De boeren voeren op verschillende locaties actie tegen de stortvloed aan stikstofplannen die over hen wordt uitgestort. Het boerenfront is verdeeld: niet over het doel, wel over de vorm van het protest. Volg in dit liveblog de laatste ontwikkelingen.
Advertentie
De boerenprotesten in vijf steden zijn ten einde. Zowel op het Malieveld in Den Haag als voor diverse provinciehuizen zit het programma van de acties erop en is de leegloop begonnen. Aan de betogingen in Arnhem, Zwolle, Assen en Den Bosch deden alles bij elkaar enkele duizenden boeren mee. Velen van hen waren op hun tractor gekomen.
De boeren voerden actie om nogmaals duidelijk te maken dat zij hun ruimte in Nederland willen behouden en niet de rekening van de stikstofcrisis toegeschoven willen krijgen. Het kabinet vindt weliswaar dat alle sectoren de komende jaren moeten bijdragen aan vermindering van de stikstofuitstoot, die schadelijk kan uitpakken voor de natuur, maar de boeren vrezen dat zij onevenredig hard geraakt zullen worden. In gesprekken met provinciebestuurders wierpen ze de vraag op of bedrijven uit andere sectoren wel over de benodigde natuurvergunningen beschikken. Provinciebestuurders toonden zich bereid dat goed te gaan bekijken.
Boeren die in Arnhem bijeenkwamen, reden daarna door richting Wageningen. De verwachting is dat ze naar de universiteit daar rijden, waar veel onderzoek naar landbouw wordt gedaan, maar ook naar de milieukwesties en het klimaat. Op de campus van Wageningen University & Research (WUR) is uit voorzorg politie aanwezig om alles in goede banen te leiden. Wat de actievoerders er willen gaan doen, is nog niet duidelijk.
Voor zover bekend zijn de protesten zelf zonder noemenswaardige incidenten verlopen. Onderweg werd een fietser in Gouda aangereden door een 19-jarige tractorbestuurster. Zij reed door maar werd later alsnog aangehouden in Den Haag. Staatsbosbeheer zegt te gaan bekijken of het Malieveld schade heeft opgelopen. Volgens de instantie die het veld beheert hebben de boeren zich niet aan de afspraken gehouden door honderden tractoren op het gras te parkeren.
Op enkele binnenwegen was het na afloop van de protesten druk. Aan het begin van de actiedag greep de politie in op de A12 bij Utrecht. Boeren die met tractoren over die snelweg reden, op weg naar de actie in Den Haag, werden teruggestuurd naar kleinere wegen.
Om de vertrekkende boeren de ruimte te geven, sloot de politie het eerste stukje van de Utrechtsebaan, die Den Haag uit voert, even af voor ander verkeer.
De onder boeren populaire Van der Plas zei „geen pasklare oplossingen” te hebben. „Ik kan wel in de Tweede Kamer zeggen: jullie hebben het niet over boerenbedrijven, maar over boerenfamilies.” Ze zei verder „knettertrots” te zijn op de boeren die „ons voedsel maken”. Bekijk haar toespraak hier:
De Groot van D66 zei dat „ingrijpende keuzes” noodzakelijk zijn. „We willen met elkaar dat er voedsel wordt geproduceerd, we willen genieten van de natuur, bouwen en wonen”, zei hij in het nog verstaanbare gedeelte van zijn toespraak. Bekijk de video:
Roelof Bisschop van de SGP pleitte voor „een akkoord waarin de boeren perspectief wordt geboden”. Volgens hem dreigt de voedselproductie in Nederland in gevaar te komen. „Dat betekent dat je meer voedsel van buitenaf moet invoeren. Wil je dat?” Volgens Bisschop deugt de basis van het stikstofbeleid niet. „Dat vraagt een grote reparatie en we gaan daarvoor graag aan de bak”, zei hij.
Bekijk zijn toespraak:
Tweede Kamerleden van CDA en D66 zijn met veel lawaai en gejoel onthaald door actievoerende boeren op het Malieveld in Den Haag. Toen Tjeerd de Groot van D66 aan het woord was, maakten actievoerders minutenlang zo veel lawaai dat hij niet te verstaan was. Betogers staken vuurwerk af, toeterden met hun tractoren en schreeuwden door hem heen. De Groot zag zich genoodzaakt zijn toespraak vroegtijdig af te kappen. Luid applaus was er juist voor Kamerlid Caroline van der Plas van de BoerBurgerBeweging (BBB).
„Iedereen heeft het over stikstofbeleid en de regels”, zei Van der Plas. „Maar deze boeren zijn niet tégen de stikstofregels, ze staan hier voor eerlijke regelgeving en een toekomst voor hun kinderen.”
Derk Boswijk (CDA) kreeg bepaald geen warm onthaal. Een aantal boeren keerde hem de rug toe en ook tijdens zijn bijdrage werd gejoeld. De partij die van oudsher opkomt voor boerenbelangen vindt nu ook dat sector moet worden hervormd en dat krimp van de intensieve veehouderij daarbij acceptabel is. Dat valt niet goed bij de boeren.
Boswijk toonde begrip voor de woede, maar hij benadrukte dat verkleining van de veestapel voor zijn partij geen doel op zichzelf is. Dat noemde hij zelfs „dom”, maar het is volgens het Kamerlid „ook dom om te willen dat we de tweede grootste landbouwexporteur ter wereld zijn. Ik hoor ook niet dat boeren dat willen. Zij willen een goede boterham kunnen verdienen en dat de kinderen de boerderij over kunnen nemen. We willen de boer een rol geven in de maatschappelijke opgave en als overheid doelen stellen, maar de middelen door de boer laten bepalen”, aldus Boswijk.
De Groot van D66 zei dat „ingrijpende keuzes” noodzakelijk zijn. „We willen met elkaar dat er voedsel wordt geproduceerd, we willen genieten van de natuur, bouwen en wonen”, zei hij in het nog verstaanbare gedeelte van zijn toespraak. De veestapel zal volgens D66 „fors moeten inkrimpen” om dat allemaal mogelijk te maken.
Thierry Baudet (Forum voor Democratie) beschuldigde „kartelpartijen”, waaronder hij CDA en VVD zei te rekenen, van „de grootste diefstal van de Nederlandse geschiedenis”. Volgens Baudet wil het kabinet dat al het land wordt bewoond en zou daarin geen plaats meer zijn voor boeren. Hij had het over een ‘great reset’.
Roelof Bisschop van de SGP pleitte voor „een akkoord waarin de boeren perspectief wordt geboden”. Volgens hem dreigt de voedselproductie in Nederland in gevaar te komen. „Dat betekent dat je meer voedsel van buitenaf moet invoeren. Wil je dat?” Volgens Bisschop deugt de basis van het stikstofbeleid niet. „Dat vraagt een grote reparatie en we gaan daarvoor graag aan de bak”, zei hij.
De onder boeren populaire Van der Plas zei „geen pasklare oplossingen” te hebben. „Ik kan wel in de Tweede Kamer zeggen: jullie hebben het niet over boerenbedrijven, maar over boerenfamilies.” Ze zei verder „knettertrots” te zijn op de boeren die „ons voedsel maken”.
Ze staan er wéér. Rijen tractors op het Malieveld in Den Haag. Nietsdoen is geen optie, vinden de boeren. „Als we ten onder moeten, dan strijdend”, zegt een jonge boer.
Advertentie
Het lijkt woensdagmorgen alsof alle boeren uit de Krimpenerwaard op hun trekkers naar Den Haag onderweg zijn. De actiebereidheid blijkt inderdaad hoog, maar toch zijn er wel degelijk boeren die niet meegaan richting de Hofstad.
Bij de boerenprotesten in Den Haag en in vier provinciehoofdsteden begint het steeds drukker te worden. Op het Malieveld stonden aan het officiële begin van de protestactie zo’n 300 tractoren in halve cirkels opgesteld. Voor het provinciehuis in Den Bosch waren het er ongeveer 200.
Ook Agractie, dat het protest op het Malieveld in Den Haag organiseert, laat weten mee te leven met De Vries en zijn familie. „We gaan er een moment bij stilstaan”, aldus Bart Kemp van de actiegroep. Agractie benadrukt dat het protest volgens programma doorgaat. „We verwachten duizenden deelnemers aan de actie, die reeds onderweg zijn”, aldus de organisatie.
De Vries ligt zwaargewond in het ziekenhuis nadat hij dinsdagavond werd neergeschoten in Amsterdam. Agractie noemde het direct een „vreselijke gebeurtenis”.
Boeren protesteren tegen het stikstofbeleid van de overheid en voorstellen om boeren uit te kopen in gebieden als het Groene Hart en de Gelderse Vallei. Ze zijn onder meer fel tegen gedwongen verkoop van boerenbedrijven, een van de opties die een volgend kabinet heeft om de stikstofuitstoot door de sector terug te dringen.
Agractie Flevoland ziet af van het boerenprotest vanwege de aanslag op misdaadjournalist Peter R. de Vries, meldt Omroep Flevoland.
„Wij begrijpen dat het land in rep en roer is en dat de politiek en journalistiek wel iets anders aan het hoofd heeft dan het voortbestaan van de agrarische sector”, aldus de provinciale afdeling van de actiegroep. „Wij twijfelen er dan ook aan of onze boodschap nu wel de aandacht krijgt die hij verdient.”
Sommige Flevolandse boeren doen toch mee aan het protest. Zij sluiten zich aan bij boeren uit andere provincies, die demonstreren op het Malieveld in Den Haag en in vier provinciehoofdsteden.
De politie heeft woensdagochtend enkele tientallen tractoren van de A12 bij Utrecht van de snelweg gehaald. Een politiewoordvoerder zegt dat waar mogelijk wordt bekeurd, maar hoeveel boetes precies zijn uitgedeeld, weet hij niet.
De tractoren werden omstreeks 08.30 uur van de snelweg begeleid, „om de reden dat ook vandaag en alle andere dagen in het jaar tractoren zich niet op de snelweg horen te begeven”, aldus de woordvoerder.
De tractoren hebben hun reis naar Den Haag, waar woensdag boeren een protestactie houden, volgens de politiewoordvoerder via de binnenwegen vervolgd.
De boeren gaan woensdag op diverse locaties actievoeren tegen de stortvloed aan stikstofplannen die over hen wordt uitgestort. Het boerenfront is verdeeld: niet over het doel, wel over de vorm van het protest. Het lijkt erop dat de overlast voor ‘burgers’ zal meevallen.
Advertentie