Een felle zomerzon schijnt dinsdagmiddag over het Raadhuisplein, het hart van de grensgemeente. De terrassen zitten vol, de geur van kibbeling domineert. Plezierfietsers –veelal getooid met pet of zonneklep– zoeken verkoeling in de schaduw van de Sint-Pancratiusbasiliek. Een enkeling heeft oog voor de informatiebordjes over het eeuwenoude bedehuis, het merendeel zijgt neer op het dichtstbijzijnde bankje. De gemeente die pal tegen de Duitse grens aanligt, kan met recht een CDA-bolwerk worden genoemd. Met 12 van de 19 zetels hebben de christendemocraten de absolute meerderheid in de gemeenteraad.

Bij de fietsenrekken naast de ingang van de Aldi wacht Jan Voets (77) op zijn vrouw. Hij volgt de perikelen binnen het CDA met interesse. De zeventiger vindt de gang van zaken bij de christendemocraten dieptriest. „Als alles klopt wat Omtzigt in zijn memo schrijft, dan moet wat mij betreft de hele CDA-top weg. Zoals Omtzigt keer op keer is afgeserveerd en genegeerd, dat kan echt niet.” Maar of alles waar is wat in het memo staat, blijft gissen, zegt Voets. „Daar zal binnenkort met het rapport van de commissie-Spies vast meer duidelijkheid over komen. Ik ben benieuwd. Het is nu lastig wat en wie je precies moet geloven.”

Ellis de Vries –„opgegroeid in een echt CDA-nest”– loopt gearmd met haar moeder de winkelstraat uit. De vijftiger betreurt de onrust in de partij. „Mijns inziens is er veel op de persoon Omtzigt gespeeld in plaats van op de inhoud. Dat vind ik een kwalijke zaak.”

Of het verstandig is dat de politicus is opgestapt, betwijfelt de vijftiger. „Enerzijds snap ik zijn keuze. Zoals het nu ging, was het ook niet werkbaar. Anderzijds zit hij wel ziek thuis. Is het verstandig om zo’n zwaarwegende beslissing te nemen als je kampt met een burn-out en je emotiehuishouding is verstoord? Ik vraag me af of hij de consequenties van deze stap voldoende overziet.”

Ze betreurt de breuk in het CDA. „Politiek moet gaan over landsbelangen. Wat is goed voor iedereen? De partij zou wat mij betreft eens goed naar zichzelf moeten kijken en zichzelf de vraag moeten stellen hoe dit gedoe het landsbelang dient. Dat zie ik namelijk niet in.”

Gerommel

De 31-jarige mevrouw Kroese –„liever geen voornaam–” vindt de stap van Omtzigt volkomen begrijpelijk, vertelt ze voordat ze samen met haar zoontje parfumerie ”Die Grenze” binnenstapt. „Ik snap heel goed dat hij de knoop heeft doorgehakt. Hij houdt de eer op deze manier aan zichzelf.” De Tubbergse stemde bij de laatstgehouden verkiezingen op het CDA. Maar ze is er al over uit dat ze dat een volgende keer niet meer gaat doen. „Al dat gerommel en gedoe in de partij. Daar ga ik mijn stem niet aan geven.”

Sowieso heeft de dertiger haar twijfels over de koers van het CDA. „Ik snap de kritiek van Omtzigt heel goed. Wat wil de partij nu precies bereiken? Dat is mij niet duidelijk. Het blijft allemaal zo vaag, zo wollig. Er is weinig concreets bij. Veel woorden, weinig daden.”

Mevrouw M. Kuipers uit Albergen, een van de tien kernen van Tubbergen, loopt met boodschappentas de Grotestraat in. De zeventiger omschrijft zichzelf als trouw CDA-stemmer. Maar ze weet nu al dat ze bij de volgende verkiezingen het vakje voor „haar partij” leeg gaat laten. Wat het dan wel wordt? „Sowieso Omtzigt. Hij blijft in de Kamer, dus gaat mijn stem naar hem.” De Tukker is een „heel goed” politicus, vindt Kuipers. „Hij is oprecht en komt op voor de gewone en minderbedeelde man of vrouw. Ik snap wel dat hij bij de vorige verkiezingen zoveel voorkeursstemmen haalde. Het is een schande dat hij zo te kijk is gezet door de partijtop.”

Heftig

De lokale CDA-fractie betreurt het vertrek van Omtzigt zeer, vertelt Christel Luttikhuis, voorzitter van de CDA-fractie in Tubbergen. „We snappen dat Pieter de stap heeft genomen”, zegt ze. „Het is heftig wat er is gebeurd. Er is natuurlijk al langere tijd gedoe tussen hem en de partijtop. Op den duur is de grens bereikt. Maar het is ontzettend jammer dat het op deze manier moet eindigen.”

Omtzigt is de stem van het oosten, zegt Luttikhuis. „Hij komt uit Twente, zijn wortels liggen hier. De lijnen tussen de oostelijke CDA-fracties en Den Haag zijn door hem altijd kort geweest. Dat zullen we gaan missen.”

Inhoudelijk wil Luttikhuis niet ingaan op de kwestie en op de kritiek die Omtzigt in zijn memo richting het CDA heeft geuit. „We wachten het rapport van de commissie-Spies af. Dan gaan we kijken óf en zo ja, welke actie we als plaatselijke CDA-fracties moeten nemen. Het is nu nog te vroeg om daar wat over te zeggen.”