De redactie sluit dit liveblog. Lees het blog van donderdag hier.

De Verenigde Staten gaan 500 miljoen doses van het coronavaccin van Pfizer/BioNTech kopen om het vervolgens te doneren aan andere landen, melden Amerikaanse media. Dat is bovenop de 80 miljoen doses die al eerder werden beloofd.

De vaccins worden volgens The New York Times gedeeld met ongeveer honderd landen. De eerste 200 miljoen worden dit jaar verwacht, de rest in 2022. Van het vaccin moeten twee doses worden toegediend voor optimale bescherming, wat dus betekent dat dankzij de nieuwe Amerikaanse schenking 250 miljoen mensen geprikt kunnen worden.

De Verenigde Staten ervaren steeds meer druk om vaccins te delen vanwege de voortvarende vaccinatiecampagne in het land. Ruim de helft van de bevolking heeft zeker één prik gehad. Vier op de tien Amerikanen is volledig gevaccineerd. Veel landen lopen ver achter op de Amerikanen.

De plannen worden naar verwachting deze week officieel bekendgemaakt door president Joe Biden. Hij maakte woensdag vlak voor zijn reis naar Europa bekend een coronavaccinatieplan voor de wereld te presenteren. Biden, die zijn eerste buitenlandse reis als president maakt, gaat onder meer naar de G7-top in Cornwall en de NAVO-top in Brussel. Ook zal hij in Genève de Russische president Vladimir Poetin ontmoeten.

De 11 miljoenste coronaprik is gezet, meldt het coronadashboard van de overheid. In totaal zijn er nu 11.145.074 naalden een bovenarm ingegaan, zo staat er woensdag op het dashboard. Het gaat om eerste- en herhaalvaccinaties bij elkaar.

Vorige week werd een recordaantal prikken gezet: ruim 1,2 miljoen. Volgens de planning op het coronadashboard worden er deze week, tussen 7 en 13 juni, ruim 1,4 miljoen mensen gevaccineerd. Het daadwerkelijke aantal kan afwijken, bijvoorbeeld doordat mensen hun afspraak afzeggen.

De GGD’en hebben veruit de meeste vaccinaties gezet: meer dan 8 miljoen in totaal. De centrale registratie van het aantal vaccinaties bij huisartsen en zorginstellingen is nog steeds niet op orde. Het aantal prikken dat er via deze weg is gezet, berust dus op een schatting.

Bijna negen op de tien Nederlanders verheugen zich op de tijd ‘na corona’. Dat meldt I&O Research op basis van een maandelijks draagvlakonderzoek in opdracht van de NOS. De ondervraagde Nederlanders kijken er het meest naar uit dat ze geen mondkapje meer hoeven te dragen als de coronamaatregelen verdwijnen.

Andere veranderingen waar de Nederlanders zich op verheugen zijn op vakantie gaan naar het buitenland, anderen weer kunnen aanraken of knuffelen en naar een restaurant gaan. Verder zegt de helft van de ondervraagden het na corona fijn te vinden „niet meer steeds bij alles na te moeten denken” en 43 procent is blij dat er dan geen anderhalve meter afstand meer hoeft worden gehouden. Jongeren tot 25 jaar verlangen extra naar een bezoek aan een concert, een festival of het theater.

Een maand geleden bleek uit het onderzoek van I&O Research nog dat er een sterke verdeeldheid was met betrekking tot de versoepeling: ruim de helft van de ondervraagden wilde toen een pas op de plaats maken, en 41 procent wilde verder versoepelen. Nu vindt 47 procent dat er al meer maatregelen kunnen worden losgelaten en zegt 18 procent dat die maatregelen compleet kunnen verdwijnen.

Mensen nemen volgens het onderzoek al een voorschot op verdere versoepelingen, en houden minder vaak anderhalve meter afstand (van 94 procent in januari naar 69 procent nu). Ook wordt er minder vaak buitenshuis een mondkapje gedragen (van 67 procent naar 38 procent).

Voor het onderzoek zijn 2004 Nederlanders vanaf 18 jaar ondervraagd van vrijdag 4 tot maandag 7 juni.

Volgens demissionair premier Mark Rutte moet het ministerie van Volksgezondheid vooral uitleg geven over 590 miljoen euro aan uitgaven in de coronacrisis. Het grote probleem gaat niet om de volledige 5,1 miljard euro aan uitgaven waarover de Algemene Rekenkamer heeft gezegd dat de financiële spelregels zijn overtreden. „Dat is nog steeds een enorm bedrag”, geeft Rutte toe over de 590 miljoen, maar hij probeerde het „terug te koken tot de essentie”.

Rutte staat tegenover een uiterst kritische Kamer in een debat over het Rekenkamerrapport dat op verantwoordingsdag uitkwam. Daarin oordeelde de Rekenkamer ongekend hard over het financiële beleid van het kabinet in de coronacrisis. Vooral bij het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport ging het mis. Het financieel beheer over 5,1 miljard euro aan uitgaven „schoot ernstig tekort”. Maar Rutte wil dit bedrag „uitsplitsen”, zegt hij in de Kamer.

Een groot deel van de onrechtmatige uitgaven valt in de toekomst op te lossen, denkt Rutte. Hij doelt op uitgaven die niet volgens de regels zijn gedaan, omdat bijvoorbeeld de Eerste Kamer er niet over is geïnformeerd. Over nog eens bijna 1 miljard is de Tweede Kamer te laat op de hoogte gebracht en voor een half miljard zijn geen bankgaranties aangevraagd. „Dat nemen we allemaal serieus”, bezweert de premier. Maar het is geen geld dat zonder bonnetjes is uitgegeven, benadrukt hij.

Van 590 miljoen euro aan uitgaven in de coronacrisis kunnen de goederen of diensten „niet precies in beeld worden gebracht”. Testen, mondkapjes, ademapparatuur en betalingen aan de GGD. Dat betekent volgens Rutte niet dat die goederen niet zijn geleverd, maar „als je kijkt naar de precieze normen, kan niet precies worden aangetoond waar die goederen nu zijn. Dat is dus niet netjes geregistreerd”.

De Britse premier Boris Johnson vindt het nog te vroeg om te zeggen of in Engeland de laatste coronabeperkingen op 21 juni kunnen verdwijnen. Het einde van de lockdown hangt onder meer af van de vraag of de huidige vaccins voldoende bescherming bieden tegen de zogenoemde Delta-variant, die zich snel verspreidt.

Dat wordt nog onderzocht, benadrukt de regeringsleider. Ook wijst hij op de stijging van het aantal coronabesmettingen. Hij wil maandag de balans opmaken en kijken in hoeverre de „fenomenale” vaccinatiecampagne vruchten afwerpt.

„Maandag zullen we kijken waar we staan. Ik denk dat iedereen heel duidelijk kan zien dat het aantal gevallen toeneemt en in sommige gevallen het aantal ziekenhuisopnames”, zei Johnson. De regering wil eerst beoordelen in hoeverre de vaccinaties bescherming hebben opgebouwd bij de bevolking. Dan kan worden gekeken naar de volgende fase bij de afbouw van de lockdown.

Als het niet lukt om het in Europa eens te worden over soepelere coronaregels voor reizen deze zomer, gaat het kabinet misschien toch met andere landen onderlinge afspraken maken. Dat heeft demissionair zorgminister Hugo de Jonge woensdag gezegd tijdens een debat in de Tweede Kamer. De Jonge vindt dat sommige landen regels bepleiten die strenger zijn dan nodig. Volgens De Jonge moet het wel „praktisch” blijven.

In de Europese Unie wordt nog onderhandeld over de praktische invulling van het digitaal coronacertificaat (DCC). Met zo’n DCC kunnen inwoners van de EU-lidstaten laten zien dat ze recent getest zijn, gevaccineerd zijn of van een besmetting zijn hersteld. Het land waar ze dan naartoe willen, moet ze dan in principe toelaten. De vraag is nog in welke gevallen het nodig is om zo’n certificaat te laten zien en wanneer mensen voor een certificaat in aanmerking komen.

Nederland heeft een aantal bedenkingen bij het voorstel van de Europese Commissie. Zo is het idee dat er gekeken wordt naar het aantal positieve coronatests in het land waar een reiziger vandaan komt, terwijl het volgens De Jonge logischer zou zijn om ook naar het aantal gevaccineerden en naar de verspreiding van het virus te kijken.

Als de besmettingsgraad wel een criterium blijft, zou de minister graag zien dat dat wordt versoepeld. Het huidige voorstel vindt hij onnodig streng. Ook vindt hij het niet zinvol om een DCC te vragen aan kinderen van zes jaar en ouder, zoals nu het idee is. Nederland zou die grens liever op 13 jaar stellen. Hij sprak overigens wel de verwachting uit dat er een compromis van 12 jaar uit zou komen.

Het liefst zou De Jonge zien dat de lidstaten het allemaal eens worden over een soepeler beleid. Toch bestaat volgens de minister de kans dat dat niet lukt omdat een of meer lidstaten scherpere eisen stellen. Dan gaat hij proberen namens Nederland afspraken te maken met andere landen onderling. „Mijn inzet is geharmoniseerd, maar de uitkomst kan wel eens zijn dat we toch een aantal bilaterale afspraken gaan maken, omdat ik wil dat het vooral ook een beetje praktisch blijft voor onze mensen.”
De regels rond het DCC worden volgende week vastgesteld en gaan dan vanaf 1 juli in.

Justitieminister Ferd Grapperhaus wil weten hoe de burgemeesters denken over de coronaregels voor evenementen die in de zomer waarschijnlijk weer mogelijk worden. Hij heeft de 25 burgemeesters van het Veiligheidsberaad donderdagavond uitgenodigd voor een digitaal overleg, waarbij mogelijk ook een ambtenaar van het ministerie van Economische Zaken aanschuift. Het demissionaire kabinet neemt vrijdag een beslissing over de nieuwe coronaregels voor evenementen.

Het kabinet wil voor vrijdag van de burgemeesters weten wat hun aandachtspunten zijn op het gebied van handhaving en vergunningverlening. Gekeken wordt onder meer naar de resultaten van de Fieldlabs, naar het toegangstesten, naar het vaccinatiebewijs en andere regels, aldus een woordvoerster van het beraad. Er wordt ook over maximale aantallen bezoekers gesproken.

Steeds meer toeristen weten Amsterdam weer te vinden nu de coronacrisis voor een groot deel is ingedamd. Dat leidt tot toenemende drukte en overlast, waar de gemeente zich op verschillende manieren tegen wapent. Er gelden al verschillende maatregelen, maar burgemeester Femke Halsema meldt aan de gemeenteraad dat er nog meer maatregelen in voorbereiding zijn.

Op dit moment krijgen op horecapleinen in de binnenstad en op de Wallen 78 handhavers al hulp van hosts. Na 02.00 uur neemt de politie de handhaving over. Bij grote drukte kan op de looproutes eenrichtingsverkeer worden ingesteld en er wordt ook weer opgetreden tegen overlast op het water en tegen illegale vakantieverhuur.

Als aanvullende maatregelen kunnen bij grote drukte straten worden afgesloten en verkeersregelaars ingezet. Ook werkt Halsema aan een besluit om tijdelijk plekken aan te wijzen waar lachgas is verboden. Het gaat om locaties waar grote groepen mensen overlast veroorzaken en de coronamaatregelen negeren. De burgemeester kijkt ook of de verkoop van alcohol op de Wallen als dat nodig is tijdelijk helemaal kan worden verboden.

Een speciaal team van boa’s gaat controleren op nachtelijk ‘autoslapen’. Bezoekers uit buurlanden komen op dit moment vooral met de auto naar Amsterdam en proberen het betalen van parkeergeld (en hotelkosten) te ontlopen door in hun auto te overnachten. Wie daarop wordt betrapt, moet de boete direct voldoen. Ook krijgen niet-betalende buitenlandse auto’s eerder een wielklem.

De coronasituatie in Suriname is momenteel zo nijpend, dat één van de ziekenhuizen twee koelcontainers op het terrein heeft laten zetten om overleden patiënten in op te slaan.

Lees ook

Corona trekt zware wissel op uitvaartzorg in Suriname

Een ruime meerderheid van de ouders van kinderen van twaalf tot en met zeventien jaar wil hun kroost laten inenten met het vaccin van Pfizer, stelt I&O Research op basis van onderzoek. Het kabinet besloot woensdag op advies van de Gezondheidsraad dat kinderen van deze leeftijden met een verhoogd medisch risico een prik krijgen. Over de vraag of ook gezonde kinderen vanaf twaalf een prik krijgen, zal nog worden besloten.

27 procent van de ouders van kinderen tussen de twaalf en vijftien jaar wil ze ‘zeker’ laten inenten. 29 procent wil dat waarschijnlijk wel. Voor de ouders van jongeren van zestien en zeventien jaar gaat het om respectievelijk 54 en 13 procent.

Hoe kleiner de kinderen, hoe minder ouders bereid zijn tot vaccinatie. Op de vraag of ouders met kinderen in de leeftijd van vier tot en met elf jaar hun kind zouden laten vaccineren, antwoordde in totaal 49 procent ‘waarschijnlijk niet’ of ‘zeker niet’. Ouders van kinderen van nul tot en met drie jaar kozen in 58 procent van de gevallen voor een van deze twee opties. Van de ouders van kinderen in beide leeftijdscategorieën wist 17 procent het nog niet.

In totaal vindt 59 procent van de Nederlanders dat kinderen en jongeren van twaalf tot en met zeventien jaar gevaccineerd moeten worden tegen het coronavirus, aldus I&O Research. Voor het vaccineren van kinderen onder de twaalf jaar voelt slechts een minderheid. Opvallend is volgens het onderzoeksinstituut dat mensen die zelf geen thuiswonende kinderen hebben vaker voorstander zijn van vaccinatie van kinderen en jongeren dan ouders. Het onderzoek werd gedaan onder ongeveer 2000 Nederlanders.

Kinderen vanaf twaalf zullen worden ingeënt met het vaccin van Pfizer/BioNTech. Ook Moderna heeft een aanvraag voor het vaccineren van kinderen ingediend bij het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA) maar daarover heeft de toezichthouder nog geen oordeel geveld.

Tussen dinsdagochtend en woensdagochtend zijn 1791 nieuwe positieve coronatests geregistreerd bij het RIVM. Dat zijn er 779 minder vergeleken met vorig week woensdag. Het gemiddelde niveau over de afgelopen zeven dagen is hiermee ook weer verder gedaald.

In de afgelopen zeven dagen kwamen er 13.600 nieuwe coronagevallen binnen bij het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, aanzienlijk minder vergeleken met de voorgaande weken. Gemiddeld komt dit neer op 1943 nieuwe gevallen per dag, het laagste aantal sinds september vorig jaar.

Het aantal sterfgevallen steeg afgelopen etmaal met vijf. Dat wil niet zeggen dat al die mensen afgelopen etmaal zijn overleden, want het duurt een tijdje voordat het overlijden van een coronapatiënt is geregistreerd. Dinsdag werden veertien sterfgevallen geregistreerd.

Afgelopen etmaal werden de meeste coronagevallen vastgesteld in Rotterdam, in totaal 109. Den Haag telde 89 nieuwe gevallen en Amsterdam 66. In Amersfoort en Utrecht kwamen respectievelijk 38 en 34 nieuwe coronabesmettingen aan het licht.

Sinds het begin van de uitbraak zijn bijna 1,7 miljoen mensen in Nederland positief getest. Van meer dan 17.700 mensen is zeker dat ze aan het virus zijn overleden.

Binnenlandse vluchten beginnen langzaam te herstellen van de coronacrisis, terwijl het internationale luchtvervoer nog altijd zwaar gebukt gaat onder de pandemie en de reisbeperkingen. Dat zegt luchtvaartbrancheorganisatie IATA.

IATA zegt dat de totale vraag naar luchtvervoer in april meer dan 65 procent lager lag dan in dezelfde maand van 2019, dus voor de uitbraak van de crisis. Dat is een verbetering ten opzichte van maart toen het nog ging om een krimp van bijna 70 procent. IATA vergelijkt de cijfers met 2019 omdat vergelijkingen met 2020 zeer mank gaan door de crisis.

Daarbij lieten binnenlandse vluchten ten opzichte van 2019 een neergang zien met bijna 26 procent. Dat is een verbetering vergeleken met maart toen de krimp nog bijna 32 procent bedroeg. Volgens IATA was in alle binnenlandse markten verbetering te zien, behalve in India en Brazilië. In China en Rusland was er groei vergeleken met de periode voor corona. Het internationale passagiersvervoer lag in april nog altijd meer dan 87 procent lager dan twee jaar geleden.

„De aanhoudende sterke verbetering in binnenlandse markten laat zien dat als mensen de vrijheid krijgen om te vliegen ze daar gebruik van maken. Helaas is die vrijheid er nog niet voor internationale markten”, zegt IATA-directeur Willie Walsh.

Huisartsen willen graag helpen bij het selecteren van jongeren met een medische indicatie die in aanmerking komen voor coronavaccinatie. De Landelijke Huisartsen Vereniging en het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG) benadrukken wel dat er „een realistische planning” moet komen.

Jongeren die jaarlijks de griepprik krijgen en kinderen met het syndroom van Down zijn in beeld bij de huisartsen. Voor andere kinderen vanaf 12 jaar die moeten worden uitgenodigd, geldt dat niet. „Niet alle kinderen die het betreft zijn automatisch te selecteren door de huisartsen”, aldus de twee verenigingen.

LHV en NHG vinden het „belangrijk dat deze groep kwetsbare jongeren spoedig de mogelijkheid krijgt om gevaccineerd te worden”. Ze gaan snel in overleg met het RIVM en werken dan de plannen verder uit.

Het idee is dat de GGD’en de vaccinaties met het middel van Pfizer/BioNTech gaan uitvoeren. In totaal gaat het naar verwachting om 60.000 tot 100.000 jongeren. Het streven is dat zij vanaf eind juni een uitnodiging ontvangen.

Een oplossing moet onder meer nog worden gezocht voor het selecteren van kinderen die zelf niks mankeren, maar zich mogen laten vaccineren tegen het coronavirus om een kwetsbare huisgenoot indirect te beschermen. Daar denkt ook het ministerie van Volksgezondheid nog over na.

Nederlandse werknemers zijn volgens loonstrookjesverwerker ADP ondanks de coronacrisis bovengemiddeld optimistisch gebleven over hun werk. Maar jongeren lijden onder thuiswerken, blijkt uit onderzoek van de Vrije Universiteit.

Lees ook

Onderzoek: jongeren zijn de dupe van thuiswerken na corona

Het aantal coronapatiënten in ziekenhuizen is opnieuw fors gedaald. In de afgelopen 24 uur zijn 103 bedden op verpleegafdelingen en intensive cares vrijgekomen. Ziekenhuizen behandelen nu nog 834 mensen vanwege Covid-19, de ziekte die door het coronavirus wordt veroorzaakt. Dat is het laagste aantal sinds 4 oktober.

Op de verpleegafdelingen liggen nu nog 530 coronapatiënten. Dat zijn er 86 minder dan op dinsdag. Het aantal coronapatiënten op de intensive cares daalde voor de zeventiende achtereenvolgende dag. Intensivisten hebben nu nog 304 mensen met corona onder hun hoede, zeventien minder dan op dinsdag.

Ziekenhuizen lopen de laatste weken hard leeg. Precies een maand geleden, op 9 mei, behandelden ze 2435 coronapatiënten. Dat betekent dat er 1601 bedden zijn vrijgekomen.
De leegloop betekent ook dat artsen en verpleegkundigen op andere afdelingen aan het werk kunnen worden gezet om te helpen bij de reguliere zorg. Op de intensive care liggen nu 531 mensen met andere aandoeningen.

Dat het aantal coronapatiënten zo snel daalt, komt vooral doordat steeds minder mensen vanwege corona in een ziekenhuis hoeven te worden opgenomen. In de afgelopen 24 uur belandden 55 nieuwe coronapatiënten op een verpleegafdeling of intensive care. In de afgelopen zeven dagen hebben ziekenhuizen 467 coronapatiënten opgenomen. Dat is het laagste aantal sinds het Landelijk Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding (LCPS) begon met het delen van die gegevens in oktober.

Kinderen van 12 jaar en ouder die in een medische risicogroep vallen, worden binnenkort ook gevaccineerd tegen het coronavirus. Het kabinet neemt het advies daarover van de Gezondheidsraad over.

„We weten dat jongeren met een kwetsbare gezondheid behoorlijk risico lopen op een ernstiger beloop van corona. Voor hen is een vaccinatie niet alleen bescherming tegen de ziekte, maar ook gaat het hier over jongeren die de afgelopen tijd behoorlijk hebben moeten oppassen om niet ziek te worden. Voor hen is vaccinatie ook een weg naar meer vrijheid”, verklaart demissionair minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid).

Ook jongeren vanaf 12 jaar uit medische risicogroepen moeten in aanmerking komen voor vaccinatie, vindt de Gezondheidsraad. In een advies aan het kabinet schrijft de raad dat vaccinatie van deze groep „wenselijk is”. Het gaat om alle kinderen van 12 tot en met 17 jaar die ook jaarlijks worden uitgenodigd voor de griepprik. Verder moeten ook kinderen met obesitas het vaccin aangeboden krijgen. In uitzonderlijke gevallen mogen behandelend artsen bepalen dat hun patiënt in aanmerking moet komen.

De Gezondheidsraad komt binnen enkele weken met een advies over de vraag of ook gezonde jongeren van 12 jaar en ouder ingeënt moeten worden tegen het coronavirus. Enkele Europese landen, waaronder Duitsland, zijn al begonnen met het vaccineren van deze leeftijdsgroep, net als de Verenigde Staten.

De raad ziet twee belangrijke redenen om jongeren met chronische aandoeningen te vaccineren. Ze lopen in de eerste plaats een hoger risico op een ernstig beloop van Covid-19 dan gezonde kinderen. Bovendien worden sommigen „nog altijd beperkt in hun dagelijks leven, uit angst voor de gevolgen van een besmetting”.

Als jongeren om medische redenen zelf niet gevaccineerd kunnen worden, is het volgens de Gezondheidsraad verstandig om al hun huisgenoten van 12 jaar en ouder wel te vaccineren. Die zogeheten ringvaccinatie geeft indirecte bescherming tegen het virus.

Als het kabinet het advies overneemt, zullen jongeren in de eerste plaats het coronavaccin van Pfizer/BioNTech krijgen. Dat is tot nog toe als enige goedgekeurd voor gebruik vanaf 12 jaar. Ook Moderna heeft een aanvraag daarvoor ingediend bij het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA), maar daarover heeft de toezichthouder nog geen oordeel geveld.

In Nederland wordt het vaccin van Pfizer/BioNTech al langer toegediend aan 16- en 17-jarigen uit de groep die het hoogste risico loopt. Het gaat bijvoorbeeld om kinderen met morbide obesitas, kinderen met het syndroom van Down, kinderen die op de wachtlijst staan voor een orgaan- of beenmergtransplantatie of die net zo’n ingreep hebben ondergaan, en om kinderen met bloedkanker. De groep die kan worden gevaccineerd als het kabinet het advies overneemt, is veel breder.

Mensen die in 1988 zijn geboren, kunnen nu een afspraak maken voor vaccinatie tegen het coronavirus. Deze mensen zijn 32 of 33 jaar oud. Bij de prik krijgen ze het vaccin van Pfizer/BioNTech of dat van Moderna.

Het kan zijn dat sommige mensen uit 1988 al zijn gevaccineerd omdat ze in de zorg werken of omdat ze een medisch risico lopen en dus voorrang hebben gekregen. Zij kunnen de nieuwe uitnodiging weggooien.

Twee weken geleden konden mensen uit 1969 tot en met 1978 een afspraak maken. Vorige week werden mensen uit 1979 tot en met 1984 al uitgenodigd. Eerder deze week volgden de mensen uit 1985, 1986 en 1987.

De GGD heeft 140 vaccinatielocaties geopend waar mensen terechtkunnen voor een vaccinatie. Het kabinet hoopt dat voor half juli elke volwassene die dat wil een eerste prik heeft gehad. De laatste lichting die daarbij aan de beurt komt, is geboren in 2003. Tot nu toe zijn bijna 11 miljoen eerste en tweede prikken gezet.

De overheid wilde voor begin juli al klaar zijn met de eerste prikronde, maar dit loopt wat vertraging op. Volgens De Jonge komt dat doordat vaccinfabrikant Janssen voorlopig veel minder doses kan leveren dan verwacht. Vervolgens besloot het kabinet om voorlopig helemaal geen nieuwe Janssen-prikken in te plannen. Dat zou hooguit nog tot een week vertraging kunnen leiden.

Het Europees Parlement is akkoord met de regelgeving rond het Covid-19-certificaat dat het reizen door de EU deze zomer moet vergemakkelijken. Het stemde in Straatsburg met een overgrote meerderheid voor.

Met het certificaat bewijst de eigenaar via een QR-code op papier of digitaal te zijn ingeënt, recent negatief te hebben getest of onlangs te zijn hersteld van de virusziekte. Op 1 juli treedt het systeem in werking. De EU-regels betreffen bijvoorbeeld strikte privacygaranties.

Extra reisbeperkingen, zoals quarantaine of extra testen, gelden voor de drager van het Covid-19-certificaat in principe niet, tenzij er urgente omstandigheden zijn die de volksgezondheid bedreigen zoals een uitbraak van een hele besmettelijke variant. Het certificaat wordt door alle 27 EU-landen erkend. Ze zijn zelf verantwoordelijk voor de uitvoering van het systeem.

Het certificaat is gratis en een PCR-test voor vakantiegangers die nog niet zijn gevaccineerd moet „betaalbaar” zijn. Brussel maakt tenminste 100 miljoen euro vrij om landen daarbij tegemoet te komen. Het parlement had tevergeefs aangedrongen op gratis PCR-testen maar dat wilden veel lidstaten niet. Nederland geef één gratis test aan reislustigen die nog niet gevaccineerd zijn.

Nederlanders kunnen met ingang van donderdag weer op vakantie naar Luxemburg, Polen, Tsjechië, Slowakije en een groot deel van Noorwegen. Het reisadvies voor deze landen gaat dan van oranje naar geel omdat de coronacijfers dalen, meldt het ministerie van Buitenlandse Zaken.

Dinsdag werd al duidelijk dat ook Duitsland, Italië en Oostenrijk weer code geel krijgen. Dat betekent dat niet-noodzakelijke reizen weer zijn toegestaan, dat na terugkeer geen coronatest nodig is en mensen ook niet in quarantaine hoeven. Wel adviseert het ministerie om de situatie tijdens de vakantie goed in de gaten te houden, omdat het reisadvies ook weer kan veranderen naar oranje. Ook kunnen in ‘gele’ landen ook nog coronabeperkingen gelden, die per land of regio kunnen verschillen.

De meeste landen in de wereld staan nog op oranje. De Caribische eilanden Saba en Sint-Eustatius staan als enige op groen. Code geel geldt nu onder meer voor Aruba, Bonaire, Curaçao, Sint-Maarten, Finland, Malta, Portugal, Griekse eilanden, Ierland en IJsland.

Reizigers keren in hoog tempo terug naar het openbaar vervoer, waar het steeds rustig was vanwege de coronamaatregelen. Momenteel is de bezettingsgraad ongeveer 55 procent, zegt voorzitter van OVNL Pedro Peters tegen BNR. Hij hoopt dat nog meer mensen snel weer voor het ov kiezen.

Op 23 juni begint OVNL een campagne om reizigers terug in de trein, bus, tram of metro te krijgen. „Nu alle versoepelingen in rap tempo doorgaan, zijn alle reizigers weer welkom in het openbaar vervoer. Het ov is ok, u kunt weer volop met ons reizen. Er komen allerlei soorten uitingen om iedereen weer van harte welkom te heten.”

Peters denkt dat de vervoerders de reizigers hard nodig hebben om er weer bovenop te komen. „De coronacrisis heeft diepe sporen nagelaten.” In de rustigste periode was de bezetting in het ov 10 tot 15 procent. Aan het einde van dit jaar moet dat tegen de 80 procent zijn, zegt Peters tegen BNR.

Het is verstandig kinderen van alle leeftijden, inclusief baby’s, te vaccineren tegen het coronavirus. Dat zegt de bekende Amerikaanse epidemioloog en regeringsadviseur Anthony Fauci in een video-interview met Amerikaanse en internationale journalisten, waaronder het ANP.

„We weten dat het veilig en effectief is kinderen van twaalf jaar en ouder te vaccineren”, zegt Fauci. „We gaan een leeftijdsafname zien: van twaalf naar negen jaar, van negen naar zes jaar, van zes naar twee jaar en van twee jaar tot twee maanden.” Volgens Fauci is er waarschijnlijk eind dit jaar, maar uiterlijk aan het einde van het eerste kwartaal van 2022, „voldoende informatie uit onderzoek om kinderen van alle leeftijden te vaccineren”.

Fauci’s inschatting komt toevalligerwijs aan de vooravond van het advies van de Nederlandse Gezondheidsraad aan het kabinet over het vaccineren van kinderen van twaalf jaar en ouder. Op basis van het advies dat woensdag komt besluit het kabinet of ook pubers het vaccin kunnen krijgen.

Kinderen worden misschien minder ziek en geven het virus minder snel door dan ouderen of mensen met onderliggende klachten, zegt Fauci. Maar serieuze gevolgen van corona gaan ook aan hen soms niet voorbij. „We moeten niet het idee hebben dat het geen probleem is voor kinderen. Dat is gewoon niet het geval. Kinderen kunnen er flink onder lijden.”

Fauci, die de Amerikaanse president Joe Biden adviseert over de pandemiebestrijding, wil niet uitsluiten dat het virus het gevolg is van een menselijke fout en dat het afkomstig is uit een laboratorium in de Chinese stad Wuhan. Volgens hem is de meest waarschijnlijke verklaring dat het virus op natuurlijke wijze van een dier op een mens overgesprongen is, vooral omdat dat zo ging met eerdere virussen. „Maar de mogelijkheid van een zogeheten ‘lab leak’ moeten we openhouden. Ik wil een open blik houden. Ik heb geen zicht op alles wat er in Chinese labs gebeurt.”

De Amerikaan vindt dat „rijke landen een morele plicht hebben” om landen zonder of met minder vaccins te helpen. „Daar ben ik onvermurwbaar in: we moeten iets doen, levensreddende maatregelen nemen. Zoveel landen zouden alles doen om onze extra vaccins te krijgen en als dat miljarden dollars kost, dan moet dat maar.” Dat sommige mensen in rijke landen zich niet willen laten vaccineren noemt hij „echt gênant”.

Frankrijk zet een stap verder met het afbouwen van de coronamaatregelen. Toeristen die zijn ingeënt of een negatieve coronatest kunnen tonen zijn weer welkom. De cafés en restaurants gaan woensdag onder strenge voorwaarden ook binnen weer open en het aantal mensen dat bij sportwedstrijden of culturele evenementen en voorstellingen bijeen mag zijn gaat naar 5000. Voorts gaan overdekte sportgelegenheden weer open en kunnen er weer tentoonstellingen worden gehouden.

Om een café of een restaurant binnen te gaan, is er echter de verplichting zich met behulp van een app aan te melden. De regering kan zo precies weten wie waar is geweest en stelt dat dit nodig is om te waarschuwen, als later blijkt dat er in de uitspanning rond die tijd een persoon met coronabesmetting aanwezig was.

De avondklok die nu om 23.00 uur ingaat blijft tot het eind van de maand gehandhaafd. Dan worden ook beperkingen van het samenzijn in publieke ruimten afgeschaft.

Jongeren worden de dupe als er na corona nog steeds zoveel thuisgewerkt wordt zoals nu het geval is. Dat komt omdat jongeren weinig kennis hebben en geen netwerk om bij thuiswerken op terug te vallen. Dat stelt de Vrije Universiteit na onderzoek onder duizenden mensen.

Uit het onderzoek komt naar voren dat jongeren onder de dertig jaar graag vaker naar kantoor willen. Volgens VU-onderzoeker Kilian Wawoe, die het onderzoek leidde, ontbreekt deze groep in de huidige discussie over werken na corona. Wawoe stelt dat de discussie over thuiswerken in de coronacrisis geleid wordt door een kleine groep mensen met een koophuis, een eigen werkkamer, voldoende kennis en een netwerk om gebruik van te maken. „Die groep moet niet bepalen hoe het verder moet”, zegt hij.

Vakbond FNV pleitte er eerder voor dat thuiswerken een recht wordt. D66 en GroenLinks werken intussen aan een wetsvoorstel dat erin voorziet dat een werkgever thuiswerken niet kan weigeren tenzij er een goede reden voor is. Daar is Wawoe op tegen. „Autorijden leer je ook niet in je eentje.” Werken is volgens hem een teamsport en als een deel van het team thuis zit, lijden juist jongeren daaronder. Daarnaast blijkt uit het onderzoek dat jongeren anders communiceren dan bijvoorbeeld 40-plussers. Zo pakken jongeren minder snel de telefoon dan hun oudere collega’s. Daardoor zouden jongere medewerkers niet snel vragen durven te stellen aan collega’s die niet op kantoor zijn.

De meerderheid van de Nederlandse verpleegkundigen, verzorgenden en artsen heeft na meer dan een jaar coronapandemie last van fysieke of mentale klachten, en vaak van een combinatie daarvan, zo komt naar voren in een peiling onder zevenduizend werknemers uit de sector. Ze hebben tijd nodig om te herstellen, zeggen de Federatie Medisch Specialisten (FMS) en Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland (V&VN).

„Het voornemen om de uitgestelde zorg dit jaar grotendeels in te halen, is onrealistisch”, aldus V&VN-voorzitter Bianca Buurman. „Door de lengte en intensiteit van de coronacrisis is er roofbouw gepleegd. Er moet tijd komen om grondig te herstellen.”

„Zorgprofessionals zijn moe, hebben angstgevoelens, piekeren veel en hebben last van slaapproblemen”, vatten de beroepsorganisaties de bevindingen uit hun enquête samen. Een op de vijf ondervraagden is zelfs uitgevallen door fysieke en mentale klachten, in de helft van de gevallen langdurig. Bijna de helft van de ondervraagden (46 procent) heeft last van vermoeidheid, 24 procent heeft slaapproblemen, 20 procent geeft aan snel boos of geïrriteerd te zijn en 22 procent piekert. Een flinke minderheid (30 procent) heeft tijdens de coronacrisis last gehad van angstgevoelens, 10 procent heeft dat nog steeds.

„We komen er niet met een paar weekjes vakantie”, zegt Buurman. Ook FMS-voorzitter Peter Paul van Benthem noemt de resultaten verontrustend. „Zeker in het licht van de enorme berg inhaalzorg die op ons wacht. De patiënten die moesten wachten hebben ook recht op uitgeruste, gemotiveerde zorgprofessionals”, zegt hij.

Van dat uitrusten is het bij veel mensen uit de zorg nog niet gekomen. Bij ruim een kwart zijn sinds maart vorig jaar vrije dagen of gepland verlof ingetrokken. Van die groep zegt twee derde dat dit nog niet is ingehaald. Vakantie is dan ook een veel gegeven antwoord op de vraag wat zorgprofessionals nodig hebben om te herstellen, 34 procent zegt dit nodig te hebben. Een nog iets grotere groep, 43 procent, vindt dat de balans tussen werk en privéleven moet worden hersteld, 35 procent zou graag de werklast kleiner zien worden. Dan moet er wel personeel bij.

Ondanks de vele klachten en zorgen willen de meeste ondervraagden graag in de zorg blijven werken. Toch wil bijna een op de tien (9 procent) ondervraagden dat niet. Zij zijn actief op zoek naar ander werk. Nog eens 14 procent denkt erover het vak te verlaten, maar heeft nog geen concrete actie ondernomen.

FMS en V&VN vinden dat vooral maatwerk nodig is. „Waar de een herstelt door vakantie te nemen, heeft de ander meer specifieke begeleiding nodig.” Ook het „uitspreken van waardering” is volgens de organisaties „cruciaal om zorgprofessionals gemotiveerd te houden”. Buurman noemt meer voorwaarden waaraan voldaan zal moeten worden om het vak aantrekkelijk te houden: „Betere arbeidsvoorwaarden, meer tijd en geld voor scholing, goede loopbaanmogelijkheden en zeggenschap over ons werk.”

De webredactie is een nieuw liveblog begonnen. Het vorige liveblog is hier terug te lezen,.