De beelden van lange defilés die voorbij trokken op het Plein van de Hemelse Vrede in Peking, gingen de wereld over. Dat was ook het geval met de nogal venijnige feestrede van president Xi Jinping. Waarin hij de wereld waarschuwde China bij zijn opmars niet te hinderen. In bijna Noord-Koreaanse termen, dat wil zeggen met behulp van tamelijk grof woordgebruik, liet Xi weten korte metten te maken met potentiële rivalen.

Dit feest ging dus ergens over en precies dat maakte het zo dubieus: het ging over ons westerlingen. De Chinese partijleiders, met Xi voorop, vierden niet zomaar een jubileumfeest, nee, de juichstemming werd vooral ingegeven door de boodschap dat China op het punt staat als wereldmacht de koers in de wereld te gaan bepalen. En dus ook de normen en waarden die de partij in eigen land uitdraagt en oplegt wereldwijd te laten gelden. China is ervan overtuigd dat het een veel succesvoller politiek en economisch model hanteert dan het Westen en dat mede daarom dit model de wereld moet veroveren.

Nu is de welvaartsgroei die China de afgelopen jaren heeft gekend en die als bewijs van China’s gelijk naar voren wordt gehaald zeker indrukwekkend. Of die toename van welvaart dankzij de partij plaatsvond, of eerder in weerwil van die partij, dat is voor de partijtop uiteraard geen vraag.

Toch zijn daar zeker grote vragen bij te stellen: tientallen jaren van wanbeleid maken immers deel uit van dat zogenaamde Chinese succes. Daar komt bij dat zonder die zo door het regime verfoeide vrije markt de welvaart in China niet tot stand was gekomen.

Het weerhoudt China er niet van om tegenover de liberale democratie en de rechtsstaat van het Westen het eigen model van partijstaatskapitalisme te zetten. Het is een model waarin de partij alle controle heeft en ook de vrije markt naar eigen believen kan inzetten voor politieke doeleinden. Respect voor mensenrechten, voor privacy van burgers, een onafhankelijke rechtspraak en een democratisch politiek bestel ontbreken erin. Terwijl precies dat zaken zijn waaraan het Westen wel grote waarde hecht.

Ook de internationale rechtsorde zoals het Westen die nog altijd koestert, moet wijken voor een veel hardere manier van omgang met elkaar, waarbij vooraf vaststaat dat China de dominante partij is die landen aan zich ondergeschikt maakt en langdurig aan zich bindt.

Ziedaar de schaduwkanten van een zonnig feestje dat donderdag werd gevierd in Peking. Een ambitieus China vierde meer dan een jubileum. Het juichte alvast over wat onder China’s leiding wereldwijd komen gaat. Het Westen –de VS en Europa voorop– doet er goed aan zich grondig te beraden over hoe om te gaan met deze nieuwe hoofdrolspeler op het wereldtoneel.