Mensen met een fysieke beperking zijn minder vaak te vinden op publieke plekken. Dat heeft te maken met hoe de maatschappij is ingericht. „Bij de bouw van nieuwe gebouwen sneuvelen ideeën voor toegankelijkheid vaak.”
Dat blijkt uit onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau.
Maar de inrichting van de maatschappij heeft volgens het rapport niet alleen met fysieke toegankelijkheid te maken. „De oorzaken liggen ook in vooroordelen en de manier waarop mensen met een beperking worden behandeld.” Zo hebben deze mensen geregeld te maken met starende blikken, respectloze opmerkingen en soms zelfs met scheldpartijen.
Aanleiding voor het onderzoek is het vijfjarig bestaan van het VN-verdrag Handicap, dat Nederland in 2016 ondertekende. Maar, benadrukt onderzoeker Lotte Vermeij, het rapport is geen evaluatie van het verdrag.
Uit enquêtes die de afgelopen vijf jaar zijn gehouden, blijkt dat de positie van fysiek beperkte mensen in de maatschappij er niet op vooruit is gegaan. In de jaren na 2016 zijn deze mensen minder vaak aanwezig in op publieke plekken. Dat komt doordat bij de inrichting van de samenleving nog te weinig rekening wordt gehouden met mensen met een handicap, zegt de onderzoeker. „Bij de bouw van een openbaar gebouw sneuvelen ideeën voor toegankelijkheid vaak. En door autoluwe binnensteden zijn parkeerplaatsen moeilijker bereikbaar.”
Aan de oplossing van al die problemen moet én kan de overheid zijn steentje bijdragen, vindt Vermeij, bijvoorbeeld in de vorm van een strengere maatstaf voor toegankelijkheid van openbare ruimtes. Maar ook op maatschappelijk vlak kan de regering bijdragen aan de laagdrempeligheid van de samenleving voor mensen met een beperking. „Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport heeft ervoor gekozen om een maatschappelijke beweging op gang te brengen met een positieve aanpak. Als onderdeel van deze beweging hebben brancheorganisaties in bijvoorbeeld de horeca plannen geschreven.” Steeds vaker zijn ervaringsdeskundigen bij deze plannen betrokken.
Vermeij erkent dat een deel van de mensen met een fysieke beperking nooit volledig onafhankelijk door het leven zal gaan. Toch onderschrijft ze het streven naar maximale zelfstandigheid voor deze groep. „De maatschappij verwacht vaak van rolstoelgebruikers dat ze met een begeleider komen. Maar om hen gelijkwaardig te laten deelnemen aan de samenleving, zouden ze zelfstandig naar plekken toe moeten kunnen gaan. Toegankelijkheid moet zo min mogelijk afhangen van hulp van anderen.”
Caroline Schimmel interviewde Berdine Zwanepol over haar ervaringen:
