kwam. Hoe zal het nu verder gaan? Zal de overheid nog harder ingrijpen? Maar hoe zal het volk daar dan weer op reageren? Ik heb juist gisteren een oproep gedaan aan onze bestuursleden en vrijwilligers om te bidden voor Cuba. Dat lijkt me toch de beste weg.”