Deze week heeft u het onderzoeksrapport van het interim-bestuur ingezien. Klopt het?

„Bij mijn weten staan er geen onjuistheden in.”

De belangrijkste conclusie luidt dat er een gebrek aan daadkrachtig optreden was.

„Achteraf kun je dat zo zeggen, ja. Op het moment zelf beland je in een rollercoaster. Het klopt dat de gebeurtenissen ons pijnlijk verrasten. We zijn pas in kennis gesteld toen Akster al was opgepakt. Dat heeft de gedachte gevoed dat er een complot tegen Akster was beraamd. Het bleek moeilijk om die bril van de complotgedachte weer af te zetten. Al was dat voor het ene bestuurslid lastiger dan voor het andere.”

Terwijl er geen grond was voor de complotgedachte, stelt het rapport.

„Onder meer de komst van Gerrit Oomen naar Malawi was door Timotheos Canada niet met ons gecommuniceerd. Dat bevreemdde ons al en voedde de gedachte dat er dingen buiten ons om gebeurden. Akster zelf was nogal afwijzend in de richting van Oomen. Hij wilde Oomen ontvangen en inwerken, maar vreesde ook dat diens komst nadelig zou zijn voor zijn eigen positie.

Wij wisten uit de achterliggende jaren dat Aksters stijl van leidinggeven autoritaire trekken had en dat dit voor hem gevaar zou kunnen opleveren. Vorig jaar vroegen we ons daarom af of dit de manier was waarop mensen van hem af wilden komen. En toen de arrestatie. Als er zulke verdenkingen leven, dan behoren wij daarvan toch op de hoogte te worden gesteld?”

Het vermoeden bestond dat het bestuur deze verdenking meteen met Akster zou delen.

„Achteraf kan ik dat billijken, dat wil ik beklemtonen. Maar toch. Ik was in die tijd voorzitter. Was er dan geen vertrouwen in mij of welk bestuurslid dan ook? Op dat moment voelde ik mij gepasseerd.”

Een adviseur drong al vrij snel aan op ontslag. Hoe reageerde het bestuur?

„Natuurlijk vonden we het verschrikkelijk wat er gebeurde. Maar Akster was in handen van de Malawische justitie. Van meet af aan was het de inzet om justitie te laten oordelen. In de hoop dat de rechtszaak niet lang op zich zou laten wachten. Toch werd al vrij snel duidelijk dat we Akster –hoe de rechter ook zou oordelen– niet konden handhaven als leidinggevende. Daarnaast hebben wij het als een grote handicap ervaren dat we vanwege corona niet naar Malawi konden reizen. Ik sluit niet uit dat we de situatie dan heel anders getaxeerd zouden hebben.”

Wanneer bleek dat de aanklachten wel degelijk gegrond waren?

„In de loop van de tijd bleek dat Akster de zaak wilde beheersen. Mensen in zijn omgeving, al dan niet door hem aangestuurd, probeerden de slachtoffers om te kopen. Een van zijn verklaringen trok hij in. Toen rijpte het besef: wij zullen niet met hem verder kunnen.”

Maar niet bij iedereen.

„Inderdaad ontstond er een tweedeling. Een deel van het bestuur was voor ontslag, een deel niet, zolang er geen gerechtelijke uitspraak lag. Enkele jaren geleden is al eens gewezen op het feit dat het bestuur en Akster te veel met elkaar verweven waren. Als hij iets vroeg, kreeg hij het voor elkaar. Want Akster werd als onmisbaar voor de organisatie beschouwd.”

Volgens het rapport is er te weinig oog geweest voor de slachtoffers.

„Vanuit de gedachte: zijn het allemaal echte slachtoffers? Of is er sprake van aangeprate en ontfutselde verklaringen? We hebben te maken gehad met Malawiërs die logen en stalen. Dat voedde het complotdenken en deed ons loyaal zijn aan Akster. Achteraf moeten we dat met schaamte constateren. Nu zou je meteen een einde maken aan het dienstverband en alles doen wat mogelijk is om het leed van de slachtoffers te verzachten.”